Wikipedia

Puck

miasto i siedziba gminy w województwie pomorskim

Puck (kaszub. Pùck lub Pùckò, niem. Putzig)[3] – miasto w województwie pomorskim, siedziba władz powiatu puckiego i gminy Puck.

Puck
miasto i gmina
Ilustracja
Rynek w Pucku
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

pucki

Aglomeracja

trójmiejska

Data założenia

XII wiek

Prawa miejskie

1348

Burmistrz

Hanna Pruchniewska

Powierzchnia

16,94[1] km²

Wysokość

0–25 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


10 555[2]
623,08 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 58

Kod pocztowy

84-100

Tablice rejestracyjne

GPU

Położenie na mapie powiatu puckiego
Mapa konturowa powiatu puckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Puck”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Puck”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Puck”
Ziemia54°43′04″N 18°24′31″E/54,717778 18,408611
TERC (TERYT)

2211031

SIMC

0934636

Hasło promocyjne: Miasto Puck – Niezapomniany Nadmorski Klimat
Urząd miejski
ul. 1 Maja 13,
84-100 Puck
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Leży na Kaszubach u ujścia Płutnicy do Zatoki Puckiej, w północno-wschodniej części Kępy Puckiej na Pobrzeżu Gdańskim.

Miasto królewskie położone było w II połowie XVI wieku w powiecie puckim województwa pomorskiego[4]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego[5]. Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r., Puck liczył 10 644 mieszkańców[6] i był pod względem liczby ludności 20. miastem w województwie pomorskim.

Struktura powierzchni edytuj

 
Marina w Pucku

Dzielnice edytuj

W Pucku można wyróżnić osiem dzielnic:

  • Centrum (Stare Miasto) – o zabytkowej zabudowie,
  • Osiedle Derdowskiego, Nowy Świat, Majkowskiego – znajdują się tutaj liczne domy wielorodzinne,
  • Grodzisko – nowa dzielnica z prowadzoną rozbudową,
  • Rozgard – nadmorska część miasta częściowo położona na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego
  • Zamkowa – dzielnica położona nad morzem, obecnie modernizowana,
  • Osiedle Elizy Orzeszkowej – domy jednorodzinne, obecnie rozbudowywane zabudowania szeregowe
  • Osiedle Artystów – domy jednorodzinne,
  • Osiedle Swarzewskie – domy jednorodzinne, obecnie prowadzona rozbudowa.

Użytkowanie gruntów edytuj

Miasto stanowi 0,85% powierzchni powiatu. Użytkowanie gruntów w 2005[7]:

Powierzchnia w ha w %
Całkowita 490 100,0
Użytki rolne, w tym: 188 38,4
grunty orne 118 24,1
sady 0 0,0
łąki 59 12,0
pastwiska 11 2,2
Lasy i grunty leśne 3 0,6
Pozostałe grunty i nieużytki 299 61,0

Demografia edytuj

Według danych z 31 grudnia 2011 miasto miało 11 562 mieszkańców[8].

Ludność Pucka – stan na dzień 31.12.2011[8]

Wyszczególnione Ludność Gęstość zaludnienia
osób w % osób/km²
Ogółem 11 562 100,0 2359,6
Kobiety 5959 51,5 1216,5
Mężczyźni 5603 48,5 1143,5


  • Piramida wieku mieszkańców Pucka w 2014 roku[9].

 

Nazwa edytuj

Nazwa miasta jest pochodzenia topograficznego, utworzono ją od nazwy rzeki Płutnicy[10], którą zapisywano m.in. jako Pulnitza (1285), Putnicza (1342), Plutnica (1627)[10]; nazwa rzeki może pochodzić od wyrazu „puta” oznaczającego kałużę[10], bądź od wyrazu „pula” oznaczającego kobiecy narząd płciowy[11]. Od nazwy rzeki odjęto formant hydronimiczny –nica i dodano formant –sk(o)[11]. Najstarszy zapis nazwy Puck pochodzi z 1215 roku w formie Puyczk i Pulzk[10]. W XIII wieku stosowano zapisy w postaci: Puzk, Pulzig, Putzik, Puczsko[10], natomiast w XIV wieku pojawiały się formy Puwczig, Putzk[10]. Pisownia w postaci Puck pojawiła się w 1457 roku[10], a w postaci Pucko w 1565 roku[10].

