Powiat oleśnicki

powiat oleśnicki
	powiat
	; Zamek Książęcy w Oleśnicy
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0214
Siedziba	Oleśnica
Starosta	Wioletta Efinowicz
Powierzchnia (2024)	1049,35 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 106 516
• gęstość	102 os./km²
Urbanizacja	54,5%
Nr kierunkowy	62, 71
Kod pocztowy (2024)	56-4XX, 56-5XX
Tablice rejestracyjne	DOL
	Adres urzędu:ul. Juliusza Słowackiego 10; 56-400 Oleśnica
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	4
Liczba gmin wiejskich	3
Liczba sołectw	113
Liczba miejscowości	119
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat oleśnicki – powiat w Polsce, położony we wschodniej części województwa dolnośląskiego, w aglomeracji wrocławskiej, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Oleśnica.

Podział administracyjny

Powiat oleśnicki powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[1].

Został stworzony z części województw wrocławskiego (miasto Oleśnica oraz gminy Bierutów, Dobroszyce, Oleśnica i Twardogóra) oraz kaliskiego (gminy Dziadowa Kłoda, Międzybórz i Syców)^[2]^[3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zdecydowanie zwiększonym w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[4]^[5]^[6]. W jego skład wszedł obszar „starego” powiatu oleśnickiego oraz sycowskiego; stracił on jednak gminę Długołęka na rzecz powiatu wrocławskiego^[3].

Z powiatem oleśnickim graniczą jednostki^[7]:

powiat milicki i powiat ostrowski w województwie wielkopolskim od północy,
powiaty kępiński i ostrzeszowski w województwie wielkopolskim od wschodu,
powiat namysłowski w województwie opolskim od południowego wschodu,
powiat oławski od południowego zachodu,
powiaty trzebnicki i wrocławski od zachodu.

W skład powiatu wchodzi 8 gmin: 1 miejska, 4 miejsko-wiejskie oraz 3 wiejskie. Na jego terenie położonych jest pięć miast: Bierutów, Międzybórz, Oleśnica, Syców oraz Twardogóra^[8].


Gmina^[8]				Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
TERYT	Typ	Nazwa		Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
0214011	miejska		Oleśnica	20,96	35 132	—
0214023	miejsko-wiejska		Bierutów	146,96	9295	Bierutów
0214032	wiejska		Dobroszyce	131,96	7265	Dobroszyce
0214042	wiejska		Dziadowa Kłoda	105,35	4579	Dziadowa Kłoda
0214053	miejsko-wiejska		Międzybórz	87,76	5014	Międzybórz
0214062	wiejska		Oleśnica	242,91	16 208	Oleśnica
0214073	miejsko-wiejska		Syców	145,59	16 502	Syców
0214083	miejsko-wiejska		Twardogóra	167,86	12 521	Twardogóra

Pokrycie terenu

Powiat oleśnicki według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 1049,35 km², co stanowiło 5,26% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 112. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (60,8%) oraz leśne (32,5%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 6,0% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 0,4%^[12].

**Pokrycie terenu w powiecie oleśnickim**
stan na 1 stycznia 2024 r.^[12]

Demografia

Liczba mieszkańców w powiecie oleśnickim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[13]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie oleśnickim zamieszkiwało 106 516 mieszkańców: 54 498 kobiet (51,2% ludności) i 52 018 mężczyzn (48,8%), czyli 3,70% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 102 osób na km². Pod względem ludności powiat oleśnicki zajął w 2024 roku 67. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 54,5%; w miastach w tym dniu mieszkało 58 020 osób, zaś na wsi 48 496 osób^[13].

**Sytuacja demograficzna w powiecie oleśnickim**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

**Piramida wieku mieszkańców powiatu oleśnickiego**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

Gospodarka

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 2 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,2% do aktywnych zawodowo^[14].

