Pyskowice
Pyskowice (niem. Peiskretscham) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie gliwickim.
| ||||
| ||||
Rynek w Pyskowicach | ||||
| ||||
Państwo | ![]() | |||
Województwo | ![]() | |||
Powiat | gliwicki | |||
Konurbacja | górnośląska | |||
Prawa miejskie | 1260 | |||
Burmistrz | Adam Wójcik | |||
Powierzchnia | 30,89 km² | |||
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość |
16 717[1] 596,2 os./km² | |||
Strefa numeracyjna | 32 | |||
Kod pocztowy | 44-120 | |||
Tablice rejestracyjne | SGL | |||
Położenie na mapie powiatu gliwickiego ![]() | ||||
Położenie na mapie Polski ![]() | ||||
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | ||||
![]() | ||||
TERC (TERYT) | 2405021 | |||
SIMC | 0942417 | |||
Urząd miejski ul. Strzelców Bytomskich 344-120 Pyskowice | ||||
Strona internetowa | ||||
BIP |
Według danych z 2018 r. miasto miało 16 717 mieszkańców[2].
PołożenieEdytuj
Miasto Pyskowice jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego, i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w północnej części powiatu gliwickiego na Wyżynie Katowickiej, nad rzeką Dramą. Historycznie leży na Górnym Śląsku.
Miasto sąsiaduje z miastem:
oraz gminami:
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 30,89 km²[3]. Miasto stanowi 4,69% powierzchni powiatu.
Według danych z 2002 r. Pyskowice ma obszar 31,14 km², w tym: użytki rolne 61%, użytki leśne 6%[4].
DzielniceEdytuj
W skład Pyskowic wchodzą 4 dzielnice:
- Czerwionka
- Dzierżno
- Mikuszowina (od 15 marca 1984[5])
- Zaolszany
DemografiaEdytuj
Dane z 31 grudnia 2012 r.[6]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 18 704 | 100 | 9697 | 51,8 | 9007 | 48,2 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
605,5 | 313,9 | 291,6 |
Piramida wieku mieszkańców Pyskowic w 2014 r.[7]:
NazwaEdytuj
Nazwa patronimiczna pochodząca od nazwy osobowej Pysk[8].
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w formie Piscowitz[9][10].
Wymienione również jako Piskowicze (1495). W polskojęzycznym dokumencie pruskim z 1750 miejscowość jest określona jako Preyskretczam
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Piskowice oraz niemiecką Peiskretscham[11]. Statystyczny opis Prus z 1837 r. wymienia dwie nazwy – Peiskretscham oraz Piskowico[12]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 r. notuje miejscowość we fragmencie „Der Name hiestiger Stadt ist in deutscher Sprache „Peiskretscham”, in polnischer „Pyskowice” und in lateinischer Pasqua, Urbs pasquotiensis”, czyli w języku polskim „Nazwa miasta w języku niemieckim brzmi „Peiskretscham”, w polskim „Pyskowice” i po łacinie Pasqua, Urbs pasquotiensis”[13]. Polską nazwę Pyskowice w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa[14].
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[15]
HistoriaEdytuj
Pyskowice są jednym z najstarszych miast Górnego Śląska. Pierwsze zachowane dokumenty wskazują na 1256 r. i postać wrocławskiego biskupa Tomasza, który w dokumentach wymienienia braci „Lutozat” i „Lonek”, potomków „Pisca”. Bracia zwracają się do biskupa o pomoc w utrzymaniu zbudowanego przez nich kościoła. Biskup, pozytywnie rozpatrzył wniosek i nałożył na rzecz kościoła pod wezwaniem św. Pawła w „Piscowiczych” dziesięcinę z kilku sąsiednich wsi. Dokument ten pozwala przypuszczać, że nazwa miejscowości pochodzi od „Pisca”, być może założyciela osady. Za tym, że osada istniała wcześniej, może przemawiać fakt uczynienia z niej siedziby parafii.
W 1260 r. książę opolski Władysław I nadał osadzie prawa miejskie.
Słowo „miasto” przy niemieckiej nazwie „Pyzenkreczem” spotykamy w 1327 r., w tekście hołdu lennego złożony przez księcia Władysława Bytomskiego (1277–1352) na rzecz Jana Luksemburskiego: „My Władysław, książę kozielski, ogłaszamy i donosimy wszystkim treścią niniejszego pisma, że jesteśmy księciem i wasalem Wielmożnego Pana Naszego Jana, Najjaśniejszego Króla Czech i Polski oraz hrabiego Luksemburga. Od niego będziemy chcieć przyjąć w lenno księstwo nasze kozielskie ze znajdującymi się w nim miastami: Koźlem, Bytomiem, Pyskowicami oraz grodami Toszkiem i Sławięcicami...”[16]
Pyskowice były miastem książęcym w latach 1327 do 1532 r., tj. do śmierci księcia opolskiego Jana II Dobrego. Po jego śmierci jako lenno przeszły w ręce rodu Habsburgów. Przy tej okazji sporządzono urbariusz (księgę wieczystą), która zawiera informacje o ustroju urbanistycznym miasta liczącego 34 domy przy rynku, a przy otaczających go uliczkach – 63. Domy były nieduże, drewniane i kryte słomą lub sitowiem. Działki, na których je wzniesiono, były również nieduże i bardzo wąskie. Miasto otoczone było wałem ziemnym i fosą napełnioną wodą z Dramy. W mury obronne były wbudowane dwie bramy: toszecka i tarnogórska.
