Wikipedia

Prudnik (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie opolskim

Prudnik – gmina miejsko-wiejska w województwie opolskim, w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim.

Prudnik
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Urząd miejski w Prudniku
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

opolskie

Powiat

prudnicki

TERC

1610043

Siedziba

Prudnik

Burmistrz

Grzegorz Zawiślak

Powierzchnia

122,13 km²

Populacja (30.06.2024)
• liczba ludności


24 719[1]

• gęstość

223 os./km²

Nr kierunkowy

77

Tablice rejestracyjne

OPR

Adres urzędu:
ul. Kościuszki 3
48-200 Prudnik
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Prudnik
Liczba sołectw

10

Liczba miejscowości

20

Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Ziemia50°19′N 17°35′E/50,319722 17,579167
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Prudnik.

Według danych z 30 czerwca 2024[2] gminę zamieszkiwało 24 719 osób.

Geografia

edytuj
 
Gmina Prudnik w granicach ziemi prudnickiej

Gmina Prudnik położona jest w południowo-zachodniej Polsce, przy granicy z Czechami, na terenie Gór Opawskich stanowiących pasmo Sudetów Wschodnich, w regionie historycznym zwanym ziemią prudnicką, na Górnym Śląsku[3]. Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory obszar gminy Prudnik znajduje się w granicach mikroregionów: Przedgórza Głuchołasko-Prudnickiego (Przedgórze Paczkowskie), Obniżenia Prudnickiego, Wysoczyzny Bialskiej, Doliny Górnej Ścinawy Niemodlińskiej (Nizina Śląska) i Wzgórz Długockich (Góry Opawskie)[4].

Na zachodzie gmina Prudnik graniczy z gminą Głuchołazy, na północy z gminami: Nysa, Korfantów i Biała, na wschodzie z gminą Lubrza. Od strony południowej sąsiaduje z terytorium Czech.

Ukształtowanie terenu

edytuj
 
Szczyt Kobylicy

Gmina Prudnik swoim obszarem obejmuje część pasma Gór Opawskich, wchodzących w skład Sudetów Wschodnich. W granicach administracyjnych gminy Prudnik znajdują się następujące wzniesienia[5]:

Do 1975 w granicach gminy znajdowała się również najwyższa góra województwa opolskiego – Biskupia Kopa, a także szczyty: Srebrna Kopa, Zamkowa Góra, Szyndzielowa Kopa, Bukowa Góra, Olszak, Jodłowe Wzgórze, Krzyżówka.

Na terytorium gminy położone są także doliny: Dębnicka Dolina i Ziębia Dolina[5].

Stosunki wodne

edytuj
 
Złoty Potok w Łące Prudnickiej

Przez obszar gminy Prudnik przepływają następujące cieki wodne[5]:

Do 1975 w granicach gminy znajdował się Bystry Potok i zbiornik przeciwpowodziowy w Jarnołtówku.

Pokrycie terenu

edytuj

Na terytorium gminy Prudnik znajdują się następujące formy pokrycia terenu[5]:

Ochrona przyrody

edytuj

Południowa część gminy Prudnik należy do obszaru Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, który obejmuje północne stoki Gór Opawskich i ich północne przedgórze[6]. Jest to również obszar Specjalnego Obszaru Ochrony Góry Opawskie Natura 2000[7]. W zachodniej części gminy znajduje się leśny rezerwat przyrody Dębniak[8]. W gminie Prudnik znajduje się 10 pomników przyrody[9]. Jej obszar znajduje się w granicach Nadleśnictwa Prudnik[10].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[11] gmina Prudnik ma obszar 122,13 km², w tym:

  • użytki rolne: 76%
  • użytki leśne: 12%

Gmina stanowi 21,38% powierzchni powiatu.

Historia

edytuj
 
Mapa gminy w latach 1973–1975

Gminę Prudnik utworzono 1 stycznia 1973 w powiecie prudnickim w województwie opolskim. W skład gminy weszły obszary 11 sołectw: Czyżowice, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Mieszkowice, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna, Rudziczka, Szybowice i Wierzbiec[12]. 1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) województwa opolskiego[13]. 30 października 1975 obszary sołectw Jarnołtówek i Pokrzywna zostały odłączone od gminy Prudnik i przyłączone do gminy Głuchołazy[14].

