Pretoria

stolica administracyjna RPA

Pretoria – miasto w Południowej Afryce i administracyjna stolica państwa. Pretoria to 8. najbogatsze miasto w Afryce i 4. najbogatsze miasto w kraju. Większość (52,5%) mieszkańców miasta stanowią ludzie rasy białej, a oprócz nich 2,5% to Koloredzi, czarni Afrykanie (42%) oraz Hindusi (1,9%)[1].

Pretoria
Ilustracja
Centralna dzielnica miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Praestantia Praevaleat Pretoria
Państwo

 Południowa Afryka

Prowincja

Gauteng

Dystrykt

Tshwane

Burmistrz

Sputla Ramokgopa

Powierzchnia

687,54 km²

Wysokość

1370 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności
• gęstość


741 651
1100 os./km²

Nr kierunkowy

narodowy: 012
międzynarodowy: +2712

Kod pocztowy

0001 • 0002

Położenie na mapie Gautengu
Mapa konturowa Gautengu, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pretoria”
Położenie na mapie Południowej Afryki
Mapa konturowa Południowej Afryki, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Pretoria”
Ziemia25°43′32″S 28°14′38″E/-25,725556 28,243889
Strona internetowa

Położenie edytuj

Miasto położone jest w północno-wschodniej części kraju na wyżynie Niski Weld (1360 m n.p.m.), w prowincji Gauteng, 50 km na północ od Johannesburga. Leży nad rzeką Apies i rozciąga się w pasie przejściowym między płaskowyżem Highveld na południu a niżej położonym Bushveld na północy na wschód do podnóża gór Magaliesberg. Pretoria znajduje się w strefie wilgotnego klimatu subtropikalnego

Nazwa edytuj

7 marca 2005 roku rada miejska Pretorii podjęła decyzję o zmianie nazwy miasta na Tshwane[2]. Dotychczasowa nazwa oddawała cześć burskiemu generałowi Andriesowi Pretoriusowi, który stał się bohaterem po pokonaniu Zulusów w bitwie nad Blood River, natomiast Tshwane to imię wodza plemienia, zamieszkującego te tereny przed przybyciem białych osadników. „Tshwane” w jednym z dialektów znaczy także „wszyscy jesteśmy równi”[potrzebny przypis].

Zmianę zaakceptował południowoafrykański Komitet Nazw Geograficznych. Jednak aby nazwa ta oficjalnie uległa zmianie, musi na nią wyrazić zgodę jeszcze rząd Południowej Afryki[2], który przez kilka kolejnych lat tego nie uczynił[3].

Mieszkańcy Pretorii często nazywają swoje miasto „Jacaranda City” (miasto Jakarandy), ponieważ w mieście jest ponad 50 000 krzewów jakarandy.

Historia edytuj

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Patronem nazwy miasta są: burski dowódca wojskowy i polityk Andries Pretorius, oraz jego syn Marthinus Pretorius, który w 1855 roku założył miasto.

W 1860 roku Pretoria została stolicą Transwalu. W czasie II wojny burskiej Pretoria została opanowana przez Wojska Brytyjczyków. Od 1910 roku pełniła funkcję stolicy Związku Południowej Afryki (od 1961 roku Południowa Afryka).

Przemysł[4] edytuj

Pretoria to ośrodek produkcji:

  • środków transportu – montownie samochodów i rowerów
  • maszynowy
  • metalurgiczny
  • chemiczny
  • spożywczy – cukrowniczy, tytoniowy
  • włókienniczy
  • skórzany
  • szklarski

Poza tym znajdują są tu:

  • warsztaty naprawcze taboru kolejowego
  • zakłady hutnictwa żelaza – produkcja stali ponad 1,3 mln t rocznie
  • w pobliżu Pretorii:
    • jedna z największych w kraju kopalń diamentów – Premier Mine
    • kopalnia rud żelaza
    • kopalnia złota

Transport edytuj

Kolej edytuj

Podmiejskie usługi kolejowe wokół Pretorii są obsługiwane przez Metrorail. Koleją z centrum miasta można dojechać do:

  • na południe do Germiston i Johannesburga
  • na zachód do Atteridgeville
  • na północny zachód do Ga-Rankuwa
  • na północ do Soshanguve
  • na wschód do Mamelodi
  • koleją Pretoria–Maputo do portu w Maputo na wschodzie
  • linia szybkiej kolei Gautrain prowadzi ze wschodnich przedmieść Hatfield do stacji Pretoria, a następnie w kierunku południowym do Centurion, Midrand, Marlboro, Sandton, do międzynarodowego lotniska OR Tambo, Rosebank i Johannesburga
  • z dworca kolejowego Capital Park można jechać prywatną luksusową koleją w stylu kolonialnym Rovos Rail

Autobusy edytuj

W Pretorii istnieje wiele firm transportu autobusowego, z których PUTCO jest jedną z najstarszych i najlepiej rozpoznawalnych. W Pretorii istnieje też państwowa firma transportu zbiorowego.

 
Ulica w Pretorii, RPA

Autostrady edytuj

  • N1 – wschodnia obwodnica łącząca Johannesburg z Polokwane
  • N4 – łączy Pretorię z eMalahleni i Maputo w Mozambiku na wschodzie oraz Rustenburgiem i Gaborone w Botswanie na zachodzie
  • N14 – prowadzi w kierunku Krugersdorp na południowym zachodzie
  • R21 – do międzynarodowego lotniska O. R. Tambo w Kempton Park i R80 na północnym zachodzie

Lotniska edytuj

Loty cywilne w Pretorii obsługiwane są przez lotniska w Johannesburgu:

  • OR Tambo International – 45 km na południe od centrum Pretorii
  • Lanseria – 35 kilometrów na południowy zachód od miasta
  • Wonderboom – lotnisko prywatne

Zabytki i atrakcje turystyczne edytuj

 
Voortrekker Monument
  • Ditsong National Muzeum of Cultural History (Okno Afryki)
  • Freedom Park
  • Hapo Muzeum
  • Kruger House – Rezydencja Prezydenta RPA
  • Mapungubwe Muzeum
  • Biblioteka Narodowa RPA
  • Pioneer Muzeum
  • Pretoria Art Muzeum
  • Pretoria Forts
  • Van Tilburg Collection
  • Van Wouw Muzeum
  • Voortrekker Monument
  • Willem Prinsloo Agricultural Muzeum
  • Sammy Marks House
  • Smuts House Muzeum
  • Miejska Galeria Sztuki
  • Muzeum Transwalu
  • Muzeum Wojskowe znajdujące się w XIX-wiecznym forcie
  • Melrose House
  • ZOO Narodowe

Nauka edytuj

 
Uniwersity of South Africa, RPA
  • University of South Africa (UNISA)
    • największy Uniwersytet w Afryce
    • założony w 1873 roku
    • ponad 300 000 studentów
  • Tshwane University of Technology (TUT)
  • University of Pretoria (UP)
  • Sefako Makgatho Health Science University (SMU)
  • Rada ds. Badań Naukowych i Przemysłowych - (CSIR)
  • Rada ds. Badań Humanistycznych
  • National Research Foundation
  • South African Bureau of Standards

Sport edytuj

 
Loftus Versfeld Stadium – jedna z aren Mistrzostw Świata 2010

W Pretorii znajduje się Loftus Versfeld Stadium, na którym mecze rozgrywają rugbyści zespołów Blue Bulls i Bulls. Odbywały się na nim niektóre mecze podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2010.

Siedzibę w Pretorii mają m.in. kluby piłkarskie Mamelodi Sundowns i Supersport United.

Miasta partnerskie edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Spis ludności RPA 2011.
  2. a b Ninth United Nations Conference on the Standardization of Geographical Names: Pretoria/Tshwane city name change.
  3. Przykładowo w urzędowej Government Gazette z 2012 roku nadal jako miejsce wydania podawana jest Pretoria: [1].
  4. Tshwane, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-11].