Przeminęło z wiatrem (film)
Przeminęło z wiatrem (ang. Gone with the Wind) – amerykański film melodramatyczny z 1939 roku w oficjalnej reżyserii Victora Fleminga. Główne role odegrali w nim Vivien Leigh i Clark Gable.
| ||
 Plakat filmu | ||
| Gatunek | melodramat | |
| Data premiery |  15 grudnia 1939 styczeń 1963[1] | |
| Kraj produkcji | Stany Zjednoczone
| |
| Język | angielski | |
| Czas trwania | 224 min | |
| Reżyseria | Victor Fleming Niewymienieni: George Cukor Sam Wood | |
| Scenariusz | Sidney Howard | |
| Główne role | Clark Gable Vivien Leigh Leslie Howard Olivia de Havilland Hattie McDaniel | |
| Muzyka | Max Steiner | |
| Zdjęcia | Ernest Haller Ray Rennahan[2] | |
| Scenografia | Lyle Wheeler William Cameron Menzies | |
| Kostiumy | Walter Plunkett | |
| Montaż | Hal C. Kern James E. Newcom | |
| Produkcja | David O. Selznick | |
| Wytwórnia | Selznick International Pictures Metro-Goldwyn-Mayer | |
| Dystrybucja | Loew’s Incorporated Centrala Wynajmu Filmów
| |
| Budżet | 3 977 000 USD | |
| Przychody brutto | 402 352 579 USD | |
| Kontynuacja | Scarlett | |
| Nagrody | ||
| 8 Oscarów Amerykański Film Narodowy (National Film Registry) | ||
| Strona internetowa | ||
OpisEdytuj
Jeden z najsławniejszych melodramatów stawiany za wzór produkcji hollywoodzkich z pierwszej połowy XX wieku. Scenariusz filmu został oparty na powieści Przeminęło z wiatrem Margaret Mitchell, do której prawa zakupił, za rekordową jak na owe czasy sumę 50 tys. dolarów, David O. Selznick.
Zdjęcia do filmu rozpoczęto 10 grudnia 1938 roku sceną pożaru Atlanty, a ukończono 11 listopada 1939[3]. Premiera filmu odbyła się w Atlancie 15 grudnia 1939 roku. Szacunkowy koszt produkcji filmu wyniósł 4 mln dolarów, a zyski z tej produkcji (po uwzględnieniu inflacji) są największe w historii kina.
Film zarobił na świecie ponad 400 mln dolarów amerykańskich, z czego połowę w Stanach Zjednoczonych[4]. Według strony internetowej Box Office Mojo, film ten do dziś pozostaje najbardziej dochodowym filmem w USA jeżeli weźmiemy pod uwagę inflację – przychód wyniósłby dzisiaj 1,8 mld dolarów (dla porównania, lider rankingu pod względem wartości bezwzględnej Gwiezdne Wojny: część VII - Przebudzenie Mocy, według tych danych osiągnął przychód ponad 930 mln; stan na 10 stycznia 2020)[5]. Po polskiej premierze w 1963 roku, miał 7 719 000 widzów[6], jako najbardziej udany film roku[7]. Do 1989 roku zostało sprzedanych łącznie 12 mln biletów kinowych[8].
FabułaEdytuj
Fabuła filmu jest osadzona w czasach wojny secesyjnej i jest przedstawiana z pozycji pięknej Scarlett O’Hary, córki plantatora z Południa, Geralda O’Hary. Przegrana wojna wystawia na ciężką próbę przyzwyczajoną do wygód Scarlett. Na tym tle rozgrywa się historia wielkiej miłości Rhetta Butlera do pięknej Scarlett.
