Portret Marii Teresy de Vallabriga (popiersie)
Portret Marii Teresy de Vallabriga (hiszp. Retrato de doña María Teresa de Vallabriga) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi (1746–1828). Znajduje się w prywatnej kolekcji Juana Antonia Pérez Simón w Meksyku[1].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
1783 |
| Medium |
olej na desce |
| Wymiary |
67,2 × 50,4 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Portret przedstawia Marię Teresę de Vallabriga y Rozas, żonę infanta Ludwika Antoniego Burbona, brata króla Karola III. Małżeństwo z młodszą o 32 lata Marią Teresą było jednym z powodów, dla których infant popadł w niełaskę i został wydalony z madryckiego dworu. Maria Teresa, córka kapitana aragońskiej kawalerii[2], nie miała królewskiego rodowodu, dlatego małżeństwo uznano za morganatyczne, a infant i jego rodzina utracili liczne przywileje[3]. Rodzina zamieszkała w Arenas de San Pedro, gdzie na zaproszenie infanta dwukrotnie odwiedził ich Goya, aby namalować kilka portretów[4].
Dzieło, które przypomina miniaturowe portrety medalionowe, powstało na zamówienie infanta. Jego młoda żona Maria Teresa została sportretowana w pozycji frontalnej, jedynie lekko obrócona w prawo, co miało złagodzić sztywność takiej kompozycji. Ma na sobie satynową, niebieską suknię z dekoltem wykończonym białym haftem oraz elegancką, połyskującą w świetle mantylkę. Dodatkową ozdobą jest skrzyżowane na piersi boa (prawdopodobnie wykonane z piór), które podkreśla lekki obrót sylwetki w prawo. Infantka według francuskiej mody ma lekko upudrowane włosy. Wykonane w 1992 roku badania radiograficzne obrazu wykazały, że Goya w trakcie pracy nad tym portretem wprowadził liczne zmiany. Pierwotnie infantka miała na sobie francuską suknię, którą malarz zamienił na hiszpańską mantylkę[5].
Duże, pogodne oczy Marii Teresy podkreślają jej żywy charakter i młody wiek. Mąż Marii Teresy był od niej dużo starszy; zmarł dwa lata po powstaniu tego portretu[6]. Jego śmierć oznaczała ciężki okres dla rodziny – dzieci zostały odebrane Marii Teresie, która po wielu latach powróciła do rodzinnej Saragossy. Dopiero małżeństwo jej córki Marii Teresy Burbon z Manuelem Godoyem przyniosło restaurację dóbr i tytułów szlacheckich[3].
Relacje Goi z małżeństwem infantów były bardzo serdeczne. Dwukrotnie zapraszali malarza (i jego żonę Josefę) do swojej posiadłości i nie szczędzili mu pochwał i dowodów życzliwości. W latach 1783–1784 Goya wykonał dla nich w sumie 16 obrazów, najważniejszy z nich to Rodzina infanta don Luisa. Wielokrotnie portretował Marię Teresę (Portret Marii Teresy de Vallabriga (profil), Portret Marii Teresy de Vallabriga (półpostać) i Portret Marii Teresy de Vallabriga na koniu); darzył ją szczególnym szacunkiem i sympatią, być może dlatego, że oboje pochodzili z Aragonii[7]. Ludwik Antoni był słabego zdrowia i zmarł w 1785 roku; dla Goi oznaczało to utratę cennego zleceniodawcy i mecenasa[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 38-39. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ Alfonso Pérez Sánchez: Goya. Warszawa: Oficyna Imbir, 2009, s. 45. ISBN 978-83-60334-71-3.
- ↑ a b Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 115–117. ISBN 83-7414-248-0. OCLC 569990350.
- ↑ Ferrán Aribau, Francesc Ruidera, Lluís Altafuya, Roberto Castillo, Xavier Costaneda: Goya: su tiempo, su vida, su obra. Madryt: LIBSA, 2006, s. 248. ISBN 84-662-1405-4.
- ↑ Colección Pérez Simón: Doña María Teresa de Vallabriga y Rozas. fundacionjaps.com.es. [dostęp 2012-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (hiszp.).
- ↑ arteHistoria: María Teresa de Vallabriga. www.artehistoria.com. [dostęp 2016-02-02]. (hiszp.).
- ↑ Francisco Goya. Poznań: Oxford Educational, 2006, s. 46. ISBN 83-7425-497-1.
- ↑ Stefano Peccatori, Stefano Zuffi: Klasycy sztuki: Goya. Warszawa: Arkady, 2006, s. 34–35. ISBN 83-60529-14-0.