Pomnik Francji Walczącej

Pomnik Francji Walczącej (fr. Mémorial de la France combattante) – pomnik ku czci Francuzów walczących w ruchu oporu, deportowanych i zabitych w czasie II wojny światowej w forcie Mont Valérien, w gminie Suresnes.

Pomnik Francji Walczącej

Mémorial de la France combattante

Krzyż lotaryński – centrum pomnika
Państwo	Francja
Miejscowość	Mont Valérien
Data odsłonięcia	18 czerwca 1960
Położenie na mapie Île-de-France Pomnik Francji Walczącej
Położenie na mapie Francji Pomnik Francji Walczącej
48°52′17,7″N 2°12′49,8″E

Co roku 18 czerwca, kancelaria Orderu Wyzwolenia (fr. Ordre de la Libération) organizuje tu ceremonię upamiętniającą słynny radiowy apel generała de Gaulle’a z 18 czerwca 1940, wzywający naród francuski do dalszej walki z hitlerowcami.

Historia pomnika

Monument został wzniesiony na dawnym miejscu straceń uczestników ruchu oporu, rozciąga się na terenie ich ostatniej drogi – od kaplicy, gdzie byli przetrzymywani, do miejsca egzekucji przez rozstrzelanie. W miejscu tym Charles de Gaulle od 18 czerwca 1945 organizował uroczystości ku czci straconych. 11 listopada tego samego roku w miejscu przeznaczonym na monument dokonano pochówku piętnastu uczestników II wojny światowej, zarówno Francuzów, jak i pochodzących z kolonii francuskich: Czadu, Maroka, Indochin, Burkina Faso i Tunezji, w tym dwóch kobiet. W 1958 Charles de Gaulle, po powrocie do władzy, zlecił Feliksowi Brunau wykonanie pomnika, który został odsłonięty 18 czerwca 1960.

Pochowani

• Diasso Kal Boutie (1919-1940) – żołnierz 16. pułku strzelców senegalskich, poległ w Fouilloy.
• Edmond Grethen (1898-1945) – inspektor Gwardii Indochińskiej, rozstrzelany przez Japończyków w Thakhek.
• Raymond Anne (1922-1944) – sierżant Francuskich Sił Wewnętrznych, partyzant, poległ w Vassieux-en-Vercors.
• Maboulkede (1921-1944) – żołnierz 24. batalionu piechoty, poległ w La Garde.
• Berty Albrecht (1893-1943) – członkini podziemnej organizacji Combat, torturowana przez Niemców, popełniła samobójstwo w więzieniu w Fresnes.
• Maurice Debout (1914-1944) – jeniec wojenny, rozstrzelany w Bawarii.
• Pierre Ulmer (1916-1940) – żołnierz 4. pułku dragonów, poległ w Pas-de-Calais.
• Georges Brière (1922-1944) – marynarz 1. pułku strzelców morskich, poległ w Giromagny.
• Hubert Germain (1920-2021) – porucznik 13. Półbrygady Legii Cudzoziemskiej, zmarł jako ostatni z 1038 Towarzyszy Wyzwolenia
• Alfred Touny (1886-1944) – pułkownik Francuskich Sił Wewnętrznych, członek Krajowej Rady Ruchu Oporu, rozstrzelany w Arras.
• Jean Charrier (1920-1944) – żołnierz 152. pułku piechoty, poległ w Courtelevant.
• Allal Ould M'Hamed Ben Semers (1920-1944) – żołnierz 1. pułku strzelców marokańskich, poległ w Briançon.
• Mohamed Amar Hedhili Ben Salem Ben Hadj (1913-1940) – żołnierz 4. pułku strzelców tunezyjskich, poległ w Aunay-sous-Auneau.
• Arnaud Henri (1907-1944) – major 4. eskadry myśliwców, poległ w Roppe.
• Maurice Duport (1919-1944) – podporucznik 22. batalionu północnoafrykańskiego, poległ w San Clemente.
• Antoine Mourgues (1919-1942) – kapral batalionu piechoty morskiej Pacyfiku, poległ pod El-Alamein.
• Renée Lévy (1906-1943) – członki siatki Ruchu Oporu "Hector", ścięta w niemieckim więzieniu w Kolonii.

Architektura

Na wydzielonym, 150-metrowym odcinku zewnętrznych murów Mont Valérien umieszczono 16 płaskorzeźb z brązu wyobrażających wydarzenia II wojny światowej oraz formy walki Francuzów z hitleryzmem. W centralnym punkcie muru znajduje się krzyż lotaryński – symbol ruchu oporu. Krzyż i umieszczony przed nim wieczny ogień wskazują wejście do krypty, w której spoczywa 15 wymienionych wyżej osób, zaś 16. grób oczekuje ostatniego zmarłego uczestnika ruchu oporu.

Płaskorzeźby

Płaskorzeźba upamiętniająca wyzwolenie Alzacji, ostatniego regionu Francji pod okupacją hitlerowską.	Płaskorzeźba upamiętniająca ucieczkę okrętu podwodnego „Casabianca” z portu w Tulonie 27 listopada 1942.	Rzeźba upamiętniająca wyzwolenie Paryża 25 sierpnia 1944, powstanie w mieście i wcześniejszą walkę prowadzoną w nim przez ruch oporu.
Rzeźba upamiętniająca partyzantkę prowadzoną przez oddziały maquis.	Rzeźba upamiętniająca wyzwolenie Alençon po lądowaniu w Normandii.	Rzeźba upamiętniająca obronę Saumur przed przeważającymi siłami hitlerowskimi we wrześniu 1940.
Płaskorzeźba upamiętniająca deportowanych Żydów francuskich, jak i uczestników ruchu oporu.	Płaskorzeźba upamiętniająca Wolne Francuskie Siły Powietrzne (FAFL).	Płaskorzeźba odnosząca się w ogólności do francuskiej woli walki i bohaterstwa uczestników ruchu oporu oraz walk poza terytorium kraju.
Płaskorzeźba upamiętniająca walki w Libii.	Płaskorzeźba upamiętniająca rozstrzelanych uczestników walk oraz cywilów.	Płaskorzeźba upamiętniająca bitwę o Monte Cassino

Płaskorzeźba upamiętniająca walki pod Bir Hakeim.	Płaskorzeźba upamiętniająca udział Francuzów w bitwie o Narwik
Płaskorzeźba upamiętniająca wyzwolenie Sieny przez Francuski Korpus Ekspedycyjny.	Płaskorzeźba upamiętniająca walki pod Strasburgiem i zwycięską kontrofensywę nad Renem.

Bibliografia

• Strona Orderu Wyzwolenia (fr.)