Pokot (polowanie)

Pokot (rozkład) – tradycyjny uroczysty obrzęd zakończenia polowania zbiorowego, podczas którego składany jest raport o przebiegu polowania, ubitej zwierzynie (ułożonej pokotem) oraz ogłasza się, kto został królem polowania. Rozmach i oprawa pokotu zależy od rangi polowania, jednak każdy pokot wymaga starannego ułożenia.

Pokot w kole myśliwskim „Ostoja”, listopad 2005

Na przestrzeni dziejów, a także w zależności od lokalnych tradycji, kolejność zwierzyny na pokocie była zróżnicowana. Pozycja w pokocie odzwierciedla atrakcyjność łowiecką zwierzyny, przypisywaną jej rangę w lesie i trudności, jakie myśliwy musi pokonać, aby ją zdobyć. Z reguły wyżej znajdują się zwierzęta większe, silniejsze i potencjalnie bardziej niebezpieczne dla myśliwego przy bliższym spotkaniu, jednak sam rozmiar nie jest najważniejszy. Nie wszędzie pokot układano: na wschodnich rubieżach pokot był wieszany na rusztowaniach.

Według obecnych zwyczajów Polskiego Związku Łowieckiego zwierzęta w pokocie układa się na prawym boku, między rzędem myśliwych a rzędem nagonki, głową w kierunku myśliwych, w kolejności według gatunków. Co dziesiątą sztukę drobnej zwierzyny wysuwa się do przodu. Uczestnicy polowania ustawiają się od czoła rozkładu. Najczęściej przestrzega się następującej kolejności:

• duże drapieżniki: niedźwiedź, ryś, wilk (obecnie na nie się nie poluje)
• łoś (obecnie chroniony cały rok),
• jeleń,
• daniel,
• dzik,
• sarna,
• lis i inne drobne drapieżniki,
• zające i króliki,
• ptactwo.

Ubita zwierzyna ułożona pokotem

W gwarze myśliwskiej kolejność określa się jako: sierść, chyb, kita, turzyca, pióro. Źródła różnią się co do pozycji zwierzyny: czasem sarnę wysuwa się przed dzika jako zwierzynę płową, lecz tradycyjnie zaliczano ją do zwierzyny drobnej i stąd podana kolejność.

Po ułożeniu pokotu prowadzący polowanie składa raport i podziękowania dla myśliwych i nagonki oraz ogłasza i dekoruje króla i wicekróla polowania. Na zakończenie sygnaliści (stojący obok nagonki) odgrywają sygnały myśliwskie przewidziane dla każdej zwierzyny, zakończone sygnałami: „koniec polowania”. Uroczystość wieńczy hejnał „Darz Bór”. Podczas sygnałów (lub też jedynie na „Darz Bór”) myśliwi i nagonka stoją z odkrytymi głowami.

Uroczysty charakter pokotu podkreśla się czasem za pomocą ognisk lub pochodni i dekoracji z jedliny (czyli gałęzi lokalnie występujących drzew iglastych, niekoniecznie jodły). Oprócz funkcji informacyjnej, pokot jest również elementem myśliwskiej mistyki jako forma oddania czci i szacunku dla zwierzyny (stąd niedopuszczalne jest przekraczanie pokotu, czyli przechodzenie ponad rozłożoną zwierzyną) oraz umacniania więzi między myśliwymi. Pomijanie tego zwyczaju jest surowo piętnowane przez myśliwych przestrzegających tradycji.

Król polowania

Królem polowanie zostaje myśliwy, który ustrzelił zwierzę najwyżej postawione w wymienionej hierarchii (cielak jelenia jest wart więcej niż 10 dzików), a w razie remisu wielkość trofeum, ustrzelenie innej zwierzyny i wreszcie kolejność upolowania.

Bibliografia

• Stanisław Godlewski Vademecum myśliwego, 1989
• Pokot. kola.lowiecki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-26)]., lowiecki.pl, opracował: Marek Ledwosiński
• Marek PiotrM.P. Krzemień Marek PiotrM.P., Tradycje i zwyczaje łowieckie, Warszawa: KAW, 1990, ISBN 83-03-03172-4, OCLC 838909777 .brak strony (książka)