Poszukiwany, poszukiwana

Poszukiwany, poszukiwana – polski film komediowy z 1972 w reżyserii Stanisława Barei. Premiera odbyła się 22 kwietnia 1973. W głównej roli wystąpił Wojciech Pokora.

Poszukiwany, poszukiwana
Gatunek	komedia
Rok produkcji	1972
Data premiery	22 kwietnia 1973
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	83 minuty
Reżyseria	Stanisław Bareja
Scenariusz	Stanisław Bareja, Jacek Fedorowicz
Główne role	Wojciech Pokora
Muzyka	Jerzy Matuszkiewicz
Zdjęcia	Jan Laskowski
Scenografia	Bogdan Kostrzyński
Kostiumy	Ewa Furmańczyk
Montaż	Mirosława Jaworska
Produkcja	Jan Szymański, Edward Kłosowicz (kierownictwo produkcji)
Wytwórnia	Zespół Filmowy „Pryzmat”

Opis fabuły

Pracownik muzeum, historyk sztuki Stanisław Maria Rochowicz (Wojciech Pokora), zostaje niesłusznie oskarżony o kradzież obrazu autorstwa Bogdana Adamca (Adam Mularczyk). Domniemanemu złodziejowi grozi 5 lat więzienia. Przerażony tą perspektywą postanawia ukrywać się przebrany za kobietę, aż namaluje kopię zrabowanego płótna i niepostrzeżenie ją podrzuci. Podejmuje pracę jako gosposia domowa „Marysia”, nie ma jednak szczęścia do chlebodawców. Pomimo początkowych trudności w nowym zawodzie „Marysia” zaczyna odkrywać uroki swojej pracy. Okazuje się również, że zarabia więcej niż jako magister historii sztuki. Film jest satyrą na pewne zjawiska społeczne w Polsce okresu przełomu lat 60. i 70. XX wieku.

Obsada

• Wojciech Pokora – Stanisław Maria Rochowicz
• Jolanta Bohdal – Kasia, żona Rochowicza
• Wiesław Gołas – Karpiel, pierwszy „pan” Marysi
• Maria Chwalibóg – Karpielowa, żona Karpiela
• Witold Kałuski – Górecki, drugi „pan” Marysi
• Krystyna Borowicz – Górecka, żona Góreckiego
• Filip Łobodziński – Antoś, niesforny syn Góreckich
• Mieczysław Czechowicz – trzeci pan Marysi, pan „profesor” badający zawartość „cukru w cukrze”
• Jerzy Dobrowolski – „wieczny” dyrektor, czwarty pan Marysi
• Barbara Rylska – żona „wiecznego” dyrektora
• Adam Mularczyk – Bogdan Adamiec, malarz
• Jan Kobuszewski – hydraulik
• Tadeusz Pluciński – trener miotaczek
• Jolanta Wołłejko – niania, zafascynowana Marysią
• Zofia Czerwińska – była gosposia Karpielów, naprzykrzająca się lokatorka
• Wojciech Siemion – prokurator oskarżający Stanisława Marię Rochowicza o kradzież obrazu
• Bohdan Łazuka – inżynier Rawicz
• Zbigniew Skowroński – właściciel psa Alexa
• Maria Kaniewska – klientka przed Marysią, kupująca dużo cukru
• Wojciech Rajewski – strażnik w galerii, dzwoniący do Adamca
• Zdzisław Szymański – robotnik we włazie pokazujący drogę Rochowiczowi jak dojechać na Powiśle
• Jerzy Januszewicz – mężczyzna w tramwaju, któremu Marysia przez przypadek usiadła na kolana
• Juliusz Kalinowski – urbanista
• Jerzy Moes – mężczyzna na przyjęciu u Góreckich
• Jan Kociniak – podwładny dyrektora
• Stanisław Tym – urzędnik (w filmie widoczne tylko jego dłonie) pieczętujący obraz Adamca
• Stanisław Bareja – mężczyzna goniący samochód
• Andrzej Krasicki – dyrektor muzeum
• Michał Żołnierkiewicz – mężczyzna w tramwaju