Historia edytuj

 
Przywilej lokacyjny Pucka z 1348 r.

Początki osadnictwa sięgają III i IV w. n.e., gdy nad brzegiem morza istniała osada[12]. W IX w. powstał tu port[13]. W II połowie XIII w. w Pucku istniał gród kasztelański książąt wschodniopomorskich[12]. Od 1309 we władaniu Krzyżaków[14], prawa miejskie chełmińskie uzyskał z rąk wielkiego mistrza krzyżackiego Dusemera w 1348[15][16]. W ramach lokacji miasta wykonano na jego granicach fortyfikacje ziemne i palisadę, u schyłku XIV w. zastąpioną przez mur obronny oraz wytyczono parcele, które potem stopniowo zabudowywano, sieć ulic, a także rynek[17].

Podczas wojny trzynastoletniej (1454–1466) mieszczanie puccy stanęli po stronie Polski. W 1457 w Pucku znalazł schronienie wygnany król Szwecji Karol VIII Knutsson Bonde. W zamian za 15 tys. marek pruskich otrzymał w zastaw od Kazimierza Jagiellończyka Ziemię Pucką[18] (980 km²)[19]. W 1460 Puck zdobyli Krzyżacy, a król szwedzki zbiegł do Gdańska, zaś w 1464 r. wojska gdańskie przez 5 miesięcy oblegały miasto, by w końcu wymusić kapitulację garnizonu krzyżackiego[20].

W 1466 włączono Puck do polskich Prus Królewskich – autonomiczna część Królestwa Polskiego[21], będących od 1569 częścią Korony Polskiej (wcześniej podlegały jej na zasadach autonomicznych). Siedziba starostwa powiatowego[21], miejsce sejmików szlacheckich i sądów grodzkich[22]. Za czasów panowania Zygmunta Augusta, Batorego i Władysława IV Wazy twierdza i okresowo baza floty polskiej[23]. Był pierwszym polskim portem wojennym[24].

Osobny artykuł: Atak floty duńskiej na Puck 1571.

Z Puckiem związany jest ród Kostków, herbu Dąbrowa, którego dwaj przedstawiciele byli starostami[25] tego miasta: Stanisław Kostka w latach 1546–1554, i jego syn Jan Kostka w latach 1554–1581[26]. Za Jana Kostki zaczął się okres prosperity miasta, kontynuowany podczas rządów jego następców i określony przez Domańską jako złoty wiek miasta[27]. Dochody wynikały zarówno z obsługi floty kaperskiej, jak i handlu oraz rzemiosła, zwłaszcza szkutnictwa i innych związanych z obróbką drewna, skóry oraz tekstyliami, a także z piwowarstwa. Istotny był połów ryb[28].

