Przyczółek warecko-magnuszewski
Przyczółek warecko-magnuszewski – przyczółek na lewym brzegu Wisły utworzony na początku sierpnia 1944 roku przez jednostki radzieckiej 8 Gwardyjskiej Armii gen. Wasilija Czujkowa, należącej do 1 Frontu Białoruskiego marszałka Konstantego Rokossowskiego.
| II wojna światowa, front wschodni | |||
 Dowództwo 82 Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej z dowódcami jej pułków i batalionów na przyczółku warecko-magnuszewskim (7 listopada 1944 roku). Pośrodku dowódca dywizji gen. Gieorgij Chietagurow, obok z mapnikiem jej szef sztabu płk A. Mandrika | |||
| Czas |
1 sierpnia 1944 – 14 stycznia 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
lewy brzeg Wisły w rejonie Warki i Magnuszewa | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa radziecko-polska 1944 | ||
| Wynik |
zwycięstwo ZSRR | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
Utworzenie i walki o przyczółek Edytuj
W lipcu 1944 jednostki radzieckie i polskie sforsowały rzekę Bug. Pierwsze jednostki przerzucone zostały przez Wisłę 1 sierpnia 1944. Ostatecznie przyczółek oparł się na linii Pilicy i Radomki, osiągając w ciągu 4 dni szerokość 18 km i głębokość 15 km[1]. Niemcy początkowo nie docenili znaczenia przyczółka i do próby likwidacji przystąpili dopiero 9 sierpnia. W celu likwidacji przyczółka Niemcy ściągnęli elementy Dywizji Pancerno-Spadochronowej „Hermann Göring” (140 czołgów i 90 samochodów pancernych), 19 Dywizji Pancernej (90 czołgów i 40 dział pancernych).
W walkach obronnych, obok jednostek radzieckich walczyły również oddziały 1 Armii Wojska Polskiego m.in. ściągnięta na pomoc wykrwawionym oddziałom radzieckim 1 Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte licząca w tym czasie ok. 2200 żołnierzy i 86 czołgów (w tym 71 szt. T-34)[1] oraz 3 Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta. Atak niemiecki załamał się pod Studziankami, gdzie Wehrmacht poniósł ciężkie straty w wyniku kontruderzenia 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. W wyniku walk Niemcy stracili kilkuset żołnierzy i 40 pojazdów, Polacy zaś 94 zabitych, 200 rannych i 27 czołgów[1]. 14 sierpnia polscy czołgiści i radziecka piechota opanowali Studzianki górujące nad okolicą.
Podczas walk na przyczółku 1 Armia WP straciła 484 zabitych i 1459 rannych, 63 żołnierzy zaginęło bez wieści. Straty niemieckie w bitwie oszacowano na ok. 1000 poległych, rannych i w niewoli. Polacy zniszczyli kilkanaście czołgów, dział polowych, moździerzy i samochodów. Żołnierze polscy zabici i zmarli na skutek ran zostali pochowani na cmentarzach w Garwolinie, Magnuszewie i Wildze[2].
14 stycznia 1945 roku z przyczółka wyszło uderzenie rozpoczynające wielką ofensywę styczniową, w wyniku której Niemcy utracili Warszawę, Łódź, Bydgoszcz i Poznań, a 31 stycznia dotarto nad Odrę, zajmując przyczółek na jej zachodnim brzegu odległy o 70 km od Berlina[1].
Pamięć Edytuj
Walki na przyczółku warecko-magnuszewskim zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po II wojnie światowej – „STUDZIANKI–WARKA 10 VIII – 12 IX 1944”.
W 20. rocznicę bitwy pancernej pod Studziankami zostało zorganizowane mauzoleum poległych żołnierzy polskich i radzieckich w Studziankach Pancernych. W 1977 roku przy drodze z Góry Kalwarii do Magnuszewa otwarto Skansen Bojowy 1 Armii Wojska Polskiego w Mniszewie.
Mapy Edytuj
-
Działania na przyczółku 1–16 sierpnia
-
Działania na przyczółku 16 sierpnia–12 września
Zobacz też Edytuj
Przypisy Edytuj
Bibliografia Edytuj
- Krzysztof Komorowski: Boje polskie 1939–1945. Warszawa: Bellona, s. 426. ISBN 978-83-11-10357-3.
- Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945. Wybór materiałów źródłowych, tom I, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958
- Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, tom III Ludowe Wojsko Polskie 1943–1945, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1973, wyd. I