Polonia Bydgoszcz (żużel)

Polonia Bydgoszczpolski klub żużlowy z siedzibą w Bydgoszczy. 7-krotny drużynowy mistrz Polski.

Polonia Bydgoszcz
Pełna nazwa

Żużlowy Klub Sportowy Polonia Bydgoszcz Spółka Akcyjna

Przydomek

Gryfy

Barwy

         
biało-czerwone[a]

Data założenia

14 maja 1920 (klub)
22 maja 1946 (sekcja)

Debiut w najwyższej lidze

20 maja 1951

Liga

2. Ekstraliga

Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Siedziba

Bydgoszcz

Adres

ul. Sportowa 2
85-091 Bydgoszcz

Stadion

Stadion Miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego

Prezes

Jerzy Kanclerz[1]

Menedżer

Krzysztof Kanclerz[1]

Trener

Tomasz Bajerski[2]

Strona internetowa
Zawodnicy Polonii Bydgoszcz w 2010 roku

Klub jest kontynuatorem tradycji Klubu Sportowego „Polonia”, który powstał 14 maja 1920 roku, a po II wojnie światowej został reaktywowany w 1945 roku.

Sekcja motocyklowa w Bydgoskim Klubie Sportowym „Polonia” powstała 22 maja 1946 roku. W 1949 roku sekcje BKS-u i cały ich majątek wraz z częścią zawodników przekazano Zrzeszeniu Sportowemu „Gwardia”. Było to efektem dekretu wydanego przez władze państwowe na przełomie 1948 i 1949 roku, który mówił o przystąpieniu klubów sportowych do zrzeszeń. Zarząd Polonii zmuszony był rozwiązać klub, co nastąpiło w lutym 1949 roku.

24 maja 1957 na fali popaździernikowej odwilży władze zezwoliły na reaktywację Polonii, pod warunkiem fuzji z Gwardią. Klub przemianowano wówczas na Milicyjny Klub Sportowy „Polonia”. Funkcjonował on jako milicyjny do 1990 roku, natomiast do końca sezonu 2003 działał jako jedna z sekcji wielosekcyjnego BKS „Polonia”, który następnie został rozwiązany.

20 października 2003 roku powstało Bydgoskie Towarzystwo Żużlowe „Polonia”, które startowało w lidze w latach 2004–2006, zajmując – za zgodą władz PZM, miejsce dotychczasowego klubu w najwyższej klasie rozgrywkowej. Od 2007 roku, po powstaniu ligi zawodowej, zgodnie z przepisami klub w najwyższej klasie rozgrywkowej musiał funkcjonować jako spółka akcyjna, w związku z czym BTŻ „Polonia” wraz z Miastem Bydgoszcz powołała 27 października 2006 roku spółkę Żużlowy Klub Sportowy „Polonia Bydgoszcz” S.A., która od sezonu 2007 występuje w rozgrywkach ligowych.

Od sezonu 2020 sponsorem tytularnym zespołu jest firma przetwórstwa rybnego Abramczyk. Od tego czasu drużyna występuje pod nazwą Abramczyk Polonia Bydgoszcz[3].

Historia edytuj

Czasy przed i powojenne edytuj

Polonia Bydgoszcz powstała jeszcze przed II wojną światową, 14 maja 1920 roku jako Klub Sportowy „Polonia”, bez posiadania do 1939 roku sekcji żużlowej. W międzywojennej Bydgoszczy istniały dwa kluby żużlowo-motocyklowe – Klub Motocyklistów Bydgoszcz powstały w 1925 roku oraz Klub Motocyklistów Związku Strzeleckiego. Pierwsze zawody żużlowe w grodzie nad Brdą odbyły się w 1930 roku. W 1935 roku mistrzem Polski został zawodnik miejscowego KMB Jan Witkowski. Po II wojnie światowej nie udało się reaktywować klubów przedwojennych, bowiem KMB był klubem „burżuazyjnym”, a Strzelec radykalnie prawicowym. Pomimo tego w Bydgoszczy cały czas funkcjonowali przedwojenni działacze i zawodnicy tamtych drużyn. Wówczas na pomysł kontynuacji przedwojennego KMB w ramach sekcji BKS „Polonia” wpadł działacz Polonii, Saturnin Wasilewski. Takim sposobem 22 maja 1946 roku przy BKS powstała sekcja żużlowa. W dość szybkim tempie uporano się z zarejestrowaniem maszyn i przyjęciem w poczet członków Polskiego Związku Motorowego. Z chwilą powstania sekcja liczyła 70 członków i działała na zasadach dużej autonomii. Również w 1946 roku w Bydgoszczy przy Milicyjnym Klubie Sportowym „Partyzant” powstała sekcja motocyklowo-żużlowa.

