Prakolczatka górska
Prakolczatka górska (Zaglossus attenboroughi) – gatunek ssaka z rodziny kolczatkowatych (Tachyglossidae). Endemit Nowej Gwinei, krytycznie zagrożony wyginięciem, aż do 2023 roku znany tylko z okazu typowego.
| Zaglossus attenboroughi | |
| Flannery & Groves, 1998[1] | |
 Holotyp | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
prakolczatka górska |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Zasięg Zaglossus attenboroughi oznaczony żółtym kółkiem | |
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1998 roku australijscy biolodzy – teriolog i paleontolog Tim Flannery oraz antropolog i zoolog Colin P. Groves, nadając mu nazwę Zaglossus attenboroughi[1]. Miejsce typowe to Oost-top, Berg Rara, na wysokości 1600 m, góry Cyclops, Papua, Indonezja[3][4][5]. Holotyp to skóra, zęby i fragment rostralnej części czaszki dorosłego osobnika o nieznanej płci, o sygnaturze RMNH 17301 i przechowywanej w Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, która została zebrana 4 lipca 1961 roku przez holenderskiego botanika Pietera van Royena[1].
Niepublikowane analizy w oparciu o dane genetyczne przeprowadzone przez amerykańskiego teriologa Kristofera Helgena nie wydają się wyraźnie potwierdzać rozróżnienia między Z. attenboroughi i Z. bartoni, chociaż jest to nadal przedmiotem badań[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[5].
Etymologia edytuj
- Zaglossus: gr. ζα- za- „bardzo”; γλωσσα glōssa „język”[6].
- attenboroughi: Sir David Frederick Attenborough (ur. 1926), angielski dziennikarz telewizyjny, przyrodnik, ekolog[7].
Zasięg występowania edytuj
Prakolczatka górska występuje na północy Nowej Gwinei w górach Cyclops, w północno-wschodniej części prowincji Papui (Indonezja)[4][8][2][3].
Morfologia edytuj
Ekologia edytuj
Występuje w tropikalnych, górskich lasach na wysokościach 166–1600 m n.p.m.[2]
Status zagrożenia i ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (krytycznie zagrożony)[2]. Zagrożeniami są kłusownictwo oraz utrata siedlisk wskutek rozwoju rolnictwa[2]. Od roku 1961 nie spotkano żywego osobnika tego gatunku[2]. Wyprawa zorganizowana w 2007 roku w górach Cyclops znalazła jedynie dowody bytności w postaci rozkopanych nor[2]. W listopadzie 2023 telewizja BBC poinformowała, że ekspedycja pod kierownictwem dr. Jamesa Kemptona uchwyciła żywy okaz prakolczatki na zdjęciu z ustawionej w lesie fotopułapki[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c T.F. Flannery & C.P. Groves. A revision of the genus Zaglossus (Monotremata, Tachyglossidae), with description of new species and subspecies. „Mammalia”. 62 (3), s. 367–396, 1998. (ang.).
- ↑ a b c d e f g T. Leary i inni, Zaglossus attenboroughi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-07-11] (ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Zaglossus attenboroughi. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 3 sierpnia 2010]
- ↑ a b c S. Nicol: Family Tachyglossidae (Echidnas). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 55. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 713, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 18–19. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ a b Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 30. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Jonah Fisher, Charlie Northcott: First-ever images prove 'lost echidna' not extinct. BBC News, 10 listopada 2023. [dostęp 2023-11-10]. (ang.).