Polskie Towarzystwo Astronomiczne

polskie stowarzyszenie naukowe

Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) – stowarzyszenie naukowe, założone w 1923 roku, z siedzibą w Warszawie. Zrzesza astronomów zawodowych, członkiem stowarzyszenia może zostać osoba, która posiada dyplom ukończenia studiów astronomicznych, albo opublikowała co najmniej jedną pracę naukową z dziedziny astronomii.

Polskie Towarzystwo Astronomiczne
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

1923

Rodzaj stowarzyszenia

stowarzyszenie

Profil działalności

astronomia, edukacja, popularyzacja nauki

Zasięg

Polska i zagranica

Prezes

Marek Sarna[1]

Członkowie

278

Nr KRS

0000031343

Powiązania

IAU, Urania – Postępy Astronomii

brak współrzędnych
Strona internetowa

Celem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego jest popieranie rozwoju nauk astronomicznych, ich dydaktyki i popularyzacji w społeczeństwie. W tym celu m.in. prowadzi działalność wydawniczą, organizuje konferencje i konkursy. Co dwa lata w jednym z ośrodków astronomicznych organizowany jest zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, który jest konferencją poświęconą naukowej i popularnonaukowej działalności polskich astronomów.

Polskie Towarzystwo Astronomiczne liczy prawie 280 członków, zatrudnionych przeważnie w instytutach naukowych. Od 2017 prezesem Towarzystwa jest prof. Marek Sarna[1]. Towarzystwo wchodzi w skład Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego.

Historia edytuj

PTA powołano na zjeździe w Toruniu dnia 19 lutego 1923 roku, t.j. w 450 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika[2]. Pierwszym prezesem został Tadeusz Banachiewicz, który był także jednym z inicjatorów powstania PTA[3]. Od 1929 do 1956 roku towarzystwo wydawało czasopismo naukowe "Acta Astronomica", co później przekazano Komitetowi Astronomii Polskiej Akademii Nauk. Po II wojnie światowej towarzystwo reaktywowano w 1948 roku na zjeździe we Wrocławiu[2]. Pięć lat później rozpoczęto wydawanie czasopisma naukowego "Postępy Astronomii" (z inicjatywy Stefana Piotrowskiego)[4]. W 1954 r. przeniesiono siedzibę stowarzyszenia z Wrocławia do Warszawy, a w roku następnym oficjalnie zarejestrowano stowarzyszenie. Dwa lata później Polska Akademia Nauk przejęła opiekę nad PTA wraz z obowiązkiem finansowania jego działalności[2]. Od 1959 roku co dwa lata odbywa się ogólnopolski zjazd członków towarzystwa, na którym wręczane są nagrody PTA oraz wybierane władze[5]. W 1970 roku zorganizowano wyjazd polskich astronomów na kongres Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Brighton (Wielka Brytania). Ze względów finansowych astronomie popłyneli statkiem szkoleniowym M/Y Podhalanin i nocowali na jego pokładzie w czasie kongresu. Podróż do Brighton zajęła im tydzień[6]. Towarzystwo zorganizowało wyprawę na Węgry w celu obserwacji całkowitego zaćmienia Słońca 11 sierpnia 1999 roku[7].

Działalność wydawnicza edytuj

Polskie Towarzystwo Astronomiczne wydaje dwumiesięcznikUrania – Postępy Astronomii” (współwydawcą jest także PTMA), które powstało z połączenia wydawanego przez PTA czasopisma "Postępy Astronomii" z czasopismem "Urania". Ponadto PTA jest jednym z wydawców miesięcznika popularnonaukowego „Delta” – razem z Polskim Towarzystwem Matematycznym, Polskim Towarzystwem Fizycznym i Polskim Towarzystwem Informatycznym.

W roku 1929 stowarzyszenie rozpoczęło wydawanie naukowego czasopisma "Acta Astronomica", które na początku XXI w. dalej się ukazuje, ale już nie pod auspicjami PTA.

Od 2013 roku wydawana jest seria "Proceedings of the Polish Astronomical Society", która zawiera materiały pokonferencyjne ze zjazdów PTA oraz konferencji współorganizowanych przez towarzystwo[8].

PTA wydaje także książki popularnonaukowe dotyczące astronomii, np.:

Przewidywania dotyczące zjawisk astronomicznych publikowane są w corocznych wydawnictwach pt. "Almanach Astronomiczny" redagowanych przez Tomasza Ściężora. Pierwszy dotyczył roku 2015[9].

W 2015 roku towarzystwo zostało koproducentem popularnonaukowego cyklu telewizyjnego "Astronarium" (wspólnie z TVP), dostępnego także na YouTube.

Nagrody, medale i wyróżnienia edytuj

Polskie Towarzystwo Astronomiczne przyznaje następujące nagrody i wyróżnienia:

Władze edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Prezesi Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.

Według strony PTA po II wojnie światowej jego prezesami byli[11]:

Przypisy edytuj

  1. a b Krzysztof Czart: prof. Marek Sarna nowym prezesem Polskiego towarzystwa Astronomicznego. Urania-Postepy Astronomii, 2017-09-19. [dostęp 2017-09-20]. (pol.).
  2. a b c Historia PTA, www.pta.edu.pl, 2 listopada 2014 [dostęp 2022-11-27].
  3. Edward Warchałowski (1885-1953) | Urania - Postępy Astronomii, www.urania.edu.pl [dostęp 2022-11-27].
  4. Historia Uranii | Urania - Postępy Astronomii, www.urania.edu.pl [dostęp 2022-11-27].
  5. Poprzednie zjazdy PTA, www.pta.edu.pl, 18 marca 2012 [dostęp 2022-11-27].
  6. Cecylia Iwaniszewska, Wspomnienia o moim uniwersytecie, Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2014, s. 89, ISBN 978-83-927097-1-8, OCLC 946323603.
  7. Krzysztof Ziołkowski, Zdziwienia: wszechświat ludzi o długich oczach, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006, s. 154, ISBN 83-7318-694-8, OCLC 749980045.
  8. Proceedings of the Polish Astronomical Society, www.pta.edu.pl, 24 września 2014 [dostęp 2022-11-28].
  9. Almanach Astronomiczny, www.urania.edu.pl [dostęp 2022-11-28] (pol.).
  10. Członkowie honorowi, www.pta.edu.pl, 2 listopada 2014 [dostęp 2022-11-27].
  11.   Historia władz PTA, pta.edu.pl [dostęp 2021-10-20].

Linki zewnętrzne edytuj