Przegląd Lekarski
Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review (JMR)[1], dawniej: Przegląd Lekarski – jedno z najstarszych polskojęzycznych fachowych czasopism medycznych, wydawane w Krakowie od 1862 r., obecnie przez Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum we współpracy z Wydawnictwem Medycyna Praktyczna. Jest międzynarodowym, recenzowanym czasopismem open-access wydawanym kwartalnie w języku angielskim jako oficjalne czasopismo Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Czasopismo poświęcone jest publikowaniu artykułów dotyczących wszystkich aspektów medycyny, zarówno dziedzin klinicznych (np. chorób wewnętrznych, chirurgii, psychiatrii, zdrowia publicznego), jak i nauk podstawowych, o ile mają one praktyczne implikacje[2].
| Częstotliwość |
kwartalnik |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres |
ul. św. Anny 12, 31-008 Kraków |
| Wydawca |
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum, Medycyna Praktyczna |
| Tematyka |
medycyna |
| Pierwszy numer |
5 kwietnia 1862 |
| Redaktor naczelny |
dr Aleksander Siniarski |
| Format |
elektroniczny |
| ISSN | |
| DOI | |
| Strona internetowa | |
Lata 1862–1871
edytujW styczniu 1862 profesorowie UJ należący do Oddziału Nauk Przyrodniczych Towarzystwa Naukowego Krakowskiego podjęli uchwałę o wydawaniu periodycznego pisma lekarskiego. Po uzyskaniu zgody namiestnictwa ukazał się pierwszy numer „Przeglądu Lekarskiego” 5 kwietnia 1862 r.[3] Był on kontynuacją i rozwinięciem „Rocznika Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego”. W pierwszym numerze „Przeglądu” zamieszczono m.in. Aforyzmy kliniczne prof. Dra Dietla, Kilka dostrzeżeń z mojego dziennika lekarskiego Dr Oettingera napisana przez Dra L.Hoyera. Wiadomość p. Prof. Dra Majera, „Protokół posiedzenia Oddziału nauk przyr. i lek. z d. 12 marca 1862 r.” oraz deklarację autorstwa prof. Dietla w której m.in. czytamy: „Wolni zatem obawy przyniesienia zamiarem naszym uszczerbku czyimbądź godziwym usiłowaniom, w chęci przysporzenia krajowi pożytku, jaki tylko spływać nań może z Towarzystwa naszego, przystępujemy do wydawania zapowiedzianego niniejszym Przeglądu Lekarskiego”[4]. W ówczesnych założeniach czasopismo miało na celu przekazywanie informacji medycznych. Były tutaj publikowane opisy przebiegu chorób, opisy przypadków klinicznych i anatomopatologicznych, opisy metod leczenia, drukowano także reklamy leków. Dość liczne były sprawozdania z działalności towarzystw naukowych i korporacyjnych.
W pierwszym komitecie redakcyjnym zasiadali m.in. Józef Dietl (1862–1867), Józef Majer (1862–1872), Antoni Bryk (1862–1864) Fryderyk Skobel (1862–1972) i Michał Zieleniewski(1862–1870). Od numeru 28 do składu redakcji doszedł Józef Oettinger (1862–1872). W tym okresie w redakcji pracowali również: Maurycy Madurowicz(1867–1870), Lucjan Rydel (1867-71), Stanisław Janikowski (1867-71 i dalej do 1876), Bolesław Lutostański (1870–1872). Do 1871 roku czasopismo redaguje Komitet[5].
Lata 1871–1908
edytujGdy w 1871 roku Towarzystwo Naukowe Krakowskie przeobrażało się w Akademię Umiejętności Oddział nauk Przyrodniczych i lekarskich oddał „Przegląd” na własność Stanisławowi Janikowskiemu i Bolesławowi Lutostańskiemu, którzy dobrawszy do swego grona Grabowskiego wydawali pismo przez cały 1872 rok.
Po roku „doznawszy strat materialnych” odstąpili pismo Towarzystwu Lekarskiemu Krakowskiemu, którego stał się on organem prasowym[6]. Redaktorem naczelnym do 1876 roku pozostał Stanisław Janikowski. Po nim redaktorem zostaje Leon Blumenstock-Halban, a potem Stanisław Ciechanowski.
Lata 1909–1921
edytujW 1908 „Przegląd Lekarski” połączono z wydawanym w Łodzi „Czasopismem Lekarskim” i od 1909 do 1921 był wydawany jako „Przegląd Lekarski oraz Czasopismo Lekarskie”[7].
Lata 1921–1939
edytujW 1921 r. „Przegląd Lekarski” ze względów oszczędnościowych przestał się ukazywać jako samodzielne czasopismo. Ówczesne czasopisma lekarskie („Przegląd Lekarski”, publikujący artykuły pochodzące od członków Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego oraz od członków Towarzystwa Lekarzów Galicyjskich, poza tym „Czasopismo Lekarskie”, „Lwowski Tygodnik Lekarski” i kilka innych) połączyły się i przekształciły w Gazetę Lekarską i pod tym tytułem ukazywały się one do 1939 roku.
