Przekrój (czasopismo)

polskie czasopismo (tygodnik: 1945–2013, kwartalnik: 2016–)

Przekrój – polskie czasopismo społeczno-kulturalne[6] wydawane w latach 1945–2013 w Krakowie (w latach 2002–2009 w Warszawie) jako tygodnik i ponownie od 2016 roku w Warszawie jako kwartalnik (numery 3556-3584) i rocznik (od numeru 3585).

Przekrój
Częstotliwość

rocznik

Państwo

 Polska

Wydawca

Fundacja Przekrój

Tematyka

społeczno-kulturalna

Język

polski

Pierwszy numer

19 grudnia 2016

Redaktor naczelny

Sylwia Niemczyk i Joanna Domańska

Stali współpracownicy

Marcin Orliński, Marek Raczkowski, Paulina Wilk

Średni nakład

139 900[1] egz.

Format

A3[2]

Liczba stron

160[2]

Strona internetowa
Przekrój (1945–2013)
Ilustracja
Częstotliwość

tygodnik

Państwo

 Polska

Adres

ul. Ślusarska 9/28
30-702 Kraków

Wydawca

Presspublica[3]

Tematyka

społeczno-kulturalna

Pierwszy numer

15 kwietnia 1945

Ostatni numer

30 września 2013

Redaktor naczelny

Zuzanna Ziomecka i Marcin Prokop[a][4]

Średni nakład

(05/2012) 52 225[5] egz.

Format

A4

Liczba stron

84[4]

ISSN

0033-2488

OCLC

263652539

Strona internetowa

Historia

edytuj

Założony przez Mariana Eilego, który był redaktorem naczelnym pisma przez 24 lata[7]. Pierwszy numer ukazał się 15 kwietnia 1945 roku. W 561 numerze wydanym 8 stycznia 1956 roku pojawiła się krzyżówka. W połowie lat 1970. tygodnik osiągał rekordowe nakłady ponad 700 tys. egzemplarzy[8].

Do 2002 był wydawany w Krakowie. Następnie, po zakupie tytułu przez szwajcarski koncern Edipresse Polska, siedzibę przeniesiono do Warszawy. Po przeniesieniu redakcji do Warszawy i zmianie zespołu redakcyjnego „Przekrój” zmienił swój styl, a większość stałych współpracowników zrezygnowała ze współpracy. 27 sierpnia 2009 roku wydawnictwo Edipresse poinformowało o sprzedaży tygodnika „Przekrój” Grzegorzowi Hajdarowiczowi. Od 1 lipca 2011 r. redakcja miała siedzibę ponownie w Krakowie (w części miasta Zabłocie), w Warszawie pozostawała tylko jej część. W październiku 2013 r. nowym właścicielem tygodnika „Przekrój” został fotograf Tomasz Niewiadomski. Ostatni numer „Przekroju” wydany przez Gremi Media ukazał się w poniedziałek 30 września 2013 roku[9][10].

W grudniu 2016 r. Tomasz Niewiadomski wznowił wydawanie pisma w formie kwartalnika poświęconego tematyce społecznej i kulturalnej, obejmując równocześnie stanowisko redaktora naczelnego[7].

Średni nakład to 52 225 egz., zaś sprzedaż wynosiła 18 749 (według danych ZKDP za maj 2012)[5]. W grudniu 2016 r. wznowiony Przekrój początkowo zaplanowano wydawać w nakładzie 50 tys. egz., jednak nakład został szybko wyczerpany, w związku z czym pod koniec grudnia zaplanowano dodruk 29,9 tys. egzemplarzy[2], a pod koniec stycznia kolejnych 60 tys. sztuk[1] – ostatecznie sprzedaż sięgnęła 100 tys. egzemplarzy[11]. W przypadku drugiego numeru kwartalnika zdecydowano się na wydanie go w nakładzie 130 tys. egz. i w zwiększonej objętości 164 stron (zamiast 148)[12]. Nakład trzeciego numeru ustalono na poziomie 130 tys. sztuk[11].

Począwszy od 30 listopada 2018 r. Przekrój Sp. z o.o. weszła w skład Fundacji Przekrój, a dotychczasowy właściciel spółki i redaktor naczelny czasopisma Tomasz Niewiadomski jako fundator wszedł w skład rady fundacji, a redaktor naczelną została Miłada Jędrysik[13]. Od marca 2020 redaktor naczelną jest Joanna Domańska[14][15]. W październiku 2021 Sylwia Niemczyk zastąpiła ją na stanowisku redaktor naczelnej serwisu internetowego[16].

Od 2024 roku „Przekrój” przeszedł na cykl roczny, ukazują się dwa wydania rocznika: po polsku i angielsku. Pracę straciła także część zespołu redakcyjnego[17].

