Przeciętne wynagrodzenie

Przeciętne wynagrodzenie – średnia płaca (w danym kraju, sektorze gospodarki, przedsiębiorstwie). Przeciętne wynagrodzenie oblicza się, dzieląc wynagrodzenia naliczone za okres sprawozdawczy przez liczbę pracowników, z wyłączeniem osób przebywających na urlopie macierzyńskim.

Przeciętne miesięczne realne wynagrodzenie brutto w krajach OECD (dane wyrażono w USD według parytetu siły nabywczej w cenach stałych)[1]

Przeciętne wynagrodzenie w Polsce

edytuj

Obliczanie

edytuj

Przeciętne wynagrodzenie w Polsce obliczane jest przez Główny Urząd Statystyczny. GUS cyklicznie publikuje kilka rodzajów danych o przeciętnych wynagrodzeniach, dotyczących różnych obszarów gospodarki, z których najszerszy wskaźnik to przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej. Dane o przeciętnych wynagrodzeniach od 1992 r. podawane są w ujęciu brutto tj. razem z podatkiem dochodowym PIT, a od 1999 r. razem ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe.

W gospodarce narodowej

edytuj
 
Wskaźnik przeciętnych wynagrodzeń realnych w stosunku do 1995 r.
 
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej od 1950 roku (w cenach stałych)

Obejmuje wszystkie podmioty gospodarki narodowej, w tym jednostki o liczbie pracujących do 9 osób[2]. Dane o tym przeciętnym wynagrodzeniu dotyczą pełnozatrudnionych i niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. GUS oblicza przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, przyjmując:

  • wynagrodzenia osobowe bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą, uczniów oraz osób zatrudnionych za granicą,
  • wypłaty z tytułu udziału w zysku do podziału i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach,
  • dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej,
  • honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę np. dziennikarzom[3]

Dane o przeciętnym wynagrodzeniu w gospodarce narodowej są publikowane kwartalnie, a w lutym za cały poprzedni rok. W 2018 r. wyniosło ono 4 585,03 zł brutto[4] (około 3 261 zł netto).

W sektorze przedsiębiorstw

edytuj

Część składowa przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Obejmuje tylko podmioty, w których liczba pracujących przekracza 9 osób, prowadzące działalność gospodarczą w zakresie m.in.: leśnictwa, rybołówstwa, górnictwa, przetwórstwa przemysłowego, budownictwa, handlu, usług hotelarskich i gastronomicznych, naprawy pojazdów, transportu, informacji, komunikacji. W grudniu 2016 r. przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw wyniosła 5 798,9 tys. osób[15]. Dane o przeciętnym wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw są publikowane co miesiąc, kwartalnie, a w styczniu za cały poprzedni rok. W 2016 r. wyniosło ono 4 277,03 zł brutto[16] czyli było o 5,7% wyższe od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogółem (4 047,21 zł brutto). We wrześniu 2019 wyniosło 5 084,56 zł[17].

W sektorze mikroprzedsiębiorstw

edytuj

Część składowa przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Obejmuje tylko podmioty o liczbie pracujących do 9 osób. W 2015 r. przeciętna liczba zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w tych podmiotach wyniosła – 1 314,2 tys. osób, a liczba zatrudnionych ogółem – 3 764,2 tys. osób. GUS informuje o przeciętnym wynagrodzeniu w sektorze mikroprzedsiębiorstw co roku w publikacji: „Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób”. W całym 2015 r. przeciętne wynagrodzenie w sektorze mikroprzedsiębiorstw wyniosło 2 397 zł brutto[18] czyli było o 38,5% niższe od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogółem (3 899,78 zł brutto w 2015 r.).

Struktura wynagrodzeń

edytuj
 
Struktura wynagrodzeń brutto w październiku danego roku (w jednostkach powyżej 9 osób).

Co 2 lata GUS publikuje dane o strukturze wynagrodzeń w październiku, ale w przeciwieństwie do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogółem badanie dotyczy tylko jednostek zatrudniających powyżej 9 osób.

Struktura wynagrodzeń brutto według zawodów w październiku danego roku[19][20][21]
(w jednostkach zatrudniających powyżej 9 osób)
Rok Minimalne wynagrodzenie ustawowe Decyl pierwszy[22] Dominanta (najczęstsze wynagrodzenie, wartość modalna) Decyl piąty (mediana, wynagrodzenie środkowe)[23] Przeciętne wynagrodzenie Decyl dziewiąty[24]
1999 528,00 834,67 b.d. 1 486,91 1 800,31 2 969,65
2001 760,00 981,03 b.d. 1 825,92 2 216,55 3 662,12
2002 800,00 932,48 b.d. 1 820,73 2 229,80 3 721,87
2004 824,00 961,02 1 184,30 1 907,61 2 368,52 3 950,51
2006 899,10 1 040,67 1 469,09 2 130,43 2 654,13 4 492,21
2008 1 126,00 1 306,78 2 091,35 2 639,51 3 232,07 5 376,33
2010 1 317,00 1 478,70 2 020,13 2 906,78 3 543,50 5 850,66
2012 1 500,00 1 600,00 2 189,11 3 115,11 3 895,72 6 561,59
2014 1 680,00 1 718,00 2 469,47 3 291,56 4 107,72 6 917,23
2016 1 850,00 1 890,32 2 074,03 3 510,67 4 346,76 7 200,00
2018 2 100,00 2 224,17 2 379,66 4 094,98 5 003,78 8 239,84
2020 2 600,00 2 719,68 b.d. 4 702,66 5 748,24 9 384,92
2022 3 010,00 3 270,00 b.d. 5 701,62 7 001,28 11 554,60

Przypisy

edytuj
  1. OECD, Average annual wages (In 2019 constant prices at 2019 USD PPPs)
  2. GUS, Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2014 r., Warszawa 2015, s. 8 (Uwagi metodyczne)
  3. GUS, Mały Rocznik Statystyczny 2015, Warszawa 2015, s.144 (Dochody i spożycie w gospodarstwach domowych)
  4. GUS, Komunikat w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-06-19] (pol.).
  5. GUS, Historia Polski w Liczbach, Tom 1, s.444-446
  6. GUS, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, wydania z lat 2000-2021
  7. GUS, Komunikat w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2021 roku w stosunku do 2020 roku
  8. GUS, www.stat.gov.pl, Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej od 1950 roku
  9. GUS, www.stat.gov.pl, Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku
  10. Wynagrodzenia netto od 1999 r. nie są danymi GUS tylko szacunkami na podstawie kalkulatorów wynagrodzeń - www.infor.pl, Kalkulator brutto-netto 2000-2019
  11. a b c GUS, Mały Rocznik Statystyczny 1996, Warszawa 1996, s.117
  12. Denominacja złotego - 10 000 PLZ = 1 PLN
  13. a b GUS, Mały Rocznik Statystyczny 1998, Warszawa 1998, s.130
  14. a b GUS, Mały Rocznik Statystyczny 1999, Warszawa 1999
  15. Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2016 roku
  16. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 18 stycznia 2017 r.
  17. Płace w Polsce zawiodły oczekiwania ekonomistów
  18. „Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r.”
  19. GUS,„Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku”, Warszawa, wydania z lat 2005-2015
  20. GUS,„Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2016 r.”, Warszawa 2017 r.
  21. GUS, Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2018 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-12] (pol.).
  22. Co najwyżej tyle otrzymało 10% najniżej zarabiających pracowników
  23. Co najwyżej tyle otrzymała połowa pracowników
  24. Co najmniej tyle otrzymało 10% najwyżej zarabiających pracowników

Linki zewnętrzne

edytuj