Powiat nowotomyski
Powiat nowotomyski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Tomyśl.
| powiat | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC |
3015 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta |
Andrzej Wilkoński | ||||||
| Powierzchnia |
1011,67 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
74,7 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
48,35% | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
PNT | ||||||
Adres urzędu: ul. Poznańska 3364-300 Nowy Tomyśl | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejsko-wiejskie: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń
- gminy wiejskie: Kuślin, Miedzichowo
- miasta: Lwówek, Nowy Tomyśl, Opalenica, Zbąszyń
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwały 75 543 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 75 675 osób[3].
Rezerwaty przyrody i pomniki przyrody edytuj
- Rezerwat na Jez. Zgierzynieckim im. Bolesława Papi (rez. ornitologiczny);
- Rezerwat Wielki Las;
- Rezerwat Urbanowo;
- Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Glińskie Góry;
- otulina „Pszczewskiego Parku Krajobrazowego”;
Ochroną jako założenia zabytkowe, jak i przyrodnicze, objęto na tym terenie 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII w. Wartościowe założenia terenów zielonych znaleźć można w parkach w Łomnicy, Wąsowie i Zbąszyniu. Dobrym utrzymaniem cechuje się większość parków, zwłaszcza w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Starym Tomyślu, Trzciance, Wąsowie i Zbąszyniu. Znaleźć w nich można wiele ciekawych drzew pomnikowych.
Według danych z 1998r. w granicach powiatu nowotomyskiego było 189 zarejestrowanych pomników przyrody. Najokazalsze z nich to dęby, a o miano najgrubszego konkurują dwa okazy o obwodzie przekraczającym 7m: w Łomnicy oraz Urbanowie Starym. Najgrubsza lipa (o obw. 670 cm) ocienia kościół w Brodach. Wspaniała sosna (o obw. 470 cm) zachowała się koło Strzyżewa. Jedyny objęty ochroną głaz narzutowy znajduje się w lesie koło Wąsowa[4].
Muzea edytuj
- Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu;
- Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku;
- Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła w Zbąszyniu.
Osadnictwo olęderskie edytuj
Rejon ten jest zamknięty linią: Pniewy–Lwówek–Pszczew–Trzciel-Zbąszyń–Wolsztyn-Rakoniewice od początku XVIII wieku stał się terenem (największego w Wielkopolsce) intensywnego osadnictwa olęderskiego, którego ślady uchwytne są jeszcze dzisiaj. Osada samotnicza leżała na prostokątnym pasie wykarczowanego terenu, a zabudowania zlokalizowane były pośrodku. Gospodarstwa te posiadały własną drogę łączącą z traktatem głównym. Jeszcze dziś centrum niecki nowotomyskiej zamknięte w trójkącie: Kąkolewo – Chrośnica – Wytomyśl pokryte jest siecią zagród położonych obok siebie i odnosi się wrażenie, że jest to jedna – rozlokowana na dużej przestrzeni wieś. Zagroda osadnika olęderskiego składa się najczęściej z trzech wolnostojących budynków: chałupy i budynków gospodarczych (chlewa i stodoły) rzadziej wozowni kurnika i drewutni. Wsie z terenu niecki wyróżniają się w krajobrazie kulturowym Wielkopolski charakterem gospodarki związanej z uprawą chmielu i wikliny oraz związanej z nią specyficzną formą budynku inwentarskiego, w którym występuje tzw. trempel – wysokie poddasze pełniące funkcję spichrza lub suszarni.
Demografia edytuj
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 71 737 | 100 | 36 806 | 51,31 | 34 931 | 48,69 |
| Miasto | 34 650 | 48,30 | 18 098 | 25,23 | 16 552 | 23,07 |
| Wieś | 37 087 | 51,70 | 18 708 | 26,08 | 18 379 | 25,62 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu nowotomyskiego w 2014 roku[5].
Komunikacja edytuj
Powiat nowotomyski jest jednym z większych powiatów województwa wielkopolskiego. Charakteryzuje się cennymi walorami zarówno turystycznymi, jak i krajobrazowymi. W dużej mierze rozwój turystyki ułatwiają:
- połączenia kolejowe (m.in. z Frankfurtem i Warszawą)
- połączenia drogowe (m.in. Autostrada A2 przebiegająca wzdłuż powiatu)
Turystyka edytuj
- szlaki piesze i rowerowe (ich powstanie i organizacja wielu rajdów rowerowych przyczyniły się do podniesienia rangi turystycznej)
- duża liczba gospodarstw agroturystycznych (oferują one gościom bardzo atrakcyjny wypoczynek wśród lasów, pól i jezior)
- stale rozwijająca się baza gastronomiczno–hotelowa.
Na terenie powiatu, odbywają się liczne imprezy kulturalne, m.in. Jarmark Chmielo-Wikliniarski w Nowym Tomyślu, czy Święto Chleba w Lwówku.
Gospodarka edytuj
Powiat nowotomyski jest znany z uprawy chmielu i wikliny, które zależą od uwarunkowań przyrodniczych i historycznych. W Nowym Tomyślu istnieje Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa, w którym można podziwiać wielowiekowy dorobek w tej dziedzinie. Nowotomyski chmiel stał się w drugiej połowie XIX w. znany w całej Europie i stanowił źródło utrzymania oraz podstawę dobrobytu wielu mieszkańców miasta i okolic.
W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowotomyskim obejmowała ok. 0,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,9% do aktywnych zawodowo[6].
Przyroda edytuj
W powiecie nowotomyskim są również liczne pomniki przyrody. W czterech rezerwatach przyrody: "Urbanowo", "Wielki Las", Rezerwat na Jeziorze Zgierzynieckim im. Bolesława Papi i "Glińskie Góry" obserwować można rzadkie okazy flory i fauny.
Sąsiednie powiaty edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ strona internetowa: http://powiatnowotomyski.pl/PL/854/334/Rezerwaty/k/
- ↑ Powiat nowotomyski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r., stat.gov.pl [dostęp 2019-12-18] (pol.).