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 24 719 100 12 888 52,1 11 831 47,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 202,4 105,5 96,9
 
Piramida wieku mieszkańców gminy Prudnik w 2014 roku[15]

Polityka

edytuj

Mieszkańcy Prudnika wybierają do Rady Miejskiej 16 radnych (16 z 21). Pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy. Siedzibą władz jest Urząd Miejski w Prudniku przy ul. Kościuszki.

Burmistrzowie gminy

edytuj
Jan Roszkowski (1990–1998)[16]
Zenon Kowalczyk (1998–2006)[17]
Franciszek Fejdych (2006–2018)[18]
Grzegorz Zawiślak (od 2018)[19]

Wybory i referenda

edytuj

Mieszkańcy miasta Prudnik skłaniają się ku poglądom liberalnym i lewicowym, natomiast obszary wiejskie gminy zdominowane są przez konserwatyzm i prawicę[20]. W referendum w 2003 mieszkańcy gminy Prudnik opowiedzieli się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej[21].

W wyborach parlamentarnych do Sejmu w 2005, 2007 i 2011 w gminie wygrała Platforma Obywatelska[22][23][24]. W 2015 i 2019 w gminie zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość[25][26]. W 2023 łącznie większość głosów zdobyły partie: Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga, Nowa Lewica[27].

W wyborach prezydenckich w 2000 mieszkańcy gminy Prudnik opowiedzieli się za Aleksandrem Kwaśniewskim[28], w 2005 za Lechem Kaczyńskim[29], w 2010 za Bronisławem Komorowskim[30], w 2015 i 2020 za Andrzejem Dudą[31][32], a w 2025 za Karolem Nawrockim[33].

Skład narodowościowy

edytuj

Według spisu powszechnego z 2002, wśród 30048 mieszkańców gminy, 369 mieszkańców deklarowało narodowość niepolską. Narodowość niemiecką deklarowały 203 osoby, romską 115 osób, a inną 51 osób[34].

Według spisu powszechnego z 2021, wśród 25712 mieszkańców gminy, 669 mieszkańców deklarowało narodowość niepolską. Narodowość niemiecką deklarowały 202 osoby, śląską 110 osób, romską 85 osób, angielską 47 osób, irlandzką 37 osób, holenderską 32 osoby, ukraińską 30 osób, norweską 15 osób, włoską 13 osób, amerykańską 12 osób, szwedzką 11 osób, a nieustaloną 6 osób[35]. 25647 osób posługiwało się „w domu” językiem polski, a 878 innymi językami, w tym: 443 angielskim, 220 niemieckim, 61 romskim, 40 niderlandzkim, 32 śląskim, 21 włoskim, 19 rosyjskim, 19 szwedzkim, 19 ukraińskim, 16 francuskim, 14 norweskim, 11 hiszpańskim, a 15 nieustalonym[36].

Sołectwa

edytuj

W granicach administracyjnych gminy znajdują się[37]:

Edukacja

edytuj
Zobacz więcej w artykule Prudnik, w sekcji Oświata.
Przedszkola
 
Przedszkole w Niemysłowicach
  • Publiczne Przedszkole w Rudziczce
  • Publiczne Przedszkole w Moszczance
  • Publiczne Przedszkole „Pod Kasztanem” w Łące Prudnickiej
  • Publiczne Przedszkole w Szybowicach
  • Publiczne Stowarzyszeniowe Przedszkole „Chatka Puchatka” w Niemysłowicach
  • Publiczne Przedszkole w Mieszkowicach
  • Publiczne Przedszkole w Czyżowicach
Szkoły podstawowe
 
Szkoła Podstawowa w Moszczance
  • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Haliny Semenowicz w Moszczance
  • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Przyjaciół Dzieci w Rudziczce
  • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Orląt Lwowskich w Szybowicach
  • Publiczna Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Rozwoju i Promocji Wsi Łąka Prudnicka „Złoty Potok” w Łące Prudnickiej

Bezpieczeństwo

edytuj
 
Remiza OSP w Szybowicach

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Szybowicach, Mieszkowicach, Rudziczce, Moszczance, Piorunkowicach, Wierzbcu, Czyżowicach i Łące Prudnickiej działają jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszone w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Prudniku[38]. W Prudniku siedzibę ma Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej[39].

