Wikipedia

Bitwa pod Kotkami

(Przekierowano z Potyczka pod Kotkami)

Bitwa pod Kotkami – bitwa stoczona na przełomie maja i czerwca 1945 r. w lesie pod Kotkami między oddziałem Narodowych Sił Zbrojnych zmierzającym w rejon koncentracji w celu rozbicia więzienia UB w Pińczowie[1][2], a grupami operacyjnymi Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Buska Zdroju i Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Kielc wspieranymi przez oddział Armii Czerwonej[3].

Bitwa pod Kotkami
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Ilustracja
Pomnik w Lesie Koteckim upamiętniający Bitwę
Czas

28 maja – 2 czerwca 1945

Miejsce

las pod Kotkami i Palonkami

Terytorium

Polska

Wynik

skuteczne wycofanie się oddziałów NSZ

Strony konfliktu
Polska Ludowa
 ZSRR 		Narodowe Siły Zbrojne
Dowódcy
Stanisław Jabłoński,
Maksymilian Pora 		Stanisław Sikorski †
Siły
grupa operacyjna PUBP z Buska Zdroju,
grupa operacyjna WUBP z Kielc
oddział Armii Czerwonej w sile 30 żołnierzy 		ok. 200 żołnierzy NSZ
Straty
10 zabitych funkcjonariuszy UB,
1 ranny żołnierz sowiecki 		9 zabitych żołnierzy NSZ,
3 rannych
brak współrzędnych
Pomnik Kazimierza Wierzbickiego, żołnierza NSZ poległego pod Chruścicami


Przebieg starcia edytuj

Bitwa rozpoczęła się od ataku grupy operacyjnej PUBP z Buska Zdroju dowodzonej przez por. Stanisława Jabłońskiego na kwaterujący we wsi Palonki oddział NSZ dowodzony przez por. Stanisława Sikorskiego. Atak zakończył się niepowodzeniem, w czasie którego zginął funkcjonariusz PUBP. Z powodu zbyt małych sił por. Jabłoński zarządził odwrót i wezwał posiłki z WUBP w Kielcach. Grupa operacyjna WUBP z Kielc wsparta oddziałem Armii Czerwonej w sile 30 ludzi została dowieziona ciężarówkami do wsi Młyny. Stąd grupa operacyjna i żołnierze Armii Czerwonej udali się na pole bitwy pieszo.

Doszło do następnego ataku a polem walki stał się las kotecki. Atak również zakończył się niepowodzeniem. Polegli kolejni funkcjonariusze[4]. Straty były też w oddziale NSZ, było kilku zabitych i rannych[5]. Wzięty do niewoli ranny dowódca oddziału NSZ został zabity strzałem w tył głowy[6]. Wśród rannych był Jerzy Stępień, który został przetransportowany na leczenie do Kielc[7].

Dalsze kwaterowanie w lesie koteckim groziło rozbiciem oddziału NSZ, w związku z czym została podjęta decyzja o wycofaniu się pod osłoną nocy. Plan powiódł się, oddział nieniepokojony wycofał się w kierunku Pińczowa. Tam jednak znów został wykryty. Doszło do walki w lasach na północ od Pińczowa w rejonie wsi Włochy i Chruścice, w wyniku której oddział NSZ skutecznie się wycofał po zadaniu dodatkowych strat nieprzyjacielowi. Propaganda komunistyczna przedstawiła to jako likwidację oddziału[8].

Pamięć edytuj

W okresie PRL przedstawiano wyłącznie oficjalną wersję władz na temat wydarzeń pod Kotkami. Na miejscu bitwy zbudowano pomnik, na którym umieszczono napis o następującej treści:

W MAJU 1945 NA TERENIE PALONEK-BUD i KOTEK W WALCE o UTRWALENIE WŁADZY LUDOWEJ POLEGLI FUNKCJONARIUSZE MO i SB -SZER BANACH TADEUSZ LAT 20 -SZER FIGURA ROMAN-SZER KACZMARSKI BOLESŁAW -SZER STRZELEC JAN-SZER WACHNICKI TADEUSZ-SZER WÓJCIK MICHAŁ-SZER WÓJCIK WŁADYSŁAW-SZER PALUCH EUGENIUSZ-KPR ZAŁĘCKI FRANCISZEK-ORAZ TOW KAWECKI FRANCISZEK – SEKR POP PPR W KOTKACH-CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.- W XXV ROCZNICE POWSTANIA PRL

Po przemianach politycznych 1989 r. pomnik rozebrano, a na jego miejscu postawiono brzozowy krzyż, a następnie obelisk upamiętniający poległych żołnierzy NSZ. Odbywają się pod nim lokalne uroczystości patriotyczne[9]. W 2023 roku upamiętnienie stało się obiektem wandalizmu lub świadomego ataku[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów [online] [dostęp 2016-11-22].
  2. ↑ Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ 2/2. sarmata87 [dostęp 2016-11-21].
  3. ↑ Najnowsza historia Polski 1914-1993 1995 ↓, s. 12,.
  4. ↑ Na wysunietych posterunkach 1977 ↓, s. 98-.
  5. ↑ Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych 2010 ↓, s. 118.
  6. ↑ TVP.INFO, Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów [online], 1 marca 2016.
  7. ↑ Wolność przyszła później 1999 ↓, s. 288.
  8. ↑ Najsłynniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych [online], historia.interia.pl [dostęp 2023-09-23] (pol.).
  9. ↑ Kamil Włosowicz: W Busku pamiętają o poległych w bitwie pod Kotkami. Radio Kielce, 03.03.2018. [dostęp 2019-03-09].
  10. ↑ Michał Kolera, Wandale zniszczyli pomnik upamiętniający bitwę pod Kotkami i Palonkami. Czy to akt polityczny? [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 7 czerwca 2023 [dostęp 2023-09-23] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Andrzej Albert: Najnowsza historia Polski 1914-1993. Warszawa: 1995.
  • Stefan Skwarek: Na wysuniętych posterunkach. Warszawa: 1977.
  • Praca zbiorowa: Wolność przyszła później. Wrocław: 1999.
  • Janusz Kucharski: Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych. Kielce: 2010.
  • Praca zbiorowa: 1944-1947 W walce o utrwalenie władzy ludowej w Polsce. Warszawa: 1967.
  • „Żołnierze Wyklęci – Antykomunistyczne Podziemie Zbrojne po 1944 roku”, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2002
  • IPN - Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, Warszawa-Lublin 2007
  • "Z archiwum IPN: Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej" (od 18-tej minuty). Film dokumentalny, reżyseria: Adam Sikorski, rok produkcji: 2010.
  • fragment filmu j.w. na Youtube: "Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ 2/2",informacje dot. bitwy od 3 minuty 46 s.
  • TVP INFO. Najważniejsze akcje Żołnierzy Wyklętych. Bitwy, zasadzki i odbicia więźniów. 01.03.2016
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bitwa_pod_Kotkami&oldid=72384872”