ObsadaEdytuj
- Vivien Leigh – Katie Scarlett O’Hara−Hamilton−Kennedy−Butler, główna bohaterka
- Clark Gable – Rhett Butler, trzeci mąż Scarlett
- Cammie King – Eugenia Victoria „Bonnie Blue” Butler, córka Rhetta i Scarlett
- Hattie McDaniel – Mammy, służąca Scarlett, zakupiona przez jej babcię, która wychowała też Ellen Robillard
- Thomas Mitchell – Gerald O’Hara, ojciec Scarlett, „Suellen” i „Carreen”
- Barbara O’Neil – Ellen O’Hara z d. Robillard, matka Scarlett, „Suellen” i „Carreen”
- Evelyn Keyes – Susan Elinor „Suellen” O’Hara, siostra Scarlett i „Carreen”
- Ann Rutherford – Caroline Irene „Carreen” O’Hara, siostra Scarlett i „Suellen”
- Leslie Howard – Ashley Wilkes, silne zauroczenie Scarlett
- Olivia de Havilland – Melanie Wilkes z d. Hamilton, żona Ashleya i siostra Charlesa, męża Scarlett
- Alicia Rhett – India Wilkes, siostra Ashleya
- Howard Hickman – John Wilkes, Ojciec Ashleya oraz Indii
- Mickey Kuhn – Beau Wilkes, syn Ashleya i Melanie
- Rand Brooks – Charles Hamilton, pierwszy mąż Scarlett i brat Melanie Wilkes
- Laura Hope Crews – Sarah Jane „Pittypat” Hamilton, ciotka Melanie i Charlesa
- Carroll Nye – Frank Kennedy, były narzeczony „Suellen” i drugi mąż Scarlett
- Jane Darwell – Dolly Merriwether, jedna z wdów z Atlanty
- Mary Anderson – Maybelle Picard z d. Merriwether, córka Dolly i żona Rene
- Ona Munson – Belle Watling, kierowniczka domu publicznego
- Oscar Polk – Pork, pierwszy niewolnik Geralda O’Hara i mąż Dilcey
- Butterfly McQueen – Prissy, córka Porka i Dilcey
- Fred Crane – Brent Tarleton, narzeczony „Carreen” O’Hara, wielbiciel Scarlett i brat Stuarta
- George Reeves – Stuart Tarleton, były adorator Indii Wilkes, wielbiciel Scarlett i brat Brenta
- Victor Jory – Jonas Wilkerson, jankeski nadzorca Tary sprzed wojny
- Everett Brown – Duży Sam, brygadzista w Tarze przed wojną
- Eddie Anderson – „wujek” Peter, kierowca i niewolnik ciotki „Pittypat”, który pomagał jej w wychowywaniu Melanie i Charlesa
- Harry Davenport – Dr Meade, lekarz żołnierzy konfederacji w Atlancie
- Leona Roberts – Pani Meade, żona doktora i pielęgniarka
- Jackie Moran – Phil Meade, młodszy syn doktorstwa Meade, zginął w bitwie o Atlantę
- Ward Bond – Tom, jankeski kapitan, zastrzelony przez Scarlett
- Isabel Jewell – Emmie Wilkerson z d. Slattery, uboga sąsiadka domów O’Hara i Wilkes
- Marcella Martin – Cathleen Calvert, młoda przyjaciółka Scarlett
EkipaEdytuj
- Reżyseria – Victor Fleming
- Zdjęcia – Ernest Haller, Lee Garmes
- Scenariusz – Sidney Howard, Jo Swerling, Charles MacArthur
- Produkcja – Selznick International Pictures
- Producenci – David O. Selznick
- Scenografia – Lyle Wheeler, William Cameron Menzies
- Kostiumy – Walter Plunkett
- Muzyka – Max Steiner
- Montaż – Hal C. Kern, James E. Newcom
NagrodyEdytuj
OscaryEdytuj
Podczas 12. ceremonii wręczenia Oscarów film zdobył 9 Oscarów spośród 14 nominacji (w 13 kategoriach):
People’s ChoiceEdytuj
1989 wygrana Kryształowa Statuetka Ulubiony film wszech czasów
Amerykański Instytut FilmowyEdytuj
| rok | typ | nagroda | kategoria |
|---|---|---|---|
| 1998 | wygrana | Lista 100 najlepszych amerykańskich filmów wszech czasów | 004. miejsce |
| 2002 | wygrana | Lista 100 najlepszych amerykańskich melodramatów wszech czasów | 002. miejsce |
| 2005 | wygrana | Lista 25 najlepszych filmowych ścieżek muzycznych wszech czasów | 02. miejsce Max Steiner |
| 2005 | wygrana | Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów | 001. miejsce
Clark Gable-jako Rhett Butler: „Frankly, my dear, I don’t give a damn.” |
| 2005 | wygrana | Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów | 031. miejsce
Vivien Leigh – jako Scarlett O’Hara: „After all, tomorrow is another day!” |
| 2005 | wygrana | Lista 100 najlepszych kwestii filmowych wszech czasów | 059. miejsce Vivien Leigh – jako Scarlett O’Hara: „As God is my witness, I’ll never be hungry again.” |
| 2006 | wygrana | Lista 100 najbardziej inspirujących filmów wszech czasów | 043. miejsce |
| 2007 | wygrana | Lista 100 najlepszych amerykańskich filmów wszech czasów | 006. miejsce |
| 2008 | wygrana | Lista 10 najlepszych filmów w 10 klasycznych gatunkach filmowych | Film epicki – 04. miejsce |
SatelityEdytuj
- 2009 wygrana Najlepsze wydanie DVD za wydanie dwupłytowej edycji z okazji 70-lecia filmu, Najlepsze wydanie DVD filmu dla młodych widzów za wydanie dwupłytowej specjalnej edycji z okazji 70-lecia filmu
- 2009 nominacja Najlepsze wydanie DVD klasyków kina za wydanie dwupłytowej edycji z okazji 70-lecia filmu
Stowarzyszenie Nowojorskich Krytyków Filmowych (NYFCC)Edytuj
1939 wygrana Najlepsza aktorka pierwszoplanowa Vivien Leigh
CiekawostkiEdytuj
- Za możliwość użycia przekleństwa „damn” w kwestii „Frankly, my dear, I don’t give a damn!” producent David O. Selznick musiał zapłacić Biuru Haysa 5 tysięcy dolarów.