Gmina położona jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[40]. Gminę Prudnik obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[41].

Sąsiednie gminy

edytuj

Biała, Głuchołazy, Korfantów, Lubrza, Nysa. Gmina sąsiaduje z Czechami.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ GUS, Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. Stan w dniu 30 VI [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2025-04-07] (pol.).
  2. ↑ a b Bank danych lokalnych. GUS. [dostęp 2025-04-07]. (pol.).
  3. ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2025-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-16].
  4. ↑ Krzysztof Badora. Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”. Nr 37, s. 18–22, 2017. Opole. ISSN 1896-1460. OCLC 1051268260. 
  5. ↑ a b c d Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
  6. ↑ Rafał Kasza, Parki krajobrazowe [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl, 15 stycznia 2014 [dostęp 2025-06-06].
  7. ↑ Rafał Kasza, Obszary Natura 2000 [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl, 15 stycznia 2014 [dostęp 2025-06-06].
  8. ↑ Rezerwat przyrody Dębniak. [w:] Centralny rejestr form ochrony przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2025-06-06].
  9. ↑ Przeglądanie danych [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2025-06-06].
  10. ↑ Lasy państwowe na mapie [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2025-06-08].
  11. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  12. ↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim, t. 14, Opole, 11 grudnia 1972, s. 8.
  13. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92).
  14. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia oraz zmiany granic i nazw gmin w województwie opolskim (Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197).
  15. ↑ Gmina Prudnik w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  16. ↑ Damian Wicher, Tygodnik Prudnicki - Ojciec i syn [online], Tygodnik Prudnicki, 4 kwietnia 2007 [dostęp 2019-04-15] (pol.).
  17. ↑ Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki - Zmarł Zenon Kowalczyk, były burmistrz Prudnika [online], tygodnikprudnicki.pl, 11 marca 2017 [dostęp 2019-04-15].
  18. ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2019-04-15] (pol.).
  19. ↑ Tadeusz Górecki, Burmistrz Prudnika - Urząd Miejski w Prudniku [online], bip.prudnik.pl, 19 listopada 2018 [dostęp 2019-04-15] (pol.).
  20. ↑ Mapa polityczna powiatu prudnickiego, „Tygodnik Prudnicki”, 43 (1706), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 października 2023, s. 6, ISSN 1231-904X.
  21. ↑ Serwis PKW – Referendum 2003. [dostęp 2025-05-19].
  22. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (parlament). [dostęp 2025-05-19].
  23. ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2025-05-19].
  24. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2025-05-19].
  25. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (parlament). [dostęp 2025-05-19].
  26. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2025-05-19].
  27. ↑ Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2025-05-19].
  28. ↑ Prezydenckie wybory w powiecie, „Tygodnik Prudnicki”, 41 (516), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, październik 2000, s. 2, ISSN 1231-904X.
  29. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (prezydent). [dostęp 2025-05-19].
  30. ↑ Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2025-05-19].
  31. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (prezydent). [dostęp 2025-05-19].
  32. ↑ Andrzej Dereń, Wybory 2020: Gmina Prudnik [online], Teraz Prudnik!, 13 lipca 2020 [dostęp 2025-05-19].
  33. ↑ Andrzej Dereń, W gminie Prudnik Nawrocki zdecydowanym zwycięzcą [online], Teraz Prudnik!, 19 maja 2025 [dostęp 2025-05-19].
  34. ↑ Deklaracje narodowościowe w gminach w 2002 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2019-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)].
  35. ↑ Przynależność narodowo-etniczna – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego [online], Główny Urząd Statystyczny, 20 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-31] (pol.).
  36. ↑ Język używany w domu – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego [online], Główny Urząd Statystyczny, 20 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-31] (pol.).
  37. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
  38. ↑ Stanisław Hawron, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2024-07-22] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-20] (pol.).
  39. ↑ Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-07-22] (pol.).
  40. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  41. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prudnik_(gmina)&oldid=77014551”