Powiat nowotomyski

powiat
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 17 gru 2022. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

Powiat nowotomyski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Tomyśl.

Powiat nowotomyski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

TERC

3015

Siedziba

Nowy Tomyśl

Starosta

Andrzej Wilkoński

Powierzchnia

1011,67 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


75 543[1]

• gęstość

74,7 os./km²

Urbanizacja

48,35%

Tablice rejestracyjne

PNT

Adres urzędu:
ul. Poznańska 33
64-300 Nowy Tomyśl
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu nowotomyskiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

4

Liczba gmin wiejskich

2

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Andrzej Wilkoński, starosta powiatu

W skład powiatu wchodzą:

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwały 75 543 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 75 675 osób[3].

Rezerwaty przyrody i pomniki przyrody

edytuj
  • Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Papi (rez. ornitologiczny);
  • Rezerwat Wielki Las;
  • Rezerwat Urbanowo;
  • Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Glińskie Góry;
  • otulina „Pszczewskiego Parku Krajobrazowego”;

Ochroną jako założenia zabytkowe, jak i przyrodnicze, objęto na tym terenie 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII w. Wartościowe założenia terenów zielonych znaleźć można w parkach w Łomnicy, Wąsowie i Zbąszyniu. Dobrym utrzymaniem cechuje się większość parków, zwłaszcza w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Starym Tomyślu, Trzciance, Wąsowie i Zbąszyniu. Znaleźć w nich można wiele ciekawych drzew pomnikowych.

Według danych z 1998r. w granicach powiatu nowotomyskiego było 189 zarejestrowanych pomników przyrody. Najokazalsze z nich to dęby, a o miano najgrubszego konkurują dwa okazy o obwodzie przekraczającym 7m: w Łomnicy oraz Urbanowie Starym. Najgrubsza lipa (o obw. 670 cm) ocienia kościół w Brodach. Wspaniała sosna (o obw. 470 cm) zachowała się koło Strzyżewa. Jedyny objęty ochroną głaz narzutowy znajduje się w lesie koło Wąsowa[4].

  • Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu;
  • Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku;
  • Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła w Zbąszyniu.

Osadnictwo olęderskie

edytuj

Rejon ten jest zamknięty linią: Pniewy–Lwówek–Pszczew–Trzciel-Zbąszyń–Wolsztyn-Rakoniewice od początku XVIII wieku stał się terenem (największego w Wielkopolsce) intensywnego osadnictwa olęderskiego, którego ślady uchwytne są jeszcze dzisiaj. Osada samotnicza leżała na prostokątnym pasie wykarczowanego terenu, a zabudowania zlokalizowane były pośrodku. Gospodarstwa te posiadały własną drogę łączącą z traktatem głównym. Jeszcze dziś centrum niecki nowotomyskiej zamknięte w trójkącie: Kąkolewo – Chrośnica – Wytomyśl pokryte jest siecią zagród położonych obok siebie i odnosi się wrażenie, że jest to jedna – rozlokowana na dużej przestrzeni wieś. Zagroda osadnika olęderskiego składa się najczęściej z trzech wolnostojących budynków: chałupy i budynków gospodarczych (chlewa i stodoły) rzadziej wozowni kurnika i drewutni. Wsie z terenu niecki wyróżniają się w krajobrazie kulturowym Wielkopolski charakterem gospodarki związanej z uprawą chmielu i wikliny oraz związanej z nią specyficzną formą budynku inwentarskiego, w którym występuje tzw. trempel – wysokie poddasze pełniące funkcję spichrza lub suszarni.

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 71 737 100 36 806 51,31 34 931 48,69
Miasto 34 650 48,30 18 098 25,23 16 552 23,07
Wieś 37 087 51,70 18 708 26,08 18 379 25,62
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu nowotomyskiego w 2014 roku[5].


 

Komunikacja

edytuj

Powiat nowotomyski jest jednym z większych powiatów województwa wielkopolskiego. Charakteryzuje się cennymi walorami zarówno turystycznymi, jak i krajobrazowymi. W dużej mierze rozwój turystyki ułatwiają:

  • połączenia kolejowe (m.in. z Frankfurtem i Warszawą)
  • połączenia drogowe (m.in. Autostrada A2 przebiegająca wzdłuż powiatu)

Turystyka

edytuj
  • szlaki piesze i rowerowe (ich powstanie i organizacja wielu rajdów rowerowych przyczyniły się do podniesienia rangi turystycznej)
  • duża liczba gospodarstw agroturystycznych (oferują one gościom bardzo atrakcyjny wypoczynek wśród lasów, pól i jezior)
  • stale rozwijająca się baza gastronomiczno–hotelowa.

Na terenie powiatu, odbywają się liczne imprezy kulturalne, m.in. Jarmark Chmielo-Wikliniarski w Nowym Tomyślu, czy Święto Chleba w Lwówku.

Gospodarka

edytuj

Powiat nowotomyski jest znany z uprawy chmielu i wikliny, które zależą od uwarunkowań przyrodniczych i historycznych. W Nowym Tomyślu istnieje Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa, w którym można podziwiać wielowiekowy dorobek w tej dziedzinie. Nowotomyski chmiel stał się w drugiej połowie XIX w. znany w całej Europie i stanowił źródło utrzymania oraz podstawę dobrobytu wielu mieszkańców miasta i okolic.

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowotomyskim obejmowała ok. 0,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,9% do aktywnych zawodowo[6].

Przyroda

edytuj

W powiecie nowotomyskim są również liczne pomniki przyrody. W czterech rezerwatach przyrody: "Urbanowo", "Wielki Las", Rezerwat na Jeziorze Zgierzynieckim im. Bolesława Papi i "Glińskie Góry" obserwować można rzadkie okazy flory i fauny.

Sąsiednie powiaty

edytuj
 
Mapa drogowa powiatu (widoczne sąsiednie powiaty) z 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. strona internetowa: http://powiatnowotomyski.pl/PL/854/334/Rezerwaty/k/
  5. Powiat nowotomyski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  6. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).