Pola Raksa

polska aktorka

Pola Raksa, właśc. Apolonia Raksa[1][2] (ur. 14 kwietnia 1941 w Lidzie) – polska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna.

Pola Raksa
Ilustracja
Pola Raksa (1972), fot. Zofia Nasierowska
Imię i nazwisko

Apolonia Raksa

Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1941
Lida

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Andrzej Kostenko
(1964–1970; rozwód)

Lata aktywności

1960–1999

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrna Odznaka im. Janka Krasickiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Jedna z najwybitniejszych aktorek w historii polskiej kinematografii[3]. W latach 60. i 70. XX wieku uchodziła za symbol seksbomby polskiego kina[4][5]. Najbardziej znana z roli Marusi w serialu Czterej pancerni i pies (1966–1970)[6]. Wystąpiła też w filmach: Szatan z siódmej klasy (1960), Panienka z okienka (1964), Popioły (1965), Przygoda z piosenką (1968), Pogoń za Adamem (1970), Aria dla atlety (1979) i Uprowadzenie Agaty (1993)[7]. Za swój wkład w polską kulturę otrzymała Złoty Krzyż Zasługi (1974) i Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” (1979)[8]. W 2003 roku czytelnicy czasopisma „Super Express” nazwali ją najpiękniejszą ze wszystkich polskich blondynek[9].

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodziła się w Lidzie, ówcześnie mieście powiatowym II Rzeczypospolitej Polskiej będącym pod okupacją ZSRR (obecnie położonym na terenie Białorusi), w rodzinie katolickiej[10] jako córka Edwarda Raksy[11]. Po II wojnie światowej rodzice z niechęcią porzucili rodzinny dom, przenieśli się do nowej Polski i zamieszkali we Wrocławiu-Leśnicy[9]. Wkrótce rodzina przeprowadziła się do Jeleniej Góry, gdzie jej matka pracowała jako krawcowa, a ojciec zajmował się czapnictwem. Apolonia Raksa wraz z młodszą siostrą Jolantą uczęszczała do jeleniogórskiej Szkoły Podstawowej Nr 4 i I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego[12]. Naukę kontynuowała w I Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu[13]. Po ukończeniu liceum, rozpoczęła studia wyższe na Wydziale Polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim[14][15].

Kariera edytuj

Była studentką polonistyki, gdy pod koniec lat 50 XX w. została odkryta w barze mlecznym przez fotoreportera, który namówił ją na sesję zdjęciową[5]. Tak trafiła na okładkę tygodnika dla młodzieży „Dookoła Świata[5]. Uroda dziewczyny zwróciła uwagę Marii Kaniewskiej, reżyserki kompletującej obsadę do reżyserowanego przez siebie filmu Szatan z siódmej klasy (1960), który stał się filmowym debiutem Poli Raksy.

W 1960 roku dostała dość dużą rolę w filmie Rzeczywistość. W rezultacie przerwała studia polonistyczne i rozpoczęła naukę na Wydziale Aktorskim PWSFTviT w Łodzi. Studia ukończyła w 1964 i do 1968 roku była aktorką Teatru Powszechnego w Łodzi (zadebiutowała 6 marca 1964). W 1968 roku przeniosła się do Teatru Współczesnego w Warszawie, gdzie występowała do 1986 roku.

Do końca lat 80 XX w. pojawiała się też na scenie Teatru Telewizji. Po latach przerwy zagrała w 1993 roku w filmie Uprowadzenie Agaty, i – jak dotychczas – była to jej ostatnia rola filmowa. Z kolei jej ostatnim występem teatralnym był udział w 1997 roku w spektaklu Listy naszych czytelników Zbigniewa Herberta w reżyserii Zdzisława Wardejna wystawianym w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

Z kina wycofała się w 1993 roku i konsekwentnie nie udziela wywiadów[14].

Apolonia Raksa zajmuje się różnymi formami plastyki (w tym również strojami). Jej dziełem były kostiumy w recitalu Ewy Błaszczyk w Teatrze Studio w Warszawie (1999)[14]. Od początku 1998 roku przez kilka kolejnych lat prowadziła w „Rzeczpospolitej” rubrykę o modzie.

Życie prywatne edytuj

W latach 1964–1970 była żoną Andrzeja Kostenki, reżysera, scenarzysty i operatora filmowego, z którym ma syna Marcina (ur. 1967)[16].