W drugiej połowie XVII w. miasto podupadło, co wynikało ze zniszczeń w czasie potopu szwedzkiego, dyskryminacyjnych działań Gdańska ograniczających handel w Pucku i konkurencji pobliskiego Wejherowa[29]. Kolejne wojny w I połowie XVIII w. pogłębiły upadek miasta[30]. Po I rozbiorze Polski w 1772 zostało włączone do pruskiego państwa Fryderyka Wielkiego, jako część zaboru pruskiego[31][21]. Pod pruskim panowaniem Puck został znacznie zgermanizowany[32]. W 1921 roku Niemcy stanowili 20 procent ludności, a dziesięć lat później 13 procent[33]. W 1818 miasto weszło w skład powiatu wejherowskiego w rejencji gdańskiej[34]. W 1887 r. utworzono nowy okręg, a jego siedzibą stał się Puck[34][35]. Po długotrwałej stagnacji, a wręcz regresji, której apogeum przypadło na schyłek I połowy XIX w.[36], od lat 70. zaczął się wzrost gospodarczy i inwestycyjny miasta. Istotną rolę w tym odegrały inwestycje w infrastrukturę transportową, co sprzyjało rozwojowi przemysłu, handlu i turystyki. W latach 70. i 80. wybudowano odcinki dróg brukowanych, które połączyły Puck z szosami do Gdańska i Słupska, a w 1899 powstało połączenie kolejowe miasta z linią Gdańsk – Szczecin i na przełomie XIX/XX w. dworzec kolejowy. Ponadto od 1879 r. do końca wieku prowadzono przebudowę portu puckiego i budowę toru wodnego umożliwiającego dopływanie z Zatoki Gdańskiej statków o większym niż dotychczas zanurzeniu, uruchomiono też regularne połączenie morskie z Gdańskiem. Inwestowano też w turystykę – w 1884 r. otwarto Dom Kuracyjny, z parkiem w tych latach zbudowano ponadto dwa hotele, powstały obiekty gastronomiczne. Do istniejącej wcześniej cegielni i powstałego w latach 60. browaru miejskiego dołączyły w ostatniej dekadzie XIX w. mleczarnia, tartak i młyn, oba z maszynami parowymi i fabryka maszyn zbożowych wraz z odlewnią żelaza, w następnej dekadzie powstały jeszcze kolejny młyn i tartak. W 1911 r. wzniesiono na brzegu morza wojskową bazę wodnosamolotów i sterowców. Na przełomie XIX i XX w. zaczęto realizować rozbudowę miasta o nowe osiedla i ulice oraz akcję brukowania ulic, co trwało z dość znaczną intensywnością do 1927 r. Na niewielką skalę, ale wykonano też lokalnie kanalizację. Natomiast programy elektryfikacji i budowy wodociągów zakończyły się fiaskiem z powodów finansowych[37]. Powstały nowe budynki szkolne, szpital, neogotycki ratusz oraz niewielkie molo spacerowe. W owym czasie wytwarzano tu słynne na całe Pomorze piwo puckie[38].

W pierwszych tygodniach 1920 r. Puck wszedł w skład Polski[39]. 10 lutego 1920 odbyły się tu tzw. zaślubiny Polski z morzem z udziałem generała Józefa Hallera[40] poprzez wrzucenie do Zatoki Puckiej platynowego sygnetu[41].

W październiku 1920 rozpoczęto formowanie Pułku Artylerii Nadbrzeżnej, który jednak rozwiązano na początku 1922 r[42]. 1 lipca 1920 w Pucku utworzona została Baza Lotnictwa Morskiego – pierwsza jednostka polskiego lotnictwa morskiego[43], która to jednostka pod różnymi nazwami (najdłużej jako Morski Dywizjon Lotniczy) stacjonowała w mieście do września 1939 Puck był garnizonem[44][45]. Przy dywizjonie funkcjonował pod koniec lat 30. Posterunek Żandarmerii Puck[46]. 15 sierpnia 1922, w czasie obchodów drugiej rocznicy „Cudu nad Wisłą”, miało miejsce tragiczne w skutkach omyłkowe zbombardowanie publiczności.

 
Puck w 1909 roku

Aż do 1926 Puck oraz Hel były jedynymi polskimi portami nad morzem (oprócz tego Polska współzarządzała portem w Gdańsku, który jednak leżał poza jej granicami)[47]. Z dniem 1 I 1927 zlikwidowano powiat pucki, włączając miasto i okolice do nowo utworzonego powiatu morskiego z siedzibą w Gdyni[48].

9 marca 1937 w Warszawie popełnił samobójstwo Jan Szkuta, od 1935 komisaryczny burmistrz Pucka.

Jesienią 1937 w Pucku sformowany został Kaszubski Batalion Obrony Narodowej[49].

