Puck

	Puck
	Puck
	; Rynek w Pucku
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	pucki
Aglomeracja	gdańska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1348
Burmistrz	Hanna Pruchniewska
Powierzchnia	4,9 km²
Wysokość	0 – 25 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 11 322; 2363,7 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 58
Kod pocztowy	84-100
Tablice rejestracyjne	GPU
	Położenie na mapie powiatu puckiego Puck
	Położenie na mapie Polski Puck
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Puck
	54°43′04″N 18°24′31″E/54,717778 18,408611
TERC (TERYT)	2211031
SIMC	0934636
	Hasło promocyjne: Miasto Puck – Niezapomniany Nadmorski Klimat
	Urząd miejskiul. 1 Maja 13,; 84-100 Puck
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Puck (kaszub. Pùck lub Pùckò, niem. Putzig)^[2] – miasto w województwie pomorskim, siedziba władz powiatu puckiego i gminy Puck. Leży na Kaszubach u ujścia Płutnicy do Zatoki Puckiej. Według danych z 31 grudnia 2011 miasto miało 11 562 mieszkańców^[3]. Puck jest powiatowym ośrodkiem oświatowym w zakresie szkolnictwa ponadgimnazjalnego i specjalnego, lokalnym centrum kulturalnym oraz sportowo-rekreacyjnym.

Spis treści

PołożenieEdytuj

Marina w Pucku

Puck leży na Pomorzu Gdańskim u ujścia Płutnicy do Zatoki Puckiej, w północno-wschodniej części Kępy Puckiej, na Pobrzeżu Gdańskim.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego.

Struktura powierzchniEdytuj

DzielniceEdytuj

W Pucku można wyróżnić osiem dzielnic:

Centrum (Stare Miasto) – o zabytkowej zabudowie,
Osiedle Derdowskiego, Nowy Świat, Majkowskiego – znajdują się tutaj liczne domy wielorodzinne,
Grodzisko – nowa dzielnica z prowadzoną rozbudową,
Rozgard – nadmorska część miasta częściowo położona na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego
Zamkowa – dzielnica położona nad morzem, obecnie modernizowana,
Osiedle Elizy Orzeszkowej – domy jednorodzinne, obecnie rozbudowywane zabudowania szeregowe
Osiedle Artystów – domy jednorodzinne,
Osiedle Swarzewskie – domy jednorodzinne, obecnie prowadzona rozbudowa.

Użytkowanie gruntówEdytuj

Miasto stanowi 0,85% powierzchni powiatu. Użytkowanie gruntów w 2005 [1]

Powierzchnia	w ha	w %
Całkowita	490	100,0
Użytki rolne, w tym:	188	38,4
grunty orne	118	24,1
sady	0	0,0
łąki	59	12,0
pastwiska	11	2,2
Lasy i grunty leśne	3	0,6
Pozostałe grunty i nieużytki	299	61,0

DemografiaEdytuj

Ludność Pucka – stan na dzień 31.12.2011^[3]

Wyszczególnione	Ludność		Gęstość zaludnienia
Wyszczególnione	osób	w %	osób/km²
Ogółem	11 562	100,0	2359,6
Kobiety	5959	51,5	1216,5
Mężczyźni	5603	48,5	1143,5

Liczba ludności Pucka w latach 1895–2007^{[potrzebny przypis]}

Rok	Liczba ludności	Rok	Liczba ludności	Rok	Liczba ludności
1895	1904	1995	11 693	2001	11 375
1900	2093	1996	11 645	2002	11 372
1960	6800	1997	11 694	2003	11 391
1970	9300	1998	11 673	2004	11 331
1975	10 500	1999	11 599	2005	11 330
1980	11 100	2000	11 362	2007	11 345

Piramida wieku mieszkańców Pucka w 2014 roku^[1].

HistoriaEdytuj

Przywilej lokacyjny Pucka z 1348 r.

Początki osadnictwa sięgają III i IV w. n.e., gdy nad brzegiem morza istniała osada^[4]. W IX w. powstał tu port^[5]. W II połowie XIII w. w Pucku istniał gród kasztelański książąt wschodniopomorskich^[6]. Od 1309 we władaniu Krzyżaków^[7], prawa miejskie chełmińskie uzyskał z rąk wielkiego mistrza krzyżackiego Dusemera w 1348^[8].

Podczas wojny trzynastoletniej (1454–1466) mieszczanie puccy stanęli po stronie Polski. W 1457 w Pucku znalazł schronienie wygnany król Szwecji Karol VIII Knutsson Bonde. W zamian za 15 tys. marek pruskich otrzymał w zastaw od Kazimierza Jagiellończyka Ziemię Pucką (980 km²^{[potrzebny przypis]}). W 1460 Puck zdobyli Krzyżacy, a król zbiegł do Gdańska, zaś w 1464 r. wojska gdańskie przez 5 miesięcy oblegały miasto, by w końcu wymusić kapitulację garnizonu krzyżackiego^[9].

