Pomnik Martyrologii – Rozstrzelanych w Grębałowie
Pomnik Martyrologii – Rozstrzelanych w Grębałowie – pomnik znajdujący się w północnej części Krakowa, w Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie na osiedlu Na Wzgórzach przy ul. Kocmyrzowskiej.
 Widok od ul. Kocmyrzowskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
os. Na Wzgórzach 36, ul. Kocmyrzowska |
| Projektant | |
| Fundator |
Załoga Huty im. Lenina |
| Data odsłonięcia |
29 stycznia 1963 |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°05′41,28″N 20°03′51,64″E/50,094800 20,064344
| |
W miejscu tym, w dniu 29 stycznia 1944 roku, Niemcy rozstrzelali 80 Polaków.
Egzekucja zakładników była odwetem za napad partyzantów na dwa pociągi niemieckie kursujące pomiędzy Krakowem a Miechowem oraz zabicie dwóch strażników kolejowych. Zwłoki ofiar pochowano w nieznanym miejscu, nie są znane także ich nazwiska. Na miejscu egzekucji pozostały kałuże krwi oraz szczątki ciał pomordowanych, które zebrał i pochował Antoni Grzesiak, dozorca fortu w Grębałowie. Miejsce to ogrodzono, usypano kopczyk oraz ustawiono krzyż.
W dziewiętnastą rocznicę, 29 stycznia 1963 roku, na miejscu zbrodni odsłonięto pomnik, który powstał z inicjatywy Koła ZBoWiD Huty im. Lenina, a ufundowała go załoga kombinatu.
Zaprojektowany został przez Jadwigę Horodyską, M. Grodzickiego, Z. Trzebiatowskiego. Wykonany z piaskowca monument przedstawia kobiecą postać w geście rozpaczy. Obok, na postumencie znajduje się tablica z inskrypcją:
PAMIĘCI
OSIEMDZIESIĘCIU PATRIOTÓW POLSKICH
ROZSTRZELANYCH W GRĘBAŁOWIE PRZEZ
FASZYSTÓW HITLEROWSKICH W DNIU
29 STYCZNIA 1944 ROKU
ZAŁOGA HUTY IM. LENINA
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- J. Kortys W Grębałowie przed 25 laty w „Tygodnik Powszechny” z 9 lutego 1969, nr 6 (1046)
- Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lat wojny 1939-1945, Czesław Czubryt-Borkowski (oprac.), Zygmunt Czarnocki (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988, ISBN 83-217-2709-3, OCLC 830085367.