Początki ligowych zmagań edytuj

W latach 1946-1947 Polonia potwierdzała świetną markę bydgoskiego żużla, jaką wyrobił sobie jeszcze przed wojną KMB. W 1947 roku złoty medal mistrzostw Polski w klasie 250 cm³ wywalczył zawodnik Polonii, Zygmunt Śmigiel. W lokalnej rywalizacji dwóch klubów żużlowych Polonia mocno zdystansowała Partyzanta, choć ten już w 1947 roku „podebrał” biało-czerwonym 4 zawodników (Szczurowskiego, Przybyłkę, Tomaszewskiego oraz Karaszewskiego). Nie może więc dziwić fakt, że gdy w 1948 roku Polski Związek Motorowy wytypował 16 najlepszych klubów żużlowych celem rozegrania eliminacji do I oraz II ligi, z Bydgoszczy wytypowano Polonię. W 1948 Polonia przystąpiła do eliminacji tworzenia ligi żużlowej. Na 16 zaproszonych przez PZM ekip, Polonia zajęła przedostatnią lokatę. 6 czerwca 1948 poloniści zadebiutowali więc w rozgrywkach II ligi żużlowej meczem w Bytomiu. W sezonie tym biało-czerwoni zajęli „na drugim froncie” trzecie miejsce za Polonią Bytom i RKM-em Rybnik.

Na przełomie 1948 i 1949 roku władze państwowe wydały dekret, który mówił o przystąpieniu klubów sportowych do zrzeszeń. Zarząd Polonii zmuszony był rozwiązać klub, co nastąpiło w lutym 1949 roku. Sekcje BKS-u i cały ich majątek z częścią zawodników przekazano Zrzeszeniu Sportowemu „Gwardia” (wcześniej MKS „Partyzant”). Od tego momentu barwy sportowców ze Sportowej to czerwony, biały i niebieski. Sezon 1949 gwardziści rozpoczęli od barażu o prawo startu w I lidze, jednak nie ułożył się on po myśli bydgoszczan. W rozgrywkach ligowych Gwardia zajęła pierwsze miejsce, co oznaczało awans do I ligi. Tymczasem z powodu braków sprzętowych zarządzono konieczność rozegrania barażu. Drugoligowcy ścigali się na sprzęcie amatorskim, więc obiecano dostarczyć wszystkim zespołom równy sprzęt, mimo to gwardziści odmówili startu, ponieważ motocykle dostarczono im dopiero w dniu zawodów.

I Liga (Ekstraliga) edytuj

Po czterech kolejkach sezonu 1950 Gwardia oraz Włókniarz Częstochowa lideruje tabeli, lecz rozgrywek nie dokończono. Na najwyższym partyjnym szczeblu zapadła decyzja, aby sportowa aktywność w kraju miała formę zrzeszeń sportowych. Poza bydgoszczanami chęć do reprezentowania milicji wyrazili rzeszowianie i poznaniacy. O tym, który klub przystąpi do rozgrywek w lidze zrzeszeniowej zadecydował trójmecz rozegrany 23 kwietnia 1951 roku w Rzeszowie. Bydgoski klub reprezentowali: Józef Buda oraz pozyskani z Torunia Zbigniew Raniszewski i Roman Zakrzewski. Bydgosko-toruńska ekipa zwyciężyła w zawodach i zapewniła bydgoskiej Gwardii miejsce w najwyższej klasie rozgrywkowej. W sezonie 1951 siłę bydgoszczan mieli stanowić ponadto Bolesław Bonin i Feliks Błajda, a także pozyskani z innych milicyjnych ośrodków: Eugeniusz Nazimek, Kazimierz Kurek i Zygmunt Garyantosiewicz. Debiutancki sezon w I lidze Gwardia zakończyła na drugim miejscu, zdobywając srebrne medale mistrzostw Polski. Kolejny sezon drużyna zakończyła tuż za podium, na czwartym miejscu. W półfinale gwardziści przegrali z CWKS-em Wrocław. Natomiast mecz o 3. miejsce ze Spójnią Wrocław zakończył się walkowerem, gdyż zespół z Bydgoszczy nie przybył na zawody.

