Powiat przysuski

powiat

Powiat przysuski – powiat w Polsce, w południowo-zachodniej części województwa mazowieckiego, reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Przysucha.

Powiat przysuski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

TERC

1423

Siedziba

Przysucha

Starosta

Marian Niemirski

Powierzchnia

800,68 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


41 126[1]

• gęstość

51,8 os./km²

Urbanizacja

14,12%

Tablice rejestracyjne

WPY

Adres urzędu:
ul. Jana Pawła II 10
26-400 Przysucha
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu przysuskiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

3

Liczba gmin wiejskich

5

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Mapa powiatu

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 41 455 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 41 360 osób.[3]

Podział administracyjny

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Historia

edytuj

Powiat przysuski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie kieleckim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat przysuski złożyło się 27 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów w tymże województwie[4]:

Na uwagę zasługuje fakt, iż w momencie utworzenia powiatu przysuskiego jego stolica była wsią; prawa miejskie, które Przysucha utraciła w 1870 roku, zostały jej ponownie przyznane dopiero 1 stycznia 1958 roku[6].

1 lipca 1956 roku z powiatu przysuskiego wyłączono gromadę Domaszno i włączono ją z powrotem do powiatu opoczyńskiego[7]. 31 grudnia 1961 roku z powiatu opoczyńskiego wyłączono gromadę Klwów i włączono ją do powiatu przysuskiego[8].

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy[9]. Powiat przysuski podzielono na 1 miasto i 7 gmin[10]:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku całe terytorium zniesionego powiatu przysuskiego weszło w skład nowo utworzonego województwa radomskiego[11].

1 stycznia 1992 roku miasto Przysucha i gminę wiejską Przysucha połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską[12]. 1 lipca 1994 roku z gminy Potworów wyłączono wsie Beźnik i Dębiny (bez przysiółka Jamki) i włączono je do gminy Przysucha[13].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie mazowieckim przywrócono powiat przysuski[14]. W porównaniu z obszarem z 1975 roku został on zwiększony o gminę Odrzywół (będącą w latach 197375 w powiecie opoczyńskim w województwie kieleckim, a następnie w województwie radomskim), tworzącą specyficzny wyskok w północno-zachodniej części powiatu.

1 lipca 2002 roku z gminy Klwów wyłączono wieś Jelonek i włączono ją do gminy Odrzywół[15].

W porównaniu z obszarem z 1956 roku, obszar dawnej gromady Stefanków leży obecnie w powiecie szydłowieckim, gromady Goszczewice w powiecie radomskim, a gromady Domaszno na terenie powiatu opoczyńskiego (województwo łódzkie) – pozostałe są ponownie w powiecie przysuskim.

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 43 937 100 22 175 50,47 21 762 49,53
Miasto 6213 14,14 3212 7,31 3001 6,83
Wieś 37 724 85,86 18 963 43,16 18 761 42,70

W 2011 r. w Przysusze mieszkało 6248 osób, a w 2012 liczba ludności zmniejszyła się i wynosiła 6236[16].

  • Piramida wieku mieszkańców powiatu przysuskiego w 2014 roku[17].


 

Ochrona przyrody

edytuj

Sąsiednie powiaty

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
  5. powiat opoczyński należał wówczas do województwa kieleckiego
  6. Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 282
  7. Dz.U. z 1956 r. nr 23, poz. 106
  8. Dz.U. z 1961 r. nr 49, poz. 263
  9. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  10. Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
  11. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  12. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  13. Dz.U. z 1994 r. nr 72, poz. 314
  14. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
  15. Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241
  16. Rocznik Demograficzny 2013. 8 listopada 2013. s. 91. [dostęp 2014-03-10].
  17. Powiat przysuski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.