Portret księżnej Abrantes
Portret księżnej Abrantes (hiszp. La duquesa de Abrantes) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi (1746–1828) przedstawiający hiszpańską arystokratkę[1].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1816 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
92 × 70[1] cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Manuela Isidra Téllez-Girón y Pimentel edytuj
Manuela Isidra Téllez-Girón y Pimentel, księżna Abrantes (1793–1838) była hiszpańską arystokratką. W 1813 poślubiła Ángela Maríę de Carvajal, VIII księcia Abrantes[2], ich jedyny syn odziedziczył tytuł ojca. Podobnie jak jej rodzeństwo została wychowana w duchu oświecenia. Pasjonowała się muzyką, zwłaszcza śpiewem[3][4].
Okoliczności powstania edytuj
Rodzice Manueli, księstwo Osuny Pedro i María Josefa Pimentel y Téllez-Girón, należeli do czołowych przedstawicieli hiszpańskiego oświecenia. Roztaczali mecenat nad naukowcami i artystami epoki, do których należał Francisco Goya[5]. W latach 1785–1817 Goya namalował dla nich około 30 dzieł – portrety patronów i ich dzieci, sceny religijne, a także serię obrazów gabinetowych, których tematem były czarownice i gusła[6]. W 1816 księżna Osuny zamówiła u Goi portret Manueli jako prezent dla najmłodszej córki płacąc za niego 30 kwietnia 1816 4000 reali w złocie (de vellón)[4][7].
Po powrocie Ferdynanda VII na tron Hiszpanii Goya wrócił do portretowania madryckiego społeczeństwa[8]. Jednak namalowane w tym samym roku portrety księżnej Abrantes i jej brata Francisca były ostatnimi, które Goya wykonał dla arystokracji[1]. W charakterze nadwornego malarza zastąpił go Vicente López Portaña[9], a Goya zajął się grawerstwem i portretowaniem swoich przyjaciół i przedstawicieli burżuazji, stosując prostsze kompozycje i ciemniejszą kolorystykę[7][1].
Opis obrazu edytuj
Księżna została przedstawiona w półpostaci na jednolitym, ciemnym tle. Jest ubrana według francuskiej mody, w niebieską suknię w stylu empire[2] i żółty szal, a także komplet kryształowej biżuterii – naszyjnik, bransoletę i kolczyki. Kręcone włosy są upięte i ozdobione wiankiem z białych róż, ramiona pozostają odkryte. Twarz jest lekko zaróżowiona, malarz podkreślił karminowe usta. Księżna kieruje do widza nieśmiałe spojrzenie. Lewą ręką przytrzymuje szal, w prawej trzyma partyturę[7][9], do której Goya dodał imię i tytuł portretowanej, oraz datę i swój podpis (D.ña Manuela Giron y Pimentel / Duq.sa de Abrantes. // P.r Goya. 1816)[2]. Partytura jest aluzją do zamiłowania księżnej do śpiewu. Atrybuty muzyczne były często wykorzystywane w portretach kobiecych[7] – siostrę Manueli, markizę Santa Cruz Goya namalował z lirą[10].
Według Camóna Aznara w zbiorach Prado znajduje się rysunek przygotowawczy, a olejny szkic w Nowym Jorku[11].
Technika i styl edytuj
Portret jest utrzymany w uporządkowanym i pogodnym stylu neoklasycznym[7]; księżna w koronie z kwiatów i o smukłych ramionach przypomina klasycystyczne rzeźby muz[1]. Ze względu na kolorystykę i delikatność przedstawienia jest przez niektórych autorów uważany za portret rokokowy[11]. Energiczna technika malarza zachowuje jeszcze cechy stylu préciosité i kolorystyki typowej dla portretów z XVIII w., ale smugi światła i czarne pociągnięcia pędzlem są właściwe dla późniejszego stylu artysty[4]. Goya zaczął używać więcej czerni i energicznie nakładać duże ilości farby[1]. Tkaniny są oddane z dbałością o szczegóły, podczas gdy szybkie pociągnięcia pędzlem widoczne na kwiatach czy załamaniach żółtego szala są zapowiedzią impresjonizmu[9].
Proweniencja edytuj
Obraz należał do kolekcji książąt Abrantes i ich potomków, kolejnymi właścicielami byli: hrabia Quinta de la Enjarada, hrabia Valle de Orizaba i jego potomkowie. W 1996 został zakupiony przez Muzeum Prado przy użyciu środków ze spuścizny Manuela Villaescusa Ferrero, którą milioner pozostawił muzeum w celu poszerzania zbiorów[4][7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. Turner Libros, 2015, s. 186-187. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ a b c Natacha Seseña: Goya y las mujeres. Madrid: Taurus Santillana, 2004, s. 160-161. ISBN 84-306-0507-X.
- ↑ op.cit. Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. s. 229.
- ↑ a b c d La duquesa de Abrantes. www.museodelprado.es. [dostęp 2017-07-14]. (hiszp.).
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 120-122. ISBN 83-7414-248-0. OCLC 569990350.
- ↑ op.cit. Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. s. 66-67.
- ↑ a b c d e f Fundación Goya en Aragón: Manuela Girón y Pimentel, duquesa de Abrantes. www.fundaciongoyaenaragon.es. [dostęp 2017-07-09]. (hiszp.).
- ↑ María Jesús Díaz (red.): Goya. Madrid: Susaeta Ediciones, 2010, s. 204. ISBN 978-84-9928-021-9.
- ↑ a b c ArteHistoria: Duquesa de Abrantes. www.artehistoria.com. [dostęp 2017-07-09]. (hiszp.).
- ↑ La marquesa de Santa Cruz. www.museodelprado.es. [dostęp 2017-07-14]. (hiszp.).
- ↑ a b Praca zbiorowa: Goya. Zaragoza: Electa España, 1992, s. 136-137. ISBN 84-88045-37-9.