- Początkowo rolę Jonasza Wilkersona miał zagrać Robert Gleckler, ale podczas kręcenia zmarł i zastąpił go Victor Jory, z którym nakręcono od początku wszystkie sceny.
- Na planie pracowało 3 ważnych reżyserów. Na początku był George Cukor, ale po 10 dniach zrezygnował po kłótni z Selznickiem na temat scenariusza (który ostatecznie Selznick potem zaakceptował). Potem był Victor Fleming i to on nakręcił 45% filmu, dlatego figuruje w planszach jako reżyser. Pod koniec kręcenia zrezygnował ze względu na problemy zdrowotne, dzieło dokończył Sam Wood.
- Hattie McDaniel była pierwszą czarnoskórą laureatką Oscara. Otrzymała tę nagrodę za najlepszą rolę drugoplanową w „Przeminęło z wiatrem”.
- Przesłuchano 1400 aktorek do odtwórczyni roli Scarlett O’Hary. Wśród nich znalazły się takie sławy jak: Bette Davis, Joan Crawford, Claudette Colbert, Carole Lombard, Katharine Hepburn, Margaret Sullavan i Tallulah Bankhead.
- Norma Shearer odrzuciła propozycję wcielenia się w postać Scarlett.
- Joan Fontaine oferowano rolę Melanii, którą odrzuciła, sugerując kandydaturę swojej siostry Olivii de Havilland.
- Gary Cooper odrzucił rolę Rhetta Butlera, błędnie prorokując, że „Przeminęło z wiatrem” będzie największą klapą w historii Hollywood.
- Film kręcono w USA, w stanach: Arkansas (miasto North Little Rock) oraz Georgia.
- Miesiąc po opublikowaniu powieści Margaret Mitchell, producent filmowy David O. Selznick kupił prawa do filmu.
- W czasie pierwszych pokazów filmu ludzie oburzeni cytatem „Frankly my dear, I don’t give a damn”, opuszczali kino.
- Oscar za scenariusz dla Sidneya Howarda był pierwszą nagrodą Amerykańskiej Akademii Filmowej przyznaną laureatowi pośmiertnie. Jeszcze w czasie postprodukcji Howard uległ śmiertelnemu wypadkowi.
- Leslie Howard był jedyną zaproszoną gwiazdą filmu, która nie pojawiła się na premierze w Atlancie.
- Stacja telewizyjna CBS zapłaciła 35 milionów dolarów za możliwość wyemitowania „Przeminęło z wiatrem” na swojej antenie – była to najwyższa suma zapłacona za prawa do emisji pojedynczego obrazu w historii telewizji.
- Zasadniczy okres zdjęciowy trwał od 26 stycznia do 1 lipca 1939. Późniejsze pracę w post-produkcji trwały do dnia 11 listopada 1939.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ „25 stycznia (1963) Byliśmy z Tomkiem na Przeminęło z wiatrem w kinie „Moskwa”. Strasznie długi i banalny film.” (Mieczysław Jastrun. Dziennik: 1955-1981. Literackie (2002). ISBN 978-83-08-03283-1. s. 1005.).
- ↑ Gone With the Wind (1939) – Cast & Crew w bazie AllMovie (ang.).
- ↑ Gone with the Wind (1939) – Notes, TCM database, 2010.
- ↑ Gone with the Wind (ang.). Box Office Mojo. [dostęp 2010-02-21].
- ↑ Top Lifetime Adjusted Grosses (ang.). Box Office Mojo. [dostęp 2020-01-10].
- ↑ Stanisław Janicki, Irena Nowak-Zaorska. Film polski od A do Z. Wydaw-a Artystyczne i Filmowe (1977). OCLC 4133410. s. 152.
- ↑ Aleksander Wallis. Atlas kultury Polski: 1946-1980. Eco (1994). ISBN 978-83-900472-6-3. s. 297.
- ↑ Marek Sadowski. Przeminęło z wiatrem. „Rzeczpospolita”, 26 lutego 2009.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Przeminęło z wiatrem w bazie IMDb (ang.)