Filmografia edytuj

  Filmy fabularne
Rok Tytuł Reżyser Rola
1960 Szatan z siódmej klasy Maria Kaniewska Wanda Gąsowska
1960 Rzeczywistość Antoni Bohdziewicz Marysia
1962 Klub kawalerów Jerzy Zarzycki Marynia
1963 Ich dzień powszedni Aleksander Ścibor-Rylski Grażyna
1963 Rozwodów nie będzie Jerzy Stefan Stawiński Krysia
1964 Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciech Jerzy Has Inezilia
1964 Panienka z okienka Maria Kaniewska Hedwiga
1964 Beata Anna Sokołowska Beata
1965 Popioły Andrzej Wajda Helena de With
1965 Błękitny pokój Janusz Majewski Izabela
1966 Bicz Boży Maria Kaniewska Hania
1967 Zosia Władimir Bogomołow Zosia
1967 Paryż – Warszawa bez wizy Hieronim Przybył Elżbieta
1968 Przygoda z piosenką Stanisław Bareja Mariola
1970 Pogoń za Adamem Jerzy Zarzycki Kama
1973 Śnieżyca (Hószakadás) Ferenc Kósa spadochroniarka
1975 Oszlopos Simeon Károly Esztergályos sąsiadka Janosa Kissa
1978 Dux Polonorum – Niemcza 1017 Rok Janusz Chodnikiewicz Oda Miśnieńska
1979 Aria dla atlety Filip Bajon Cecylia
1980 Nic nie stoi na przeszkodzie Hubert Drapella Irena
1982 Elveszett illúziók Gyula Gazdag dziewczyna
1985 Fehér rum Károly Esztergályos dr Zsuzsanna Rév
1993 Uprowadzenie Agaty Marek Piwowski matka Agaty
  Seriale telewizyjne
1965 Kapitan Sowa na tropie Stanisław Bareja Zuzanna (odc.4)
1966–1970 Czterej pancerni i pies Konrad Nałęcki Marusia
1986 Tulipan Janusz Dymek dziennikarka Kubicka (odc.6)

Odznaczenia i nagrody edytuj

Odniesienia w kulturze edytuj

Przypisy edytuj

  1. Pola Raksa. Listal. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
  2. Personalidade: Pola Raksa (Polônia). InterFilmes.com. [dostęp 2019-07-14]. (port.).
  3. Dawid Karpiuk (2018-12-25): W pogoni za Polą. „Newsweek”. [dostęp 2019-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-27)]. (pol.).
  4. Pola Raksa: Seksbomba odkryta w barze mlecznym. Wirtualna Polska. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
  5. a b c Za jej Poli Raksy twarz...” Gdzie zniknęła najpiękniejsza z aktorek?. Dziennik.pl. [dostęp 2016-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-13)]. (pol.).
  6. Dawid Myśliwiec (2018-12-02): Najlepsze polskie aktorki wszech czasów. Wielki ranking czytelników. film.org.pl. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
  7. Pola Raksa. Dzieje.pl. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
  8. Aleksandra Fedorczuk: Pola Raksa ma dzisiaj urodziny. Radio SuperNova, 2021-04-14. [dostęp 2022-02-04]. (pol.).
  9. a b Pola Raksa. ČSFD.cz. [dostęp 2019-07-14]. (cz.).
  10. Pola Raksa Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-07-12]. (ang.).
  11. Anna Tabola (2004-06-04): Nie ma jak polska blondynka.... Ziemia Lidzka. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (pol.).
  12. Znani – I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w ZSO nr 1 w Jeleniej Górze. nk.pl. [dostęp 2011-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (pol.).
  13. Liceum Ogólnokształcące nr1 im. Danuty Siedzikówny INKI we Wrocławiu. Facebook. [dostęp 2019-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (pol.).
  14. a b c Dominika Kaszuba (2011-04-15): Co się stało z Polą Raksą?. Onet.pl. [dostęp 2011-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
  15. Adrianna Elbe (2019-01-21): Gdzie mieszka Pola Raksa? Gwiazda mieszka w zaskakującym miejscu. lelum.pl. [dostęp 2019-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (pol.).
  16. Marusia skończyła 70 lat. styl.pl. [dostęp 2013-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (pol.).
  17. Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974. 
  18. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 799. ISBN 83-223-2073-6.

Linki zewnętrzne edytuj