Powiat włoszczowski

Powiat włoszczowski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Włoszczowa.

Powiat włoszczowski

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
TERC	2613
Siedziba	Włoszczowa
Starosta	Dariusz Czechowski
Powierzchnia	907,86 km²
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności	43 085
• gęstość	47 os./km²
Urbanizacja	22,93%
Tablice rejestracyjne	TLW
Adres urzędu: ul. Wiśniowa 10 29-100 Włoszczowa
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 5
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Włoszczowa
• gminy wiejskie: Kluczewsko, Krasocin, Moskorzew, Radków, Secemin
• miasta: Włoszczowa

Powiat włoszczowski graniczy z trzema powiatami województwa świętokrzyskiego: koneckim, kieleckim i jędrzejowskim, z dwoma powiatami województwa śląskiego: zawierciańskim i częstochowskim oraz z jednym powiatem województwa łódzkiego: radomszczańskim.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwało 45 059 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 44 933 osoby.

Gminy

Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na październik 2018

Gmina	Ludność	Powierzchnia
Włoszczowa (w tym miasto)	19 658 (10 096)	254,61 km² (30,30 km²)
Krasocin	10 752	192,79 km²
Kluczewsko	5 300	136,87 km²
Secemin	4 891	162,60 km²
Moskorzew	2 814	72,89 km²
Radków	2 487	88,10 km²
Razem	45 901	907,86 km²

Transport

Drogowy

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiega jedna droga krajowa oraz cztery drogi wojewódzkie:

• Droga krajowa nr 78 z Chmielnika do Chałupek przebiega przez gminę Moskorzew
• Droga wojewódzka nr 786 z Częstochowy do Kielc przebiega przez gminy Secemin, Włoszczowa, Krasocin oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 742 z Przygłowa k. Piotrkowa Trybunalskiego do Nagłowic przebiega przez gminy Kluczewsko i Włoszczowa oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 785 z Ciężkowic do Włoszczowy przebiega przez gminę i miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 795 z Secemina do Szczekocin przebiega przez gminę Secemin

Droga krajowa 78 krzyżuje się poza granicami powiatu z drogą wojewódzką 742 (w Nagłowicach) i drogą wojewódzką 795 (w Szczekocinach).

Drogi wojewódzkie 786, 785 i 742 krzyżują się ze sobą na obszarze miasta Włoszczowa

Drogi wojewódzkie 786 i 795 krzyżują się ze sobą w Seceminie

Kolejowy

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiegają następujące linie kolejowe:

• Linia kolejowa nr 4, Grodzisk Mazowiecki–Zawiercie, Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)
• Linia kolejowa nr 61, Kielce Główne – Fosowskie

Stacje kolejowe:

• Ludynia (LK 61)
• Włoszczowa (LK 61)
• Włoszczowa Północ (LK 4 - CMK)
• Żelisławice (LK 61)

Przystanki kolejowe:

• Bukowa (LK 61)
• Czarnca (LK 61)
• Ludynia Dwór (LK 61)

Perony stacji Włoszczowa Północ (2018); linia kolejowa nr 4 (CMK).

Peron stacji kolejowej Włoszczowa (2018); linia kolejowa nr 61.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	46 462	100	23 411	50,39	23 051	49,61
Miasto	10 657	22,94	5567	11,98	5090	10,96
Wieś	35 805	77,06	17 844	38,41	17 961	38,66

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu włoszczowskiego w 2014 roku.