Źródła:

Przygotowania do filmu i realizacja

Pomysł na scenariusz, który Bareja napisał razem z Jackiem Fedorowiczem, przedstawiła reżyserowi jego żona, Hanna Kotkowska-Bareja. Jako historyk sztuki pracująca w Muzeum Narodowym poznała historię rzekomego zaginięcia dzieła Alfonsa Karnego, które artysta zabrał ze sobą, ale nie zostało to pokwitowane przez dyrektora, więc uważane było za zagubione. Ponadto w tym czasie małżeństwo Barejów zatrudniało dziewczyny jako pomoc domową do opieki nad dziećmi, stąd też historia odnosiła się do bliskich im realiów życia. W czasie castingu do głównej roli Fedorowicz, Janusz Gajos i Wojciech Pokora prezentowali się w rolach mężczyzn grających kobiety. Wybrany został Pokora, ponieważ Gajos miał zbyt męska posturę, a u Fedorowicza zbyt szybko pojawiał się zarost w trakcie sesji zdjęciowej. Rolę żony Rochowicza zagrać miała Stanisława Celińska, jednak odmówiła, ponieważ obawiała się, że ze względu na złą renomę Barei w tamtym czasie mogłaby nie dostać ról u takich reżyserów jak Krzysztof Zanussi i Kazimierz Kutz. Było to efektem negatywnego wyrażania się o jego filmach m.in. przez Kutza, który ukuł pojęcie "bareizmów" jako małowartościowej twórczości.

Zdjęcia do filmu kręcone były w Warszawie na placu Powstańców, na placu Konstytucji, w galerii ZPAP, na terenie pałacu w Kozłówce, a także w mieszkaniu Barei. Podobnie jak w poprzednich komediach, reżyser czerpał ze stylistyki przedwojennej, nasycając sceny gagami. W warstwie wizualnej liryczny nastrój osiągnięty był poprzez zastosowanie światła bezcieniowego, co Jan Laskowski wcześniej zauważył podczas pobytu w Szwecji na planie filmów Bergmana. W trakcie realizacji sceny upadku Rawicza na schodach, Jan Szymański nie godząc się na zatrudnienie kaskadera, sam odegrał tę rolę, przez co uległ poważnej kontuzji. W efekcie Bareja zawiązał współpracę (która była kontynuowana w kolejnych jego produkcjach) z kaskaderami: Krzysztofem Kotowskim, Zbigniewem Litwiniakiem i Zbigniewem Modejem.

W ciągu roku film obejrzało prawie 2 miliony osób, a dochody z kas kinowych wyniosły ok. 13 milionów złotych. Czesław Wiśniewski, Jerzy Jesionowski jako uczestnicy kolaudacji, która odbyła się 31 października 1972 roku, wypowiadali się o nim negatywnie, stawiając zarzuty ukazywania osób piastujących wysokie stanowiska w negatywnym świetle oraz dając do zrozumienia reżyserowi, że nie będzie tolerancji dla wyszydzania władzy w jego twórczości. Bronili go za to Aleksander Ścibor-Rylski oraz Tadeusz Konwicki. Podzielone były też zdania recenzentów w prasie, przy czym pochwały formułowano dość ostrożnie. W 1974 Poszukiwany, poszukiwana został wyróżniony podczas festiwalu Queens Council of the Arts w Nowym Jorku.

Zobacz też

• Czy Lucyna to dziewczyna?

Bibliografia

• Maciej Replewicz: Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła. Poznań: Zysk i S-ka, 2009. ISBN 978-83-7506-387-5.

Linki zewnętrzne

• Poszukiwany, poszukiwana w bazie IMDb (ang.)
• Poszukiwany, poszukiwana w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Poszukiwany, poszukiwana w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”