Kampania wrześniowa w Pucku rozpoczęła się rano 1 IX bombardowaniem przez niemieckie lotnictwo bazy Morskiego Dywizjonu Lotniczego (zginął jego dowódca Edward Szystowski[50]), a także portu oraz stacji kolejowej. Do 8 IX miasto było w rękach polskich, jednak tego dnia zostały zajęte przez Wehrmacht. Okupanci przeprowadzili w tym miesiącu i następnym serię egzekucji polskiej inteligencji oraz niektórych żołnierzy Morskiego Dywizjonu Lotniczego[51]. W okresie 1941–1944 istniał tu obóz pracy, w którym więźniowie produkowali części do samolotów. Miasto zostało ostatecznie zdobyte 12 marca 1945 r. przez jednostki 19 armii i 11 korpusu pancernego gwardii 2 Frontu Białoruskiego[52].

W 1954 reaktywowano powiat pucki[53], który istniał do 1975[54] i ponownie powstał w 1999 r[55].

1 października 2017 w Pucku uruchomiono komunikację miejską[56].

Turystyka edytuj

Zobacz też: Centrum Pucka.

Zabytki edytuj

 
Gotycki Kościół farny par. pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pucku
 
Ryglowy szpitalik dla ubogich z XVIII wieku, obecnie oddział Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy
 
Neogotycki ratusz z XIX wieku
  • Gotycki kościół parafialny św. Piotra i Pawła z XIII wieku z ufundowaną przez Wejherów kaplicą,
  • Szpital barokowy (drewniany) z ok. 1720, w którym mieści się oddział Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy,
  • Dawny klasztor sióstr sercanek,
  • Zabytkowe kamienice miejskie z połowy XVIII i XIX wieku,
  • Pozostałości (fragmenty fundamentów) średniowiecznego zamku krzyżackiego, na terenie którego w latach 1845–1956 wznosił się kościół ewangelicki św. Trójcy (rozebrany)[57].
  • Neogotycki ratusz z 1865,
  • Dom modernistyczny z lat 30. XX, ul. Męczenników Piaśnicy 5,
  • Dom modernistyczny z lat 30. XX, ul. Męczenników Piaśnicy 9,
  • Kamienica i drogeria „Kaszubianka” z XIX wieku, pl. Wolności 22
  • Hotel Kaszubski z XIX wieku, pl. Wolności 21
  • Zajazd Pod Lwem z XIX wieku, pl. Wolności 17
  • Poczta modernistyczna z lat 30. XX, ul. Morskiego Dywizjonu Lotniczego 11

Miejsca pamięci i pomniki edytuj

 
Pomnik gen. Józefa Hallera i słupek zaślubinowy
 
Pomnik (ławeczka) Mariusza Zaruskiego

Atrakcje edytuj

Zobacz też: Port morski Puck.
 
Port w Pucku
 
Restauracja na molo w Pucku

Szlaki turystyczne edytuj

Piesze edytuj

Rowerowe edytuj

Motoryzacyjne edytuj

Wodne edytuj

Sport i rekreacja edytuj

 
Kitesurferzy na plaży w Pucku

Entuzjaści żeglarstwa, windsurfingu i innych sportów wodnych mają możliwość korzystania z Zatoki Puckiej. Co roku organizowane są na niej Mistrzostwa Europy i Świata w różnego rodzaju klasach żeglarskich i windsurfingowych. Nad Zatoką znajduje się stadion z tartanową nawierzchnią. W Pucku odbywają się systematycznie Półmaratony Ziemi Puckiej. Istnieją tu dobre warunki do uprawiania siatkówki plażowej. Obok molo w Pucku jest ogrodzony obiekt, który mieści w sobie trzy boiska do siatkówki plażowej. Można również uprawiać kolarstwo (kilka razy z rzędu przez Puck przebiegała trasa Tour de Pologne).