Okres powojenny
edytujPo II wojnie światowej, już w pierwszym półroczu 1945 roku „Przegląd Lekarski” wznowił swą działalność, a jego redaktorem został prof. Bronisław Giędosz.
Lata 1995–2019
edytuj20 grudnia 1995 roku Zarząd Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego pod przewodnictwem prof. Marka Sycha podjął decyzję o powołaniu autonomicznego Wydawnictwa Przegląd Lekarski. W tym samym roku redaktorem naczelnym został profesor Władysław Sułowicz. Funkcję tę pełnił do 2019 roku[8]. Czasopismo znalazło się na liście czasopism punktowanych przez polskie Ministerstwo Nauki w części B z sześcioma punktami[9], a także w Polskiej Bibliografii Lekarskiej i Index Medicus / Medline.[10]
Od roku 2025
edytuj13 lutego 2025 r. odbyło się uroczyste podpisanie umowy wydawniczej pomiędzy Uniwersytetem Jagiellońskim – Collegium Medicum a Wydawnictwem Medycyna Praktyczna. Celem współpracy jest wznowienie publikowania „Przeglądu Lekarskiego”. To najstarsze naukowe pismo medyczne w Polsce, wydawane od 1862 roku, będzie teraz nosić tytuł „Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review”. Ze strony uczelni dokument podpisał prorektor UJ ds. CM prof. Maciej Małecki, wydawnictwo reprezentował jego prezes Wiesław Latuszek-Łukasiewicz. Redaktorem naczelnym nowego Przeglądu Lekarskiego – Jagiellonian Medical Review będzie dr Aleksander Siniarski z Kliniki Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca UJ CM. W zespole redakcyjnym znaleźli się również: dr hab. Mikołaj Przydacz z Katedry i Kliniki Urologii UJ CM (zastępca redaktora naczelnego), dr hab. Michał Ząbczyk, prof. UJ z Zakładu Chorób Zatorowo-Zakrzepowych UJ CM (redaktor sekcji nauk podstawowych) oraz Joanna Łępicka (redaktorka z Medycyny Praktycznej).[11]
Redaktorzy naczelni
edytuj- Stanisław Janikowski (1871–1876)
- Leon Blumenstock-Halban (1877–1892)
- Stanisław Domański (1893–1896)
- August Kwaśnicki (1896–1905)
- Stanisław Ciechanowski (1906–1921)
- Bronisław Giędosz (1945–1971)
- Leon Cholewa (1971–1985)
- Jan Sznajd (1985–1990)
- Zygmunt Hanicki (1990–1995)
- Władysław Sułowicz (1995–2019)
- Aleksander Siniarski (2025–obecnie)
Przypisy
edytuj- ↑ Aleksander Siniarski, The revival of Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review, „Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review”, 2025, DOI: 10.20452/jmr.2025.17941, ISSN 0033-2240 [dostęp 2025-05-15].
- ↑ About us [online], www.mp.pl [dostęp 2025-05-15].
- ↑ Adam Wrzosek, Rzut oka na rozwój czasopiśmiennictwa lekarskiego polskiego ze szczególnym uwzględnieniem pięćdziesięciolecia „Przeglądu Lekarskiego” Przegląd lekarski oraz czasopismo lekarskie 1911 nr 28 s. 17–18.
- ↑ Pięćdziesięciolecie „Przeglądu Lekarskiego” Czas 1911 nr 319 z 17 lipca s. 1–2.
- ↑ Tamże.
- ↑ Adam Wrzosek Rzut oka na rozwój czasopiśmiennictwa lekarskiego polskiego ze szczególnym uwzględnieniem pięćdziesięciolecia „Przegladu lekarskiego” „Przegląd lekarski oraz czasopismo lekarskie” 1911 nr 28 s. 457.
- ↑ Krystyna Knypl Historia prasy lekarskiej online dostęp: 2017-08-20 Dostępny w Internecie: https://gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wybrane-artykuly-3/edukcja-pozamedyczna/395-nasze-korzenie-i-dziedzictwo.
- ↑ Ryszard W. Gryglewski, Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review: the history of one of the oldest Polish medical journals, „Przegląd Lekarski – Jagiellonian Medical Review”, 2025, DOI: 10.20452/jmr.2025.17942, ISSN 0033-2240 [dostęp 2025-05-15].
- ↑ Wykaz wybranych czasopism wraz z liczbą punktów za umieszczoną w nich publikację naukową. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP. [dostęp 2010-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)]. (pol.).
- ↑ Sułowicz W, Gościński I, Wiernikowski A. Publishing activity of the Kraków Medical Society [in Polish]. Przegl Lek. 2014; 71: 237-239.
- ↑ Nowy etap historii jednego z najstarszych czasopism naukowych [online], Uniwersytet Jagielloński, 13 lutego 2025 [dostęp 2025-05-15].
Bibliografia
edytuj- Adam Wrzosek Rzut oka na rozwój czasopiśmiennictwa lekarskiego polskiego ze szczególnym uwzględnieniem pięćdziesięciolecia „Przeglądu lekarskiego” „Przegląd lekarski oraz czasopismo lekarskie” 1911 nr 28, s. 437–462.