Porąbka (Sosnowiec)
Porąbka – wschodnia dzielnica Sosnowca o statusie jednostki pomocniczej gminy[1].
| Dzielnica Sosnowca | |||
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miasto | |||
| Prawa miejskie |
1967–1972 | ||
| W granicach Sosnowca |
1975 | ||
| SIMC |
943664 | ||
| Strefa numeracyjna |
32 | ||
| Kod pocztowy |
41-216 | ||
| Tablice rejestracyjne |
SO | ||
Położenie na mapie Sosnowca  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||
 50°16′48″N 19°13′20″E/50,280000 19,222222
| |||
_COA.png)
Do 1967 r. Porąbka była wsią, której historia sięga średniowiecza[2][3]. W spisanej w latach 1470-1480 księdze „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” Jan Długosz wymienia Porąbkę wśród wsi jako „Porambka”[4]. W latach 1967-1973 Porąbka była samodzielnym miastem w powiecie będzińskim[5], a w okresie 1973-1975 dzielnicą Kazimierza Górniczego[6]. W 1975 r. została włączona do Sosnowca[7].
Porąbka graniczy od północnego zachodu z Zagórzem, od północnego wschodu z Kazimierzem i Ostrowami Górniczymi, od południowego zachodu z Klimontowem a od południowego wschodu z Maczkami. Jest przecięta torowiskiem historycznej Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej posiadającym tutaj stację, jednak rzadko już używanym na tym odcinku, a w części zachodniej drogą ekspresową S1 posiadającą tutaj węzeł o charakterze miejskim[8].
Współcześnie do Porąbki zalicza się historycznie odrębne Zawodzie (określane czasem jako Porąbka-Zawodzie), wzajemnie oddzielone przepływającą tutaj rzeką Bobrek. W przeszłości w Zawodziu łączyły się ważne szlaki komunikacyjne będzińsko-krakowski i sławkowsko-modrzejowski. Połączony szlak prowadził na północ, a po przecięciu brodu na Bobrku, rozchodził się w trzy strony: do Strzemieszyc Wielkich (na północny wschód, przez wieś Porąbka), Będzina i Modrzejowa[8].
W dzielnicy wyodrębnia się:
- Zawodzie
- Nowe Zawodzie
- Pekin Zawodzie
- Stare Zawodzie
- Galot
- Juliusz i os. Juliusz
- kolonia Zabobrek
- Poręba Wielka
W 2015 r. w obszarze Porąbki utworzono jednostkę pomocniczą gminy - Dzielnicę Porąbka[1].
| Data | Wydarzenie |
|---|---|
| 1326 | Pierwsza informacja pisana o Porąbce. Pierwotnie obejmowała ona w przybliżeniu teren dzisiejszych dzielnic Sosnowca: Porąbka, Kazimierz Górniczy, Ostrowy Górnicze i Maczki[8]. |
| 5 sierpnia 1390 | Abraham z Wojkowa sprzedaje Porąbkę biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy za 250 grzywien groszy praskich. Odtąd do końca epoki przedrozbiorowej Porąbka wchodzi w skład sławkowskiego klucza dóbr biskupich. |
| 1827 | Porąbka liczy 100 domów i 577 mieszkańców. |
| 1905– 1913 | Budowa osiedla robotniczego (tzw. Kolonia Pekin) dla pracowników kopalń „Kazimierz” i „Juliusz”[9]. |
| 6 stycznia 1913 | W Porąbce urodził się Edward Gierek[8]. |
| 1 czerwca 1939 | Uruchomienie pierwszego połączenia autobusowego na trasie Śródmieście Sosnowca - Maczki. |
| 1 maja 1959 | Uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca[8]. |
| 1967 | Uzyskanie praw miejskich[8]. |
| 1 stycznia 1973 | Utrata statusu miasta, przyłączenie do Kazimierza Górniczego[10]. |
| 1975 | Razem z Kazimierzem Górniczym włączona w granice Sosnowca[8] |
-
-
Przystanek kolejowy Sosnowiec Porąbka -
-
Dom charakterystyczny dla Zagłębia Dąbrowskiego. -
Osiedle Juliusz -
Stary szyb kopalni przy ul. Reja -
Rzeka Bobrek na terenie Porąbki
.JPG)
_-_panoramio.jpg)
Zabytki edytuj
- Kościół NMP Częstochowskiej – świątynia, o cechach neogotyckich, powstała z budynku zbornego (cechowni) kopalni „Kazimierz", który w 1924 r. został zaadaptowany do celów sakralnych.
Inne obiekty i miejsca edytuj
Osoby związane z Porąbką edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Uchwała nr 230/XXI/2015 w sprawie utworzenia jednostki pomocniczej – Dzielnicy Porąbka. [online], www.bip.um.sosnowiec.pl [dostęp 2024-01-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Dawna granica państwowajako czynnik miastotwórczy niektórych osiedlina obszarze współczesnego Sosnowca, [w:] W: J. Runge (red.), Granice, obszary przygraniczne, euroregiony, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 218, 225.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VIII - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 205.
- ↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
- ↑ Zmiany administracyjne miast 1945-1984, t. Statystyka regionalna 7, Warszawa 1985, s. 170, 233, 238, 244.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 maja 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach katowickim i opolskim. [online], www.isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-01-26].
- ↑ a b c d e f g Porąbka (Sosnowiec) – WikiZagłębie [online], wikizaglebie.pl [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 64.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
- ↑ Mateusz Załęski, Włodzimierz Mazur będzie patronem jednego z parków [online], Twoje Zagłębie, 22 stycznia 2019 [dostęp 2020-12-15] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Porąbka (Sosnowiec) w Encyklopedii Zagłębia Dąbrowskiego
- Rada Dzielnicy Porąbka
- Porąbka 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 813.