Obiekty sportowe edytuj

  • Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji (hale sportowe, kręgielnia, siłownia i strzelnica), ul. Lipowa 3c)
  • Stadion Miejski, ul. Lipowa
  • Boisko do piłki plażowej k. mola, ul. Żeglarzy
  • Harcerski Ośrodek Morski – przystań żeglarska, ul. Żeglarzy 1
  • Szkoła Windsurfingu na plaży
  • Korty tenisowe przy SP Puck, ul. Przebendowskiego 27
  • Boisko ze sztuczną trawą przy Hotelu Delfin oraz przy MOKSiR, ul. Lipowa
  • Boisko ze sztuczną nawierzchnią do piłki nożnej, ręcznej, tenisa oraz koszykówki Orlik przy SP Puck
  • Skate Park Puck ul. Nowy Świat 12

Szkolne hale sportowe edytuj

Kluby sportowe edytuj

  • Lekkoatletyczny Klub Sportowy Ziemi Puckiej, ul. Lipowa 3c
  • Międzyszkolny Klub Sportowy Korab, ul. Lipowa 3a
  • Uczniowski Klub Sportowy Zatoka 95 Puck, ul. Przebendowskiego 27
  • Klub Strzelecki Grot, ul. Lipowa 3a
  • Klub Sportowy Zatoka Puck – sekcja kręglarstwa klasycznego, ul. Lipowa 3a
  • Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe OKSiT Gmina Puck, ul. Lipowa 3a
  • Klub Szermierczy, ul. Lipowa 3a
  • Klub wietnamskiej sztuki walki VoQuyen, ul. Kolejowa 7
  • Klub Taichi, ul. Kolejowa 7
  • Klub systemu samoobrony ESDS – Explosive Self Defence, ul. Kolejowa 7

Szkoły i placówki oświatowe w Pucku edytuj

  • Szkoły:
    • Szkoła Podstawowa im. Mariusza Zaruskiego w Pucku (dwa budynki)
    • Szkoła Podstawowa „Małe Morze” im. ks. Jana Kaczkowskiego w Pucku
    • Niepubliczne Szkoła Podstawowa w Pucku
    • I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Pucku
    • Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Pucku
    • Liceum Akademickie im. Macieja Płażyńskiego w Pucku
    • Technikum Informatyczne im. Macieja Płażyńskiego w Pucku
    • Szkoła Muzyczna I st. i Ognisko Baletowe im. Stanisława Moniuszki
    • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Pucku
  • Przedszkola:
    • Przedszkole „Grzybek”
    • Przedszkole im. Jana Brzechwy
    • Przedszkole „Pod Tęczą”
    • Przedszkole „Małe Morze”
    • Przedszkole Samorządowe[59]

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Sąsiednie gminy edytuj

Granica lądowa z gmina wiejską Puck. Od północy i pn.-wsch. miasto sąsiaduje z Zatoką Pucką.

Puck w kulturze edytuj

Puck rozsławiony został piosenką wykonywaną przez Krystynę Prońko „Ballada o Pucku”[61]. Autorem tekstu jest Marek Gast, melodię zaś skomponował Jacek Mikuła[62].