Plan miasta był zwyczajowy dla rozwiązań średniowiecznych, gdzie na środku rynku znajdował się ratusz, który we wczesnym okresie miał być budowlą drewnianą. Kościół i cmentarz usytuowano bliżej wałów obronnych. Władzę w mieście, w imieniu księcia, sprawował wójt z ławą miejską. Mieszczanie, obok rolnictwa trudnili się rzemiosłem. Dokumenty miejskie podają, iż na początku XV w. istniały w Pyskowicach cechy: szewców, krawców, piekarzy, rzeźników i stolarzy. Miasto liczyło w tym czasie około 500 mieszkańców.
W Pyskowicach odbywały się dwa jarmarki w ciągu roku: na św. Stanisława (7 maja) i na św. Mikołaja (6 grudnia).
W latach 1430 i 1433 Pyskowice zostały ograbione i spustoszone przez wojska husyckie. Wśród godnych podkreślenia budowli wzniesionych po wojnach husyckich, należy wymienić kościół św. Stanisława przy toszeckiej bramie wjazdowej, a przy nim szpital.
W okresie wojny 30-letniej. w 1622 r. spłonął kościół parafialny, którego odbudowa trwała pięć lat. W latach dwudziestych XVII w. miasto splądrowały walczące wojska, a w 1642 r. w okresie potopu szwedzkiego Pyskowice zdobyły wojska szwedzkie. XVIII w. z klęskami głodu, epidemiami i wojnami (II śląską i 7-letnią) wpłynął na zatrzymanie rozwój miasta. Pyskowice leżące na przy dużych miastach Górnego Śląska szybko odbudowały straty demograficzne, o czym świadczy liczba mieszkańców, która w 1787 r. wynosiła 1862.
Na przełomie XVIII i XIX w. powstał w mieście przemysł metalurgiczny oparty na węglu drzewnym. W mieście działały dwa hutnicze piece do wytopu surówki. Od 1808 r. Pyskowice utraciły status miasta prywatnego.
W 1822 r. w Pyskowicach wybuchło 11 pożarów, które doszczętnie zniszczyły miasto. W zgliszczach znalazła się połowa domów, ratusz, kościół, czteroletnia szkoła i spora część zabudowań gospodarczych. Plan odbudowy oparto na kształcie jaki Pyskowice miały w XIII w. Liczba mieszkańców Pyskowic w 1823 r. wynosiła już 2950 osób. W 1879 r. Pyskowice znalazły się na trasie linii kolejowej z Opola do Gliwic, a w ślad za tym stały się miejscem stacji rozrządowej w 1898 r. W tym okresie rozpoczęła się budowa osiedla dla kolejarzy i systematyczna modernizacja stacji kolejowej. Według niemieckiego spisu powszechnego w 1910 roku liczba mieszkańców Pyskowic wynosiła 5331 osób, z których 1597 zadeklarowało język polski jako ojczysty, a 3185 język niemiecki.[17] Okres szybkiego rozwoju miasta zatrzymała I wojna światowa i wydarzenia po jej zakończeniu. Powstania śląskie miały bardzo ostry przebieg w Pyskowicach.[potrzebny przypis] W ramach plebiscytu w 1921 roku w Pyskowicach zdecydowana większość, bo 2503 głosów opowiedziało się za pozostaniem w Niemczech, a 895 za przyłączeniem do Polski. Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku Pyskowice pozostały w granicach Niemiec.[18]
Na przełomie lat 20 i 30 XX w. nastąpił przestrzenny rozwój miasta. Sprzyjała temu parcelacja folwarku na Zaolszanach Wielkich. W rejonie obecnego placu Żwirki i Wigury i sąsiednich ulic budowano domy dla kolejarzy, a następnie dla górników i hutników pracujących poza Pyskowicami.
W czasie II wojny światowej Niemcy wycofując się wysadzili budynek szkoły podstawowej i jeden z budynków sąsiadujących z pocztą. Podczas II wojny światowej w styczniu 1945 r. miasto zajęła Armia Czerwona, która spaliła część zabudowy miejskiej. Następnie miasto przyłączono do Polski. W marcu 