W 1466 włączono Puck do Prus Królewskich^[10], będących od 1569 częścią Korony (wcześniej podlegały jej na zasadach autonomicznych)^{[potrzebny przypis]}. Siedziba starostwa powiatowego^[11], miejsce sejmików szlacheckich i sądów grodzkich^{[potrzebny przypis]}. Za czasów panowania Zygmunta Augusta, Batorego i Władysława IV Wazy twierdza i okresowo baza floty polskiej^[12]. Był pierwszym polskim portem wojennym^{[potrzebny przypis]}.

Osobny artykuł: Atak floty duńskiej na Puck 1571.

Z Puckiem związany jest ród Kostków, herbu Dąbrowa, którego dwaj przedstawiciele byli starostami^[13] tego miasta: Stanisław Kostka w latach 1546-1554, i jego syn Jan Kostka w latach 1554-1581^[14].

W połowie XVIII miasto podupadło i w 1772 zostało włączone do państwa Fryderyka Wielkiego. W 1818 zostało siedzibą powiatu w rejencji gdańskiej (nosiło wówczas nazwę Putzig), wówczas jego znaczenie nieznacznie wzrosło. W mieście powstały nowe budynki szkolne, szpital, neogotycki ratusz, dom zdrojowy oraz niewielkie molo spacerowe. W owym czasie wytwarzano tu słynne na całe Pomorze piwo puckie.

10 lutego 1920 odbyły się tu tzw. zaślubiny Polski z morzem z udziałem generała Hallera.

1 lipca 1920 w Pucku utworzona została Baza Lotnictwa Morskiego – pierwsza jednostka polskiego lotnictwa morskiego, a w październiku tego roku rozpoczęto formowanie Pułku Artylerii Nadbrzeżnej.

Puck w 1909 roku

15 sierpnia 1922, w czasie obchodów drugiej rocznicy „Cudu nad Wisłą”, miała miejsce tragiczna w skutkach „katastrofa lotnicza”.

Aż do 1926 Puck oraz Hel były jedynymi polskimi portami nad morzem (poza Gdańskiem). W tym samym roku zlikwidowano powiat pucki, włączając miasto i okolice do nowo utworzonego powiatu morskiego z siedzibą w Wejherowie.

Do września 1939 Puck był garnizonem Morskiego Dywizjonu Lotniczego. Przy dywizjonie funkcjonował Posterunek Żandarmerii Puck. Jesienią 1937 w Pucku sformowany został Kaszubski Batalion Obrony Narodowej.

Osobny artykuł: 1 Pucki Dywizjon Lotniczy.

W latach 1939–1945 miasto pod okupacją niemiecką. W okresie 1941–1944 istniał tu obóz pracy, w którym więźniowie produkowali części do samolotów. Miasto zostało wyzwolone 12 marca 1945 r. przez jednostki 19 armii 11 korpusu pancernego gwardii 2 Frontu Białoruskiego^[15].

W 1956 reaktywowano powiat pucki, który istniał do 1975 i ponownie od 1999.

1 października 2017 w Pucku uruchomiono komunikację miejską^[16].

Ludzie związani z PuckiemEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Puckiem.

TurystykaEdytuj

Zobacz też: Centrum Pucka.

ZabytkiEdytuj

Gotycki Kościół farny par. pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pucku

Ryglowy szpitalik dla ubogich z XVIII wieku, obecnie oddział Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy

Neogotycki ratusz z XIX wieku

Gotycki kościół parafialny św. Piotra i Pawła z XIII wieku z ufundowaną przez Wejherów kaplicą,
Szpital barokowy (drewniany) z ok. 1720, w którym mieści się oddział Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy,
Dawny klasztor sióstr sercanek,
Zabytkowe kamienice miejskie z połowy XVIII i XIX wieku,
Pozostałości (fragmenty fundamentów) średniowiecznego zamku krzyżackiego, na terenie którego w latach 1845-1956 wznosił się kościół ewangelicki św. Trójcy (rozebrany)^[17].
Neogotycki ratusz z 1865,
Dom modernistyczny z lat 30. XX, ul. Męczenników Piaśnicy 5,
Dom modernistyczny z lat 30. XX, ul. Męczenników Piaśnicy 9,
Hotel Kaszubski z XIX wieku, pl. Wolności 21
Zajazd Pod Lwem z XIX wieku, pl. Wolności 17
Poczta modernistyczna z lat 30. XX, ul. Morskiego Dywizjonu Lotniczego 11

