Polana na Stołach
Polana na Stołach lub krótko Stoły – wysokogórska polana leżąca na Stołach – niewielkim wapiennym masywie górskim w Tatrach Zachodnich, nad Doliną Kościeliską. Znajduje się na grzbiecie oraz wschodnim, stromym stoku, na średniej wysokości około 1300–1360 m. Dawniej była użytkowana pastersko, była częścią Hali Stoły[1]. Znajdowało się na niej kilkanaście szałasów (obecnie tylko 3). Roztaczają się z niej rozlegle widoki na Hruby Regiel, Czerwone Wierchy i Giewont oraz na północne ściany Kominiarskiego Wierchu. Geolodzy mogą stąd podziwiać podręcznikowy wręcz przykład fałdu leżącego w Organach. Z górnej części polany istniała ścieżka na Suchy Wierch (10 min). Dawniej prowadził nią znakowany szlak na wierzchołek Stołów (obecnie jest zamknięty)[2].
Pasący na tej polanie nazywani byli zastolany lub zastolanie[1]. W jednym z szałasów ukrywał się w 1944 r. jeden z przywódców Goralenvolku – Wacław Krzeptowski. Istniejące obecnie na polanie 3 szałasy podlegają ochronie (są umieszczone w krajowym rejestrze zabytków). Są to drewniane budynki o niskich zrębach, z charakterystycznymi dachami, zabezpieczonymi przed silnymi wichurami za pomocą specjalnych wiaternic – ram drewnianych leżących na dachu i obciążonych kamieniami. W niższej, dolnej części nazywanej dojarnikiem dojono owce, a także przetrzymywano je podczas zimnych nocy[2].
Po zniesieniu wypasu tereny wokół polany stopniowo zarastają lasem. W 1955 r. polana miała powierzchnię ok. 11 ha, ale w 2004 w wyniku zarośnięcia jej powierzchnia zmniejszyła się o ok. 61%[3]. Z rzadkich w Karpatach gatunków roślin stwierdzono występowanie złoci małej i wiechliny fioletowej[4].
Szlaki turystyczneEdytuj
– niebieski szlak turystyczny z Doliny Kościeliskiej. Wejście na niego znajduje się tuż obok Pośredniej Kościeliskiej Bramy, naprzeciwko Lodowego Źródła. Odległość 2 km, różnica wzniesień 460 m. Po drodze mijamy niewielką polanę Niżnie Stoły. Jest to pierwszy znakowany szlak turystyczny w Tatrach Zachodnich, wyznaczony jeszcze w 1892 r. przez Mieczysława Karłowicza. Czas przejścia: 1:10 h, ↓ 55 min[5].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Marcin Bukowski, Marcin Guzik (red.): Dynamika zarastania polan tatrzańskich. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2009. ISBN 978-83-61788-08-9.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
