Wikipedia

Popłoch

rodzaj roślin

Popłoch (Onopordum L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Liczy ok. 60 gatunków[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Europę (na tym kontynencie obecnych jest 13 gatunków[5]) i zachodnią Azję (na wschodzie po Pakistan, zachodnie Chiny i Republikę Ałtaju)[4]. Rośliny introdukowane z tego rodzaju obecne są w północnej Europie, na Syberii, w Kraju Nadmorskim, w Australii, Ameryce Północnej i Południowej[4]. Rosną w miejscach suchych i słonecznych, często na przydrożach i nieużytkach, niektóre na obszarach górskich[6].

Popłoch
Ilustracja
Popłoch pospolity
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

popłoch

Nazwa systematyczna
Onopordum L.
Sp. Pl. 827. 1753
Typ nomenklatoryczny

Onopordum acanthium L.[3]

Synonimy
  • Acanos Adans.
  • Acanthium Heist. ex Fabr.[3][4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan popłochu pospolitego
Onopordum nervosum

Do flory Polski należy jeden, introdukowany i zadomowiony gatunek – popłoch pospolity O. acanthium[7]. Gatunek ten bywa sadzony jako ozdobny. W przeszłości jego kwiaty wykorzystywano do fałszowania szafranu[5].

Nazwa naukowa rodzaju powstała z greckich słów onos i pordos oznaczających osła i wzdęcie – w nawiązaniu do efektu jaki powodować ma u tych zwierząt jedzenie popłochu[6].

Morfologia edytuj

Pokrój
Kolczaste rośliny dwuletnie, rzadziej trzyletnie[5] i byliny[8], o pędach zwykle prosto wzniesionych, rozgałęzionych i kolczasto oskrzydlonych, osiągających od 0,5 m do ponad 4 m wysokości[9].
Liście
Skrętoległe, odziomkowe i łodygowe, pierzasto klapowane i ząbkowane, z tęgimi kolcami na końcach klap[8][9]. Zwykle wełnisto owłosione, przynajmniej od spodu[6].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki tworzące się pojedynczo na szczytach pędów lub po kilka w luźnych baldachogronach[9]. Okrywa koszyczków kulistawa do półkulistej[9], okryta licznymi, dachówkowato ułożonymi, lancetowatymi listkami, kolczasto zakończonymi, z dolnymi listkami mniej lub bardziej odgiętymi. Dno kwiatostanu płaskie lub wypukłe, bez plewinek. Wszystkie kwiaty jednakowe, obupłciowe, o koronie rurkowatej, białej lub purpurowej, o rurce wąskiej i łatkach równowąskich[9]. Pręciki o nitkach brodawkowatych. Szyjka słupka na szczycie głęboko rozwidlona[8].
Owoce
Niełupki nagie, walcowate, 3–5-kanciaste, na szczycie z kilkuszeregowym puchem kielichowym złożonym z nierozgałęzionych i pierzastych włosków różnej długości[8][9].

Systematyka edytuj

 
Onopordum ambiguum
Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Carduinae, plemienia Cardueae i podrodziny Carduoideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[10].

Wykaz gatunków

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-10].
  4. ↑ a b c d Onopordum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-02].
  5. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 648-649, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 344. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 123, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. ↑ a b c d Zhu Shi, Werner Greuter: Onopordum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-02].
  9. ↑ a b c d e f David J. Keil: Onopordum Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-02].
  10. ↑ Genus Onopordum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Popłoch&oldid=72986342”