Miejsca pamięci i pomnikiEdytuj

Pomnik gen. Józefa Hallera i słupek zaślubinowy

Pomnik (ławeczka) Marusza Zaruskiego

Pomnik Antoniego Abrahama,
Pomnik gen. Józefa Hallera,
Ławeczka Mariusza Zaruskiego,
Pucka Ławeczka Herbowa
Ławeczka Puckiego Kapra
Słupek zaślubinowy,
Pomnik Braterstwa Broni,
Tablica pamięci bł. ks. kmdr ppor. Władysława Miegonia,
Pomnik poległych lotników MDL,
Miejsca pamięci ofiar II wojny światowej,

AtrakcjeEdytuj

Zobacz też: Port morski Puck.

Port w Pucku

Restauracja na molo w Pucku

Port Puck i Molo w Pucku
Strzeżone plaże,
Rejsy wycieczkowe po Zatoce Puckiej,
Letnie festiwale na plaży,
Dwunastu Apostołów – pomnik przyrody nieożywionej nad brzegiem morskim, stanowiący grupę głazów narzutowych (największy o obwodzie 7,5 m, wysokość 1,6 m),
Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy.

W okolicyEdytuj

Groty Mechowskie

Groty Mechowskie w pobliskim Mechowie,
Zamek w Rzucewie,
Sanktuarium w Swarzewie,
Pomnik Antoniego Abrahama w Zdradzie,
Strusia farma,
Park archeologiczny Osada Łowców Fok w Rzucewie

Szlaki turystyczneEdytuj

PieszeEdytuj

Niebieski 33-kilometrowy szlak z Pucka do Wejherowa. Prowadzący krawędzią Kępy Puckiej przez Rzucewo dalej przez Mrzezino do lasów wejherowskich, aż do kalwarii.
Z Pucka do Krokowej.
Szlak z Pucka do Władysławowa przez Nadmorski Park Krajobrazowy.

RoweroweEdytuj

Ścieżka rowerowa brzegiem Zatoki Puckiej, przez miejscowości nadmorskie, do Helu.

MotoryzacyjneEdytuj

„Trasa Morska” – szlak ma długość 57 km i prowadzi z Redy przez Puck, miejscowości nad Zatoką Pucką do Helu.
„Trasa Kaszubska” – szlak liczy 78 km i biegnie ze wsi Piaśnica Wielka przez Małe Trójmiasto Kaszubskie, Rzucewo, Puck, Mechowo do Krokowej.
„Trasa Nadmorska” – trasa liczy 65 km i zatacza koło z Redy przez Puck, Rozewie, Jastrzębią Górę, Karwię oraz Krokową, z powrotem do Redy.

WodneEdytuj

Szlaki jachtowe z Pucka do wybranego miasta na Mierzei Helskiej lub Trójmiasta.

Sport i rekreacjaEdytuj

Kitesurferzy na plaży w Pucku

Entuzjaści żeglarstwa, windsurfingu i innych sportów wodnych mają możliwość korzystania z Zatoki Puckiej. Co roku organizowane są na niej Mistrzostwa Europy i Świata w różnego rodzaju klasach żeglarskich i windsurfingowych. Nad Zatoką znajduje się stadion z tartanową nawierzchnią. W Pucku odbywają się systematycznie Półmaratony Ziemi Puckiej. Istnieją tu dobre warunki do uprawiania siatkówki plażowej. Obok molo w Pucku jest ogrodzony obiekt, który mieści w sobie trzy boiska do siatkówki plażowej. Można również uprawiać kolarstwo (kilka razy z rzędu przez Puck przebiegała trasa Tour de Pologne).

Obiekty sportoweEdytuj

Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji (hale sportowe, kręgielnia, siłownia i strzelnica), ul. Lipowa 3c)
Stadion Miejski, ul. Lipowa
Boisko do piłki plażowej k. mola, ul. Żeglarzy
Harcerski Ośrodek Morski – przystań żeglarska, ul. Żeglarzy 1
Szkoła Windsurfingu na plaży
Korty tenisowe przy SP Puck, ul. Przebendowskiego 27
Boisko ze sztuczną trawą przy Hotelu Delfin oraz przy MOKSiR, ul. Lipowa
Boisko ze sztuczną nawierzchnią do piłki nożnej, ręcznej, tenisa oraz koszykówki Orlik przy SP Puck

Szkolne hale sportoweEdytuj

Szkoła Podstawowa im. Mariusza Zaruskiego w Pucku, ul. Przebendowskiego 27
Publiczne Gimnazjum im. Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku, ul. Nowy Świat 12
Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Pucku, ul. Morskiego Dywizjonu Lotniczego
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów Helu w Pucku, ul. Kolejowa 7
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Pucku, ul. Zamkowa 5