Historia

W okresie pruskim istniał powiat oleśnicki (Landkreis Oels). Według statystycznego opisu Prus z 1837 zawierał 4 miasta, 128 wsi i kolonii oraz liczył w sumie 52 tys. mieszkańców^[15]. Źródło podaje również, że na jego terenie mieszkała mieszana ludność polsko-niemiecka: Es wird hier theils deutsch, theils polnisch gesprochen (pol. Mówi się tutaj częściowo po niemiecku, a częściowo po polsku)^[15].

Starostowie oleśniccy

Na podstawie źródła^[16]:

Henryk Bajcar (10 listopada 1998 – 19 czerwca 2000)
Zbigniew Potyrała (19 czerwca 2000 – 9 grudnia 2014)
Wojciech Kociński (9 grudnia 2014 – 20 listopada 2018)
Jan Dżugaj (20 listopada 2018 – 27 sierpnia 2020)
Sławomir Kapica (27 sierpnia 2020 – 7 maja 2024)^[17]
Wioletta Efinowicz (od 7 maja 2024)^[18]

Zabytki powiatu

W gminie Bierutów:

kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej z XIV wieku w Bierutowie,
pozostałości zamku książąt wrocławskich z XIV i XVII wieku w Bierutowie,
wieża dawnego ratusza z XVII wieku w Bierutowie,
fragmenty murów miejskich z XIV wieku w Bierutowie,
neogotycki kościół parafialny pw. świętego Józefa wybudowany w latach 1891–1893 w Bierutowie,
ruiny dawnego kościoła cmentarnego pw. Św. Trójcy, murowanego z cegły w Bierutowie,
dawna synagoga w Bierutowie,
średniowieczny krzyż kamienny o wysokości ponad ziemią 241 cm, rozpiętości ramion 109 cm i grubości 12 cm, znajdujący się 300 m na północ od wsi Kijowice,
wczesnogotycki kościół pw. Narodzenia NMP wzniesiony prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku w Stroni

W gminie wiejskiej Oleśnica:

drewniano-szachulcowy poewangelicki kościół pw. NMP Nieustającej Pomocy w Boguszycach,
neogotycki pałac z 1850 w Boguszycach osiedle,
kościół pw. Wniebowzięcia NMP z pierwszej poł. XVIII w. w Brzezince,
kompleks parkowo-pałacowy z XVIII wieku w Brzezince.

Zobacz też

powiat sycowski

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 215-216.
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ ^a ^b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. oleśnicki). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-06] (pol.).
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
↑ ^a ^b Freiherrn 1837 ↓, s. 92–93.
↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 29. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].
↑ BeataB. Hadas-Haustein BeataB., Powiat oleśnicki ma nowy zarząd. Starostą Sławomir Kapica [online], 28 sierpnia 2020 [dostęp 2024-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-09] (pol.).
↑ KrzysztofK. Dziedzic KrzysztofK., Efinowicz starostą, Bronś przewodniczącym /WIDEO/ [online], olesnica24.com, 7 maja 2024 [dostęp 2024-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-09] (pol.).

Bibliografia

L. Freiherrn: Der Preußische Staat in allen seinen Beziehungen (...) Dritter Band. Berlin: Verlag von August Hirschwald, 1837.

Linki zewnętrzne

[1] Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).

[rozp_powiaty-3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).

[4] Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 215-216.

[5] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[6] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[7] Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[TERYT-8] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).

[gminy_2024-9] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[10] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).

[pow_2024-11] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[pokrycie_terenu-12] Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. oleśnicki). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[BDL-13] Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-06] (pol.).

[14] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).

[CITEREFFreiherrn183792–93-15] Freiherrn 1837 ↓, s. 92–93.

[16] Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 29. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].

[Kapica-17] BeataB. Hadas-Haustein BeataB., Powiat oleśnicki ma nowy zarząd. Starostą Sławomir Kapica [online], 28 sierpnia 2020 [dostęp 2024-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-09] (pol.).

[Efinowicz-18] KrzysztofK. Dziedzic KrzysztofK., Efinowicz starostą, Bronś przewodniczącym /WIDEO/ [online], olesnica24.com, 7 maja 2024 [dostęp 2024-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-09] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]