Przed sezonem 1953 Gwardię wzmocnili Jan Malinowski oraz Alfred Spyra. Zaowocowało to drugim w historii klubu wicemistrzostwem. Natomiast rok później bydgoszczanie plasują się na czwartym miejscu. Na sezon 1955 zespół wzmocnili bracia Rajmund i Norbert Świtałowie, a także indywidualny mistrz Polski, Mieczysław Połukard. Tymczasem w związku z likwidacją ligi zrzeszeniowej do Stali Rzeszów przeniósł się Eugeniusz Nazimek. Gwardia dopięła jednak swego i zdobyła swój pierwszy tytuł DMP. W sezonie 1956 zawodnicy wywalczyli brązowe medale, jednak sezon ten przyćmił tragiczny wypadek Zbigniewa Raniszewskiego. Pozyskany z Torunia zawodnik zginął 21 kwietnia w Wiedniu podczas meczu międzypaństwowego.

W maju 1957 klub przemianowano na Milicyjny Klub Sportowy „Polonia”. Pozostał on jednak przy czerwono-biało-niebieskich barwach. Żużlowcy sezon zakończyli drugi raz z rzędu na 3. miejscu.

Klub jako milicyjny funkcjonował do 1990 roku. Jednakże nazwa „Gwardia” już w 1957 przestała funkcjonować i od tamtego roku, aż po dziś nosi nazwę „Polonia”. Warte jest jednak podkreślenie faktu, że Polonia działająca w ramach resortu milicyjnego z klubem działającym do 1949 roku nie miała zbyt wiele wspólnego.

W sezonie 2007 klub po raz pierwszy w historii spadł do I ligi. Apator Toruń został jedynym klubem, który nigdy nie został zdegradowany, jednak Polonia była 25 lat dłużej w elicie od swojego rywala zza miedzy. Polonia Bydgoszcz dotychczas walczyła 5-krotnie w barażach m.in. z Unią Leszno (1968), Stalą Toruń (1973, 1975), Motorem Lublin (1981) oraz GKM Grudziądz (1983). Z każdego dwumeczu wychodziła zwycięsko. W 2008 roku Polonia wygrała rozgrywki I ligi i powróciła do Ekstraligi, jednak dwa lata później po raz drugi w historii spadła do I ligi. W ciągu ponad pół wieku jeżdżenia w najwyższej klasie rozgrywkowej Polonia zdobyła 25 medali DMP, z czego 7 złotych, 7 srebrnych oraz 11 brązowych. Tytuł mistrza Polski udało jej się tylko raz obronić w latach 1997-1998. Bydgoski zespół w ciągu tych wszystkich lat rozegrał 928 meczów, wygrywając 484, remisując 28 oraz przegrywając 416. Łącznie w rozgrywkach ekstraligi zdobył 1002 punkty – jest to rekord polskiego żużla.