Kluby sportoweEdytuj

Lekkoatletyczny Klub Sportowy Ziemi Puckiej, ul. Lipowa 3c
Międzyszkolny Klub Sportowy Korab, ul. Lipowa 3a
Uczniowski Klub Sportowy Zatoka 95 Puck, ul. Przebendowskiego 27
Klub Strzelecki Grot, ul. Lipowa 3a
Klub Sportowy Zatoka Puck – sekcja kręglarstwa klasycznego, ul. Lipowa 3a
Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe OKSiT Gmina Puck, ul. Lipowa 3a
Klub Szermierczy, ul. Lipowa 3a
Klub wietnamskiej sztuki walki VoQuyen, ul. Kolejowa 7
Klub Taichi, ul. Kolejowa 7
Klub systemu samoobrony ESDS – Explosive Self Defence, ul. Kolejowa 7

Szkoły i placówki oświatowe w PuckuEdytuj

Szkoły:
- Szkoła Podstawowa im. Mariusza Zaruskiego w Pucku
- Szkoła Podstawowa „Małe Morze” w Pucku
- Publiczne Gimnazjum im. Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku
- Niepubliczne Gimnazjum w Pucku
- Gimnazjum Ogólnokształcące im. Macieja Płażyńskiego w Pucku
- I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Pucku
- Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Pucku
- Liceum Akademickie im. Macieja Płażyńskiego w Pucku
- Technikum Informatyczne im. Macieja Płażyńskiego w Pucku
- Szkoła Muzyczna I st. i Ognisko Baletowe im. Stanisława Moniuszki
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Pucku

Przedszkola:
- Przedszkole „Grzybek”
- Przedszkole im. Jana Brzechwy
- Przedszkole „Pod Tęczą”
- Przedszkole „Małe Morze”
- Przedszkole Samorządowe^[18]

Wspólnoty wyznanioweEdytuj

Kościół rzymskokatolicki:

Świadkowie Jehowy:

zbór Puck-Władysławowo (Sala Królestwa ul. 10-go Lutego 20A)^[19]

Sąsiednie gminyEdytuj

Granica lądowa z gmina wiejską Puck. Od północy i pn.-wsch. miasto sąsiaduje z Zatoką Pucką.

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Puck polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.
↑ Dr F. Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
↑ ^a ^b Ludność w gminach. GUS. [dostęp 2016-07-16].
↑ Domańska s. 6
↑ Uścinowicz S. i in. 2013. The rise, development and destruction of the medieval port of Puck in the light of research into palaeoclimate and sea level change. Archaeologia Polona Vol. 49 (2011-2013): 87-104
↑ Domańska s. 6
↑ Encyklopedia PWN, 1967 r., tom nr 9
↑ Domańska s. 12
↑ Domańska s. 20
↑ Domańska s. 21
↑ Domańska s. 21
↑ Domańska s. 23, 32, 41
↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 79, 84-97.
↑ Domańska s. 22, 23, 32
↑ ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 210
↑ Puck: Po latach wraca komunikacja miejska
↑ Warto zobaczyć (pol.). miasto.puck.pl. [dostęp 2015-02-08].
↑ Przedszkola i żłobki, miastopuck.pl [dostęp 2017-09-10] (pol.).
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-17] .

Linki zewnętrzneEdytuj

Oficjalna strona Pucka
Miasto Puck
Galeria zdjęć historycznych
Puck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IX: Pożajście – Ruksze. Warszawa 1888.

[populacja2016-1] Puck polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.

[2] Dr F. Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).

[pl-bdr-3] Ludność w gminach. GUS. [dostęp 2016-07-16].

[4] Domańska s. 6

[5] Uścinowicz S. i in. 2013. The rise, development and destruction of the medieval port of Puck in the light of research into palaeoclimate and sea level change. Archaeologia Polona Vol. 49 (2011-2013): 87-104

[6] Domańska s. 6

[7] Encyklopedia PWN, 1967 r., tom nr 9

[8] Domańska s. 12

[9] Domańska s. 20

[10] Domańska s. 21

[11] Domańska s. 21

[12] Domańska s. 23, 32, 41

[13] Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 79, 84-97.

[14] Domańska s. 22, 23, 32

[15] ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 210

[16] Puck: Po latach wraca komunikacja miejska

[17] Warto zobaczyć (pol.). miasto.puck.pl. [dostęp 2015-02-08].

[18] Przedszkola i żłobki, miastopuck.pl [dostęp 2017-09-10] (pol.).

[19] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-17] .

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]