Prefekt pretorianów

Prefekt pretorianów (łac. praefectus praetorio) był jednym z najwyższych urzędników cesarskich w starożytnym Rzymie.

Insygnia prefekta pretorianów

Pierwotnie pełnił funkcję dowódcy gwardii przybocznej cesarza (cohors praetoria), z czasem stał się drugą po cesarzu osobą w państwie m.in. dzięki uzyskaniu dowództwa nad wojskami Italii (był odpowiedzialny za stacjonujący w Alba pod Rzymem legion II Parthica) i obejmując kierownictwo całej administracji. Od pierwszej połowy III w. n.e. jego rozporządzenia miały moc ogólnie obowiązującą. W rękach prefekta pretorianów została także skupiona władza sądownicza w zastępstwie cesarza. Aby zapobiec zamachom organizowanym przez dzierżących w swym ręku dużą władzę prefektów pretorianów, cesarze zaczęli mianować po dwóch prefektów. W związku z ich uprawnieniami sądowniczymi stanowisko jednego z nich zajmował zwykle prawnik. Po reformie administracyjnej Konstantyna w IV w. n.e. prefekci pretorianów stali na czele dużych jednostek administracyjnych – prefektur (4 w całym imperium: praefectura praetorio per Orientem, per Illyricum, Italiae et Galliarum).

Przed wyniesieniem na cesarski tron prefektem pretorianów byli: Tytus, Makrynus i Filip Arab. Do najbardziej wpływowych prefektów pretorianów należeli: Aemilius Papinianus, Ulpian Domicjusz, Lucjusz Eliusz Sejan, Sekstus Afraniusz Burrus, Lucjusz Fulwiusz Plautianus.

Lista prefektów

edytuj
Prefekci pretorianów w latach 2 p.n.e. – 312 n.e.
Imię prefekta Cesarz
Publiusz Salwiusz Aper Oktawian August
Kwintus Ostoriusz Skapula
Waleriusz Ligus
Lucjusz Sejusz Strabon Tyberiusz
Lucjusz Eliusz Sejan
Kwintus Sutoriusz Makron Tyberiusz, Kaligula
Rufriusz Pollio Klaudiusz
Kantoniusz Justus
Rufiusz Kryspinus
Lucjusz Geta
Sekstus Afraniusz Burrus Klaudiusz, Neron
Feniusz Rufus Neron
Ofoniusz Tygellinus
Nimfidiusz Sabinus
Korneliusz Lako Galba
Plocjusz Firmus Oton
Licyniusz Prokulus
Publiusz Sabinus Witeliusz
Juniusz Pryskus
Tyberiusz Juliusz Aleksander Wespazjan
Ariusz Warus
Arecynus Klemens
Tytus
Korneliusz Fuskus Domicjan
Kasperiusz Elianus
Norbanus
Petroniusz Sekundus
Kasperiusz Elianus Nerwa
Suburanus Trajan
Klaudiusz Liwianus
S. Sulpiciusz Similis
C. Septycjusz Klarus Hadrian
Marcjusz Turbo
Gajusz Maksymus Hadrian, Antonin Pius
Tatiusz Maksymus Antonin Pius
Fabiusz Korneliusz
Furiusz Wiktorynus Antonin Pius, Marek Aureliusz
Makrynus Windeks Marek Aureliusz
Baseusz Rufus
Tarruteniusz Paternus Marek Aureliusz, Kommodus
Sekstus Tygidiusz Perennis Kommodus
Niger
Marcjusz Kwartus
Tytus Longeus Rufus
Publisz Atiliusz Ebutianus
Regillus
Marek Aureliusz Kleander
Lucjusz Juliusz Julianus
Motilenus
Kwintus Emiliusz Laetus Kommodus, Didiusz Julianus
Flawiusz Genialis Didiusz Julianus
Tulliusz Kryspinus
Weteriusz Makrynus Septymiusz Sewer
Lucjusz Fulwiusz Plautianus
Emilius Papinianus Septymiusz Sewer, Karakalla
Marek Opelliusz Makrynus Karakalla
Ulpiusz Julianus Makrynus
Julianus Nestor
Waleriusz Komazon Eutychianus Heliogabal
Antiochianus
Ulpian Domicjusz Sewer Aleksander
Julius Paulus
P. Eliusz Witalianus Maksymin Trak
Tymezyteusz Gordian III
Filip Arab
Gajusz Juliusz Pryskus Filip Arab
Aureliusz Heraklianus Galien
Florianus Tacyt
Karus Probus
Aper Karus, Karynus, Numerian
Aristobulus Numerian, Dioklecjan
Afraniusz Hannibalianus Dioklecjan
Konstancjusz Chlorus
Asklepiodotus
Rufiusz Woluzjanus Maksencjusz
Publiusz Korneliusz Anullinus