Pomnik Antonio Manoela de Vilheny
Pomnik Antonio Manoela de Vilheny – wykonany z brązu naturalnej wielkości barokowy posąg Antonio Manoela de Vilheny, Portugalczyka, wielkiego mistrza zakonu św. Jana. Zamówiony w 1734 przez rycerza Felicjana de Savasse, został wyrzeźbiony przez Pietro Paolo Troisiego i odlany przez Aloisio Bouchuta. W 1736 został zainstalowany w forcie Manoel na Malcie, a następnie był wielokrotnie przenoszony: w 1858 na ówczesny Piazza Tesoreria w Valletcie, w 1891 do wejścia do ogrodów „The Mall” we Florianie, a w końcu w 1989 na obecne miejsce na Misraħ Papa Ġwann XXIII we Florianie.
 Pomnik w 2013 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
Misraħ Papa Ġwann XXIII |
| Styl architektoniczny | |
| Projektant |
Pietro Paolo Troisi (przypisywany) |
| Fundator |
Felician de Savasse |
| Materiał | |
| Data odsłonięcia |
1736 |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°53′34,6″N 14°30′23,0″E/35,892944 14,506389
| |
Historia edytuj
Naturalnej wielkości statua wielkiego mistrza Antonio Manoela de Vilheny została zamówiona w 1734 przez Felicjana de Savasse, francuskiego rycerza zakonu św. Jana, który zabiegał o łaskę wielkiego mistrza. Statuę przypisuje się Pietro Paolo Troisiemu, który w uznaniu jego pracy mógł w 1736 zostać mianowany przez Vilhenę zarządcą mennicy. Posąg był wcześniej przypisywany włoskiemu rzeźbiarzowi Massimiliano Soldaniemu Benzi, ale obecnie uważa się to za mało prawdopodobne[1].
Posąg został odlany z brązu przez Aloisio Bouchuta[2] (znanego również jako Louis Bouchet)[3] w odlewni Zakonu na Malcie[2]. Został umieszczony na placu apelowym (znanym jako Gran Piazza[3] lub Piazza d'Armi) w forcie Manoel w 1736[2]. Jego koszt wyniósł 2159 scudi, 5 tarì i 14 grani, ale Savasse zapłacił Bouchutowi tylko 100 scudi i opuścił wyspę, ponieważ miał trudności finansowe. Bouchut próbował zdobyć należne mu pieniądze na drodze prawnej, ale zarówno Bouchut, jak i Savasse zginęli, zanim sprawa została rozwiązana. W 1775 wdowa po Bouchucie otrzymała ostatecznie 800 scudi jako odszkodowanie, które zostało wypłacone przez Fundację Manoela na polecenie wielkiego mistrza Francisco Ximenesa de Texady[3].
W 1840 na piazza fortu Manoel wraz ze stojącym tam posągiem Vilheny, wykonano najwcześniejsze znane zdjęcia Malty. Fotografem był francuski artysta Horace Vernet, a zdjęcia zostały zrobione podczas kwarantanny w pobliskim Lazzaretto. Jest udokumentowane, że zdjęcia zostały wykonane w obecności grupy gości, w tym gubernatora Henry’ego Bouverie. Dziś zdjęcia te wydają się być zaginione[4].
W 1858 posąg został przeniesiony z fortu na ówczesny Piazza Tesoreria przed Bibliotheca w Valletcie[3]. Inicjatorem przeprowadzki był gubernator John Le Marchant, który chciał umieścić posąg w widocznym miejscu publicznym[5]. Podczas przeprowadzki, w podstawie posągu zostały odkryte dwa pamiątkowe medale z brązu[1][3].
W 1887, aby upamiętnić Złoty Jubileusz królowej Wiktorii postanowiono zastąpić posąg Vilheny na Piazza Tesoreria posągiem monarchini. Został on tam umieszczony w 1891, a wówczas posąg wielkiego mistrza został przeniesiony do wejścia do ogrodów The Mall we Florianie[2][5].
Na krótko przed lub w trakcie II wojny światowej posąg został rozebrany i przeniesiony nieco na zewnątrz ogrodu. W 1970 pojawiły się propozycje przeniesienia go z powrotem do pierwotnego miejsca w forcie Manoel, ale plany nie zostały zrealizowane. Pomnik został ponownie przeniesiony w 1989, kiedy w pobliżu wejścia do centrum handlowego ustawiono pomnik upamiętniający 25. rocznicę odzyskania przez Maltę niepodległości. W tym momencie posąg Vilheny został przeniesiony na Misraħ Papa Ġwann XXIII, również we Florianie, gdzie stoi do dziś[2].
Opis edytuj
Posąg z brązu jest uważany za arcydzieło rzeźby barokowej i jest przedstawieniem wielkiego mistrza Vilheny naturalnej wielkości w pełnych regaliach. Pokazano go stojącego w majestatycznej pozie, w peruce, ubranego w płaszcz, napierśnik, pelerynę i buty. Posąg jest umieszczony na marmurowym cokole[3].
Pomnik w kulturze edytuj
Posąg, wraz z fortem Manoel i ówczesnym brytyjskim monarchą Jerzym VI, został przedstawiony w 1938 na znaczku maltańskim o wartości 6d[6]. W 1948 znaczek ten został ponownie wydany z nadrukiem „SELF-GOVERNMENT”, i pozostawał w regularnym użyciu do połowy lat pięćdziesiątych XX wieku[7].
Ochrona dziedzictwa kulturowego edytuj
W dniu 8 maja 2012 Maltański Urząd ds. Środowiska i Planowania umieścił pomnik na liście zabytków narodowych pierwszej klasy[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Joseph A. Briffa. Pietro Paolo Troisi (1686–1750): A Maltese Baroque Artist. „Baroque Routes”, s. 9–17, 01.2006. [zarchiwizowane z adresu 2021-04-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Manoel de Vilhena memorial. [w:] Times of Malta [on-line]. 2012-06-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Stephen C. Spiteri. Fort Manoel. „ARX Occasional Papers”, s. 106–107, 128, 2014. [dostęp 2020-06-17]. (ang.).
- ↑ Giovanni Bonello: But who was the first Maltese photographer?. [w:] Times of Malta [on-line]. 2019-02-10. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-30)]. (ang.).
- ↑ a b Themistocles Zammit. Il-Belt (Valletta). „Il-Malti”. 2, s. 33–35, 1928. Il-Għaqda tal-Kittieba tal-Malti. [zarchiwizowane z adresu 2020-05-17]. (malt.).
- ↑ Stanley Gibbons Stamp Catalogue: Commonwealth and British Empire Stamps 1840–1970. Wyd. 117. London: Stanley Gibbons, 2015, s. 403. ISBN 978-0-85259-918-1. (ang.).
- ↑ Reginald Courtney Cade: British Colonial Stamps in Current Use. London: Crown Agents for Oversea Governments and Administrations, 1955, s. 92–95. (ang.).