Postawa polityczna

Postawa polityczna – względnie trwały stosunek jednostek lub grup społecznych do podmiotów polityki i ich działań, systemu politycznego i jego składników, elit politycznych, idei i wartości politycznych oraz decyzji politycznych.

Postawa polityczna zawiera trzy składniki:

1. Składnik poznawczy – oznacza całokształt prawdziwej i nieprawdziwej wiedzy dotyczącej systemu politycznego
2. Składnik emocjonalno–oceniający – obejmuje uczucia wobec zjawisk politycznych oraz kryteria ich wartościowania
3. Składnik behawioralny – gotowość do aktywności politycznej w oparciu o utrwalone wzorce zachowań politycznych lub pozostanie biernym wobec zjawisk politycznych.

Postawa polityczna przejawia się w formie świadomości politycznej, na którą składają się:

• Wiedza
• Oceny
• Potrzeby i postulaty będące rezultatem wzajemnych oddziaływań jednostek ludzkich i grup społecznych

Świadomość polityczna odnosi się do faktów, zjawisk i procesów życia politycznego, których przyswojenie pozwala poszczególnym podmiotom polityki na orientację w rzeczywistości społecznej i na regulację stosunków z otoczeniem.

Przedmioty świadomości politycznej:

• Potrzeby i interesy jednostek grup społecznych
• Formy indywidualnej i zbiorowej działalności politycznej ludzi, prowadzonej w celu realizacji tych potrzeb i interesów:
  • partie polityczne
  • związki zawodowe
  • samorządy
• Zasady i mechanizmy kształtowania oraz realizacji potrzeb i interesów
• Formy organizacyjne działalności:
  • zasady demokratyczne lub niedemokratyczne, sprawowania władzy publicznej
  • mechanizmy współpracy lub walki
  • kampanie wyborcze
  • instytucje kontroli władzy publicznej

Postawy polityczne kształtują się w procesach:

1. Socjalizacji politycznej
2. Edukacji politycznej

Socjalizacja polityczna zakłada zdobywanie wiedzy politycznej, niezbędnej do aktywnego uczestnictwa w życiu politycznym na zasadach:

• przyjmowania informacji od innych podmiotów
• własnej aktywności intelektualnej i praktycznej

Na proces socjalizacji politycznej, poprzez oddziaływanie na jednostki i wpajanie wzorców postaw i zachowań ludzkich mają wpływ:

• rodzina
• szkoła
• organizacje społeczne
• kręgi towarzyskie

Edukacja polityczna - składnik socjalizacji politycznej:

• obejmuje oddziaływanie celowe, zaplanowane, zgodne z regułami pedagogiki, przeprowadzone przez wyspecjalizowane instytucje oświatowo – wychowawcze
• zorientowana jest na ciągłe kształtowanie świadomości, postaw i kultury politycznej jednostek ludzkich i zbiorowości społecznych
• nastawiona jest na przekazywanie i utrwalanie elementów wiedzy o polityce i systemie politycznym (zgodnie z potrzebami podmiotów polityki, a zwłaszcza podmiotów władzy politycznej)
• kształtowanie pozytywnych nastawień emocjonalnych
• kształtowanie wzorców zachowań wspierających system polityczny

Jednostki przyswajają sobie występującą w środowisku politycznym wiedzę o wartościach, normach i wzorcach zachowań politycznych. Jednocześnie podlegają presji otoczenia skierowanej na podjęcie zachowań zgodnych z obowiązującymi formalnie lub nieformalnie standardami.

W tym samym czasie podmioty polityki, świadome doniosłości postaw politycznych dążą do kształtowania w społeczeństwie świadomości politycznej funkcjonalnej wobec swoich ideologii, doktryn i programów politycznych.

Bibliografia

• Eugeniusz Zieliński, Nauka o państwie i polityce, Warszawa 2001.
• Jerzy Wiatr, Socjologia stosunków politycznych, Warszawa 1977.