Poszczególne sezony edytuj

Sezon Rozgrywki ligowe Uwagi
Liga Miejsce
1948 Eliminacje 15/16 Kwalifikacja do II ligi
II II liga 3/9 3. miejsce w turnieju barażowym o awans[b]
1949 II liga 1/9 Brak awansu – zarządzono baraże[c]
Odmowa startu w turnieju barażowym o awans[d]
1950 II liga 1/8 Przydział do ligi „zrzeszeniowej”[e]
Brak przydziału – zarządzono baraż pomiędzy „gwardzistami”[f]
  1. miejsce w turnieju barażowym „gwardzistów” o przydział[g]
1951 I Liga   2/10
1952 Liga 4/10
1953 Liga   2/10
1954 Liga 4/10
1955 I liga   1/6
1956 I liga   3/8
1957 I liga   3/8
1958 I liga 5/8
1959 I liga 4/8
1960 I liga   3/8
1961 I liga   3/8
1962 I liga 4/8
1963 I liga 8/8 4/8
1964 I liga   3/8
1965 I liga 7/8 6/8
1966 I liga 6/8
1967 I liga 7/8 7/8
1968 I liga 5/8 Wygrane baraże o utrzymanie
1969 I liga 4/8
1970 I liga 4/8
1971 I liga   1/8
1972 I liga   2/8
1973 I liga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
1974 I liga 5/8
1975 I liga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
1976 I liga 5/10
1977 I liga 4/10
1978 I liga 5/10
1979 I liga 8/10
1980 I liga 5/10
1981 I liga 9/10 Wygrane baraże o utrzymanie
1982 I liga 8/10
1983 I liga 9/10 Wygrane baraże o utrzymanie
1984 I liga 8/10
1985 I liga 4/10
1986 I liga   2/10
1987 I liga   2/10
1988 I liga   3/10
1989 I liga 7/10
1990 I liga   3/8
1991 1 I liga 5/8
II II liga 7/12
1992 I I liga   1/10
1993 I liga   2/10
1994 I liga 8/10
1995 I liga   3/10
1996 I liga 6/10
1997 I liga   1/10
1998 I liga   1/10
1999 I liga 4/10
2000 Ekstraliga   1/8
2001 Ekstraliga   3/8
2002 Ekstraliga   1/8
2003 Ekstraliga   3/8
2004 Ekstraliga 6/8
2005 Ekstraliga   2/8
2006 Ekstraliga   3/8
2007 Ekstraliga   8/8
2008 II I liga   1/8
2009 I Ekstraliga 4/8
2010 Ekstraliga   8/8
2011 II I liga   1/8
2012 I Ekstraliga 6/10
2013 Ekstraliga   9/10
2014 II I liga 5/8
2015 I liga 4/7
2016 I liga 8/11
2017 I liga   8/8
2018 III II liga 6/7
2019 II liga   1/7
2020 II I liga 7/8
2021 I liga 5/8
2022 I liga 3/8
2023 I liga 3/8
Poziom ligowy Liczba sezonów Sezony
I 61 1951–2007, 2009–2010, 2012–2013
II 13 1948–1950, 2008, 2011, 2014–2017, 2020–2023
III 2 2018–2019

1 W 1991 r. w rozgrywkach ligowych występowała również druga drużyna.

Osiągnięcia edytuj

Krajowe edytuj

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników w rozgrywkach pod egidą PZM, GKSŻ oraz Ekstraligi.

Mistrzostwa Polski edytuj

Drużynowe mistrzostwa Polski

Młodzieżowe drużynowe mistrzostwa Polski

Mistrzostwa Polski par klubowych

Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych

Indywidualne mistrzostwa Polski

Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski

Pozostałe edytuj

Puchar Polskiego Związku Motorowego

Młodzieżowy Puchar Polskiego Związku Motorowego

Indywidualny Puchar Polski

Złoty Kask

Srebrny Kask

Brązowy Kask

Liga Juniorów

  • 2. miejsce (1): 2010

Indywidualne mistrzostwa Ligi Juniorów

Międzynarodowe edytuj

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników krajowych (w zawodach drużynowych, par i indywidualnych) i zagranicznych (w zawodach indywidualnych) w rozgrywkach pod egidą FIM oraz FIM Europe.

Mistrzostwa świata edytuj

Drużynowe mistrzostwa świata

Drużynowe mistrzostwa świata juniorów

Indywidualne mistrzostwa świata

Indywidualne mistrzostwa świata juniorów

Mistrzostwa Europy edytuj

Drużynowe mistrzostwa Europy juniorów

Mistrzostwa Europy par

Mistrzostwa Europy par juniorów

Indywidualne mistrzostwa Europy

Indywidualne mistrzostwa Europy juniorów

Pozostałe edytuj

Klubowy Puchar Europy

Indywidualny Puchar Mistrzów

Zawodnicy edytuj

Kadra drużyny edytuj

Stan na 5 listopada 2023[4]
Stat. Żużlowiec Kat.
S   Kai Huckenbeck
S   Krzysztof Buczkowski
S   Mateusz Szczepaniak
S   Andreas Lyager
S   Tim Sørensen U-24
J   Franciszek Karczewski[5][6] U-19
J   Olivier Buszkiewicz U-19
J   Bartosz Nowak U-19

Derby Pomorza edytuj

Osobny artykuł: Derby Pomorza na żużlu.