Charakterystyka geograficzna

Powiat na mapach regionalizacji fizycznogeograficznej Polski

Czarna Włoszczowska w miejscowości Pilczyca

Powiat włoszczowski położony jest, według Jerzego Kondrackiego, w obrębie Megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Wyżyny Polskie, podprowincji Wyżyna Małopolska, makroregionu Wyżyna Przedborska, w obrębie mezoregionów: Niecki Włoszczowskiej (większość powiatu), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (południowo-wschodnie części gmin Radków i Moskorzew), Pasma Przedborsko-Małogoskiego (pas ciągnący się przez gminy Kluczewsko i Krasocin) i mezoregionu Wzgórza Łopuszańskie (północno-wschodni kraniec gminy Krasocin). Wśród utworów geologicznych występujących na powierzchni dominują utwory Czwartorzędu w postaci glin morenowych i piasków akumulacji lodowcowej (morena denna). Utwory starsze występują m.in. na terenie Pasma Przedborsko - Małogoskiego (Jura) i w niektórych miejscach Niecki Włoszczowskiej (skały kredowe tworzące urodzajne rędziny). Pod osadami czwartorzędu dominują utwory Mezozoiczne (kampan pod większością Niecki Włoszczowskiej, pod częścią północno-wschodnią powiatu występują utwory okresów mastrycht, kreda niższa od kampanu nierozdzielna, turon i cenoman).

Flora i fauna

Na terenie Powiatu znajdują się duże obszary leśne, bogate w faunę i florę. Obszary prawnie chronione to m.in.:

• Przedborski Park Krajobrazowy;
• Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu;
• Konecko-Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu;

rezerwaty przyrody:

• Rezerwat przyrody Bukowa Góra;
• Rezerwat przyrody Murawy Dobromierskie;
• Rezerwat przyrody Oleszno;
• Rezerwat przyrody Ługi

oraz pomniki przyrody i użytki ekologiczne:

• Park Arboretum w Czarncy;
• zbiornik Klekot;

Historia

Powiat został stworzony przez władzę rosyjską w 1867 roku jako fragment guberni kieleckiej. Obszar nie zmieniał się do roku 1975, obejmował obszar obecnego powiatu oraz gminy: Koniecpol, Szczekociny, Lelów i Irządze. Po likwidacji w ramach reformy z 1975 roku został on ponownie odtworzony w obecnym kształcie w roku 1999.

Ważniejsze zabytki

Dwory, zespoły dworskie i pałace

• dwór drewniano-murowany z II poł. XVIII w. w Ludyni
• dwór obronny Szafrańców we Włoszczowie
• dwór rodziny Niemojewskich w Olesznie
• zespół dworski w Chlewicach
• pałac w Nieznanowicach
• murowany zespół pałacowy w Radkowie
• neogotycki spichlerz dworski w Kluczewsku

Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli

Kościoły

• barokowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włoszczowie
• kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Kluczewsku
• kościół św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
• kościół drewniany pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bebelnie
• kościół Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana w Czarncy
• kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kurzelowie
• kościół pw. Nawiedzenia NMP w Koniecznie
• kościół gotycki pod wezwaniem Świętej Katarzyny i Jana Ewangelisty w Seceminie
• kościół parafialny pw. św. Małgorzaty w Moskorzewie
• kościół parafialny pw. św. Doroty i św. Tekli w Krasocinie

Kościół w Moskorzewie

Kaplice

• kaplica na cmentarzu parafialnym we Włoszczowie
• kaplica cmentarna rodziny Czaplickich w Kopruszy
• kaplica św. Anny w Kurzelowie
• kościół w Chlewicach
• wczesnobarokowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Olesznie
• kościół św. Michała w Gruszczynie

Zabytki techniki i przemysłu

• wiatrak holenderski z początku XX wieku w Krasocinie

Zbory i ruiny zborów

• Zbór braci polskich w Ludyni (XVI w.)
• Zbór braci polskich w Moskorzewie (tzn. "Murowaniec"; XVI w.)
• Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli (XVII w.)

Inne zabytki

• pozostałości średniowiecznej wieży w Bebelnie
• Kopiec św. Jana Nepomucena we Włoszczowie
• Kopiec Kościuszki w Chebdziu koło Moskorzewa

Linki zewnętrzne

• Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim (1932) w bibliotece Polona