Powiat przysuski
Powiat przysuski – powiat w Polsce, w południowo-zachodniej części województwa mazowieckiego, reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Przysucha.
powiat | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
TERC |
1423 | ||||||
Siedziba | |||||||
Starosta | |||||||
Powierzchnia |
800,68 km² | ||||||
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
51,8 os./km² | ||||||
Urbanizacja |
14,12% | ||||||
Tablice rejestracyjne |
WPY | ||||||
Adres urzędu: ul. Jana Pawła II 1026-400 Przysucha | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||
Strona internetowa |
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 41 455 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 41 360 osób.[3]
Podział administracyjny
edytujW skład powiatu wchodzą:
Historia
edytujPowiat przysuski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie kieleckim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat przysuski złożyło się 27 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów w tymże województwie[4]:
- z powiatu koneckiego:
- gromady Borkowice, Ninków, Ruski Bród, Rzuców i Stefanków
Na uwagę zasługuje fakt, iż w momencie utworzenia powiatu przysuskiego jego stolica była wsią; prawa miejskie, które Przysucha utraciła w 1870 roku, zostały jej ponownie przyznane dopiero 1 stycznia 1958 roku[6].
1 lipca 1956 roku z powiatu przysuskiego wyłączono gromadę Domaszno i włączono ją z powrotem do powiatu opoczyńskiego[7]. 31 grudnia 1961 roku z powiatu opoczyńskiego wyłączono gromadę Klwów i włączono ją do powiatu przysuskiego[8].
1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy[9]. Powiat przysuski podzielono na 1 miasto i 7 gmin[10]:
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku całe terytorium zniesionego powiatu przysuskiego weszło w skład nowo utworzonego województwa radomskiego[11].
1 stycznia 1992 roku miasto Przysucha i gminę wiejską Przysucha połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską[12]. 1 lipca 1994 roku z gminy Potworów wyłączono wsie Beźnik i Dębiny (bez przysiółka Jamki) i włączono je do gminy Przysucha[13].
Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie mazowieckim przywrócono powiat przysuski[14]. W porównaniu z obszarem z 1975 roku został on zwiększony o gminę Odrzywół (będącą w latach 1973–75 w powiecie opoczyńskim w województwie kieleckim, a następnie w województwie radomskim), tworzącą specyficzny wyskok w północno-zachodniej części powiatu.
1 lipca 2002 roku z gminy Klwów wyłączono wieś Jelonek i włączono ją do gminy Odrzywół[15].
W porównaniu z obszarem z 1956 roku, obszar dawnej gromady Stefanków leży obecnie w powiecie szydłowieckim, gromady Goszczewice w powiecie radomskim, a gromady Domaszno na terenie powiatu opoczyńskiego (województwo łódzkie) – pozostałe są ponownie w powiecie przysuskim.
Demografia
edytujLiczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
osób | % | osób | % | osób | % | |
Ogółem | 43 937 | 100 | 22 175 | 50,47 | 21 762 | 49,53 |
Miasto | 6213 | 14,14 | 3212 | 7,31 | 3001 | 6,83 |
Wieś | 37 724 | 85,86 | 18 963 | 43,16 | 18 761 | 42,70 |
W 2011 r. w Przysusze mieszkało 6248 osób, a w 2012 liczba ludności zmniejszyła się i wynosiła 6236[16].
- Piramida wieku mieszkańców powiatu przysuskiego w 2014 roku[17].
Ochrona przyrody
edytujSąsiednie powiaty
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
- ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
- ↑ powiat opoczyński należał wówczas do województwa kieleckiego
- ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 282
- ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 23, poz. 106
- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 49, poz. 263
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
- ↑ Dz.U. z 1994 r. nr 72, poz. 314
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241
- ↑ Rocznik Demograficzny 2013. 8 listopada 2013. s. 91. [dostęp 2014-03-10].
- ↑ Powiat przysuski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.