Derby Pomorza to spotkania ligowe Polonii Bydgoszcz i Apatora Toruń. Dotychczas rozegrano 84 pojedynki derbowe, podczas których Polonia odniosła 34 zwycięstwa nad torunianami, zespół Apatora 48 razy pokonał bydgoszczan, a dwa spotkania zakończyły się remisem. Poza ligowymi potyczkami rozegrano także 4 spotkania w barażach o wejście do I ligi. Spotkania te odbyły się w 1973 i 1975. Bilans tych meczów to 2 zwycięstwa ówczesnej Stali Toruń i 2 Polonii Bydgoszcz.

Uwagi edytuj

  1. Pierwsze barwy Polonii (lata 1920–1949) były biało-czerwono-zielone, przy czym przedstawiciele eksportowej wówczas sekcji – piłkarze, rozgrywali mecze w barwach biało-czerwonych. W 1949 po reorganizacji sportu na wzór sowiecki, Polonię wchłonęło Zrzeszenie Sportowe Gwardia, które używało barw czerwono-biało-niebieskich. Po upadku klubu w 2003, wyodrębnił się piłkarski KP Polonia, który używał przedwojennych barw biało-czerwonych oraz żużlowy BTŻ Polonia, który używał barw gwardyjskich, niemniej jednak powstała w 2006 roku spółka ŻKS Polonia wróciła do barw biało-czerwonych.
  2. Turniej rozegrano 22 maja 1949 roku.
  3. Dwie pierwsze drużyny II ligi według regulaminu PZM miały bezpośrednio awansować do I ligi, tymczasem zamiast bezpośredniego awansu zarządzono baraże – dwie pierwsze drużyny II ligi miały się spotkać z dwiema ostatnimi drużynami I ligi.
  4. Turniej rozegrano 16 kwietnia 1950 roku. Drużyna Gwardii Bydgoszcz odmówiła startu z powodu dostarczenia im motocykli dopiero w dniu zawodów.
  5. Przed sezonem 1951 GKKF i Komisja Sportowa PZMot ustaliły, że powstanie liga złożona z 6 drużyn – przedstawicieli Zrzeszeń Sportowych Związków Zawodowych: Unia Leszno, Budowlani Warszawa, Ogniwo Bytom, Górnik Rybnik, Stal Ostrów Wielkopolski i Kolejarz Rawicz. Oprócz nich w lidze występować mieli jeszcze przedstawiciele wojska – CWKS Warszawa, i milicji – Gwardia Bydgoszcz, ponadto tuż przed rozpoczęciem rozgrywek do ligi dołączyły Włókniarz Częstochowa i Spójnia Wrocław.
  6. O tym, który klub będzie przedstawicielem milicji zadecydowała ostatecznie sportowa rywalizacja. Na początku do ligi przyłączono gwardzistów z Bydgoszczy, jednak zespoły z Poznania i Rzeszowa oprotestowały tę decyzję i zarządzono, że rozstrzygnięcie sporu będzie miało miejsce na torze
  7. 23 kwietnia 1951 roku w Rzeszowie rozegrano turniej, w którym kolejność była następująca: Gwardia Bydgoszcz, Gwardia Poznań i Gwardia Rzeszów.

Przypisy edytuj

  1. a b Klub polonia.bydgoszcz.pl.
  2. Tomasz Bajerski nowym menedżerem Abramczyk Polonii Bydgoszcz. "Jestem gotowy", pomorska.pl [dostęp 2024-01-30].
  3. Redakcja, Poznaj naszego sponsora tytularnego - firmę Abramczyk, ŻKS Polonia Bydgoszcz SA, 21 lutego 2020 [dostęp 2022-03-25] (pol.).
  4. Polonia Bydgoszcz z kolejnym ruchem transferowym. Klub wzmocnił formację juniorską, Polskie Radio PiK, 4 listopada 2023 [dostęp 2023-11-05] (pol.).
  5. Wypożyczenie z Włókniarza Częstochowa.
  6. Wirtualna Polska Media, Żużel. Kolejny zawodnik opuszcza Włókniarza. Polonia ogłosiła wypożyczenie, sportowefakty.wp.pl, 4 listopada 2023 [dostęp 2023-11-05] (pol.).

Bibliografia edytuj