Ptolemeusz II Filadelfos

Ptolemeusz II Filadelfos, Ptolemaios II Filadelfos – gr. basileus Ptolemaios II Theos Philadelphos II – król Ptolemeusz II Bóg miłujący siostrę, egip. Ptulmis Userkare Meriamon (urodzony w 308 p.n.e. na wyspie Kos zmarł w 246 p.n.e. w Egipcie) – drugi władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 283–246 p.n.e. Syn Ptolemeusza I Sotera i Bereniki I, mąż Arsinoe I i Arsinoe II, ojciec Ptolemeusza III Euergetesa, Lizymacha i Bereniki. Panował od 285 roku p.n.e., początkowo wspólnie z ojcem, a od 283 p.n.e. samodzielnie. W latach 277–270 p.n.e. wspólnie z Arsinoe II.

Ptolemeusz II Filadelfos

Ptolemeusz II i Arsinoe II na oktadrachmie
władca starożytnego Egiptu
Okres	od 283 p.n.e. do 246 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Ptolemeusze
Data i miejsce urodzenia	308 p.n.e. Kos
Data śmierci	246 p.n.e.
Ojciec	Ptolemeusz I Soter
Matka	Berenika I
Żona	1. Arsinoe I, 2. Arsinoe II
Dzieci	Ptolemeusz III Euergetes, Lizymach, Berenika

Wychowanek wybitnych uczonych swoich czasów: filozofa Stratona z Lampsakos, poety i gramatyka Filetasa z Kos i pierwszego kustosza (zarządcy) Biblioteki Aleksandryjskiej, filologa Zenodota z Efezu.

Pierwsze lata rządów Ptolemeusza II nacechowane były walką o utrwalenie swojej władzy z przyrodnimi braćmi: nieznanym z imienia synem Eurydyki – który wzniecił bunt na Cyprze i został zgładzony, Argaiosem – który został posądzony o spisek przeciwko władcy i stracony, Ptolemeuszem Keraunosem – który znalazł schronienie na dworze króla Macedonii i Tracji Lizymacha, i Magasem – pełniącym funkcję namiestnika Cyrenajki, który w 274 p.n.e. ogłosił się królem tej prowincji.

W 279 p.n.e. powróciła do Egiptu po ucieczce z Macedonii siostra Ptolemeusza II – Arsinoe II, która w krótkim czasie doprowadziła do wypędzenia pierwszej żony króla Arsinoe I i sama zajęła jej miejsce w 277 p.n.e. Małżeństwo brata i siostry odbiło się głośnym echem w całym świecie greckim, wywołując wiele niepochlebnych opinii i komentarzy, w tym poety Sotadesa, który krytykę władcy przypłacił życiem.

Na arenie międzynarodowej, dążąc do osłabienia pozycji Macedonii, Ptolemeusz zorganizował sieć sojuszy i wywołał wojny syryjskie, które nie przyniosły mu jednak oczekiwanych sukcesów. Utrzymywał przyjacielskie stosunki z Rzymem i Kartaginą, a w pierwszej wojnie punickiej zachował neutralność, występując nawet z postulatem mediacji. Prowadził aktywną, wielokierunkową politykę zagraniczną.

Ptolemeusz był zręcznym administratorem oraz organizatorem życia gospodarczego i kulturalnego kraju, mecenasem nauki i sztuki. Dla przekształcenia dawnego państwa faraonów w nowoczesną monarchię hellenistyczną energicznie wprowadzał gospodarkę pieniężną w ostatnim kraju śródziemnomorskim, który dotąd jej jeszcze w pełni nie posiadał. Usilnie rozwijał też przy pomocy fachowców rolnictwo, podejmując prace nawadniające i podnosząc wydajność ziemi oraz aklimatyzując nowe gatunki roślin i zwierząt.

Za jego czasów Aleksandria zaczęła odgrywać wielką rolę jako ośrodek kulturalny Egiptu i świata helleńskiego. Do jego dworu należeli tacy poeci jak Teokryt i Kallimach z Cyreny, a także wspomniany Sotades. Również za jego panowania w Aleksandrii dokonano na grecki przekładu Starego Testamentu określanego jako Septuaginta.

Bibliografia

• F.W. Walbank: The Cambridge Ancient History, Volume 7, Part 1: The Hellenistic World. Wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-23445-X. (ang.)

Zobacz też

• Ptolemeusz Filadelfos (syn Kleopatry)
• Mnaeion