Wpływ na kulturę narodową

edytuj

Tygodnik „Przekrój” był jednym z ważnych czynników kulturotwórczych w okresie PRL. Redakcja wskazywała czytelnikom „okno na świat”[18]. Treści promowały zachodnioeuropejską kulturę, dobry gust. Barbara Hoff uczyła Polki jak modnie ubierać się, a Jan Kamyczek – reguł savoir-vivre’u. Popularyzowano sztukę nowoczesną, zasady zdrowego żywienia, jazz i motoryzację. Czytelnicy mieli możność zapoznania się z twórczością wybitnych pisarzy i plastyków z całego świata. To „Przekrój” wypromował Daniela Mroza i Sławomira Mrożka, a stałymi współpracownikami byli m.in.: Ludwik Jerzy Kern, Zbigniew Lengren, Jerzy Waldorff, Lucjan Kydryński i Konstanty Ildefons Gałczyński[19]. Do historii przeszły słynne krzyżówki z „Przekroju”, do rozwiązania których należało wykazać się wiedzą, inteligencją i humorem.

Od 2005 redakcja przyznawała nagrodę Fenomen „Przekroju”.

W czerwcu 2011 roku Małopolska Biblioteka Cyfrowa rozpoczęła publikację archiwalnych wydań tygodnika[20], które dostępne są poprzez Internet.

Redaktorzy naczelni

edytuj

Współpracownicy

edytuj

Na przestrzeni lat z „Przekrojem” współpracowali m.in.:

  1. Równorzędni redaktorzy naczelni.

Przypisy

edytuj
  1. a b Kolejny dodruk „Przekroju”. 60 tys. egz. ze względu na „ogromne zainteresowanie czytelników” [online], 22 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-23] (pol.).
  2. a b c Będzie dodruk pierwszego numeru „Przekroju”, w styczniu dodatkowe 30 tys. egz. [online], 23 grudnia 2016 [dostęp 2016-12-27].
  3. a b Kurkiewicz i Piątek żegnają się z „Przekrojem”. „Polityczna decyzja, brak wsparcia Presspubliki”. Wirtualnemedia.pl, 2012-10-09. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
  4. a b c „Przekrój” na stałe z 84 stronami. Do końca 2013 roku sprzedaż ma się podwoić. Wirtualnemedia.pl, 2012-10-16. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
  5. a b „Newsweek” wyprzedził „Politykę”, traci „Przekrój” [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  6. A.M. Frankowiak, Oblicza tożsamości europejskiej na łamach polskich tygodników opinii w latach 2004–2015, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2016, s. 349. ISBN 978-83-8100-021-5.
  7. a b „Przekrój” wraca jako kwartalnik społeczno-kulturalny, w redakcji Niewiadomski, Jędrysik, Raczkowski i Stawiszyński [online] [dostęp 2016-12-15].
  8. Znany tygodnik wyprowadza się z Warszawy [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  9. Tomasz Niewiadomski kupił „Przekrój”. wirtualnemedia.pl, 2013-10-08. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
  10. Zuzanna Ziomecka: Na początek (ostatni numer „Przekroju” opublikowany przez Gremi). rp.pl, 2013-09-29. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
  11. a b 100 tys. sprzedanych egz. pierwszego wydania „Przekroju”, nowy numer w nakładzie 120 tys. egz. [online], 14 czerwca 2017 [dostęp 2017-06-19] (pol.).
  12. Drugi numer „Przekroju”: więcej stron, 130 tys. egz. nakładu, reklamy z Raczkowskim i bohaterami rysunków [online], 16 marca 2017 [dostęp 2017-03-19] (pol.).
  13. a b Miłada Jędrysik redaktor naczelną magazynu „Przekrój”. Tomasz Niewiadomski zakłada fundację „Przekrój” [online] [dostęp 2018-11-28] (pol.).
  14. a b Zmiany w magazynie "Przekrój". Wybrano nową redaktor naczelną [online], Onet Kultura, 21 stycznia 2020 [dostęp 2023-11-06] (pol.).
  15. a b Joanna Domańska nową naczelną "Przekroju" [online], Press.pl [dostęp 2023-11-06] (pol.).
  16. a b c Sylwia Niemczyk redaktor naczelną serwisu internetowego „Przekroju” [online], wirtualnemedia.pl, 12 października 2021 [dostęp 2023-11-06] (pol.).
  17. p, „Przekrój” tylko raz w roku, zwolnienia w redakcji [online], www.wirtualnemedia.pl, 29 czerwca 2023 [dostęp 2024-06-03].
  18. Sebastian Klauziński, Kultowy „Przekrój” wraca w poniedziałek. Ale nie będzie już tygodnikiem [online], wyborcza.pl, 15 grudnia 2016 [dostęp 2017-03-19].
  19. Milena Rachid Chehab: Epitafium dla znikającego „Przekroju”. W poniedziałek ukaże się ostatni numer.. wyborcza.pl, 2013-09-27. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
  20. „Przekrój” dostępny w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej. [dostęp 2021-05-20].
  21. a b Roman Kurkiewicz naczelnym „Przekroju”, Bartosz Węglarczyk na czele „Sukcesu”. Wirtualnemedia.pl, 2011-12-23. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
  22. a b Donat Szyller odchodzi z „Przekroju”. Kolejne zwolnienia. Wirtualnemedia.pl, 2011-11-30. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
  23. a b Redakcja. przekroj.pl. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
  24. Marcin Kędryna, hipster pana prezydenta [online], rp.pl [dostęp 2019-10-14] (pol.).
  25. Przekrój, nr 37-38, Boże Narodzenie, 1945.

Linki zewnętrzne

edytuj