Ludzie związani z Puckiem edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Puckiem.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ GUS: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku. stat.gov.pl, 2023-07-20. [dostęp 2023-07-27]. (pol.).
  2. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
  3. ↑ Dr F. Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
  4. ↑ Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
  5. ↑ Hanna Domańska, Puck, wyd. 1, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985, ISBN 83-04-01968-X, OCLC 16985345 [dostęp 2020-05-13].
  6. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2021-12-20].
  7. ↑ Główny Urząd Statystyczny, stat.gov.pl [dostęp 2020-05-13].
  8. ↑ a b Ludność w gminach, GUS [dostęp 2016-07-16].
  9. ↑ Puck w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  10. ↑ a b c d e f g h Puck – miejsce zaślubin Polski z morzem – Region Gdański NSZZ „Solidarność”, solidarnosc.gda.pl, 3 marca 2020 [dostęp 2022-06-22].
  11. ↑ a b Béata Jankòwskô, Òbrazë Pùcka w kaszëbsczi lëteraturze na wëbrónëch przëkładach, „Biuletin Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka / Biuletyn Rady Języka Kaszubskiego”, Gduńsk: Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié, 2020, s. 90, ISSN 1899-4318 (kaszub.).
  12. ↑ a b Domańska 1985 ↓, s. 6
  13. ↑ Uścinowicz S. i in. 2013. The rise, development and destruction of the medieval port of Puck in the light of research into palaeoclimate and sea level change. Archaeologia Polona Vol. 49 (2011-2013): 87-104.
  14. ↑ Encyklopedia PWN, 1967 r., tom nr 9.
  15. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 12.
  16. ↑ Maria, Stary gród nad Małym Morzem, Gdańsk Strefa Prestiżu, 18 września 2018 [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  17. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 12, 13, 17..
  18. ↑ Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 27–28.
  19. ↑ Historia, miastopuck.pl [dostęp 2020-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-18].
  20. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 20.
  21. ↑ a b c Puck, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-03-15].
  22. ↑ Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 32.
  23. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 23, 32, 41.
  24. ↑ Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 43.
  25. ↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 79, 84–97.
  26. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 22, 23, 32.
  27. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 23, 34-35, 41-43.
  28. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 24–29.
  29. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 48 i 51.
  30. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 52.
  31. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 54.
  32. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX – wynik wyszukiwania – DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-05-13].
  33. ↑ Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 168.
  34. ↑ a b Domańska 1985 ↓, s. 59
  35. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX – wynik wyszukiwania – DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-05-13].
  36. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 54–59.
  37. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 60–65.
  38. ↑ Redakcja, Bąbelki rozlewane w Gdyni i wygodna „Wygoda”, Dziennik Bałtycki, 22 lutego 2017 [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  39. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 65.
  40. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 66.
  41. ↑ Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 164.
  42. ↑ Rafał Witkowski: Hel na straży wybrzeża 1920-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974, s. 17,18.
  43. ↑ Redakcja, Jak wyglądał Puck przed II wojną światową? Zobaczcie archiwalne zdjęcia [galeria], Puck Nasze Miasto, 16 października 2018 [dostęp 2020-05-13] (pol.).
  44. ↑ Zbigniew Jankiewicz: Wodnosamoloty. Warszawa: Wydawnictwo ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, s. 67–73. ISBN 83-11-07272-8.
  45. ↑ Ryszard Kaczkowski: Lotnictwo w działaniach na morzu. Warszawa: MON, 1986, s. 82–90. ISBN 83-11-07175-6.
  46. ↑ Ratajczyk G., Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820.
  47. ↑ WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 – Encyklopedia Gdańska, www.gedanopedia.pl [dostęp 2020-05-13].
  48. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 128, poz. 760.
  49. ↑ Kazimierz Pindel, Obrona Narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 29–31, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234.
  50. ↑ Pomnik kmdr. por. pilota Edwarda Szystowskiego, pomorskie.travel [dostęp 2020-07-01] (ang.).
  51. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 70–71.
  52. ↑ „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 210.
  53. ↑ Domańska 1985 ↓, s. 72.
  54. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
  55. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
  56. ↑ Puck: Po latach wraca komunikacja miejska.
  57. ↑ Warto zobaczyć. miasto.puck.pl. [dostęp 2020-02-11]. (pol.).
  58. ↑ Puck – atrakcje dla dzieci i nie tylko [dostęp 2020-11-18] (pol.).
  59. ↑ Przedszkola i żłobki, miastopuck.pl [dostęp 2017-09-10] (pol.).
  60. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-22].
  61. ↑ Osobista kolekcja 1, www.empik.com [dostęp 2021-01-15] (pol.).
  62. ↑ Ballada o Pucku – Utwory – Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki, bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2021-01-15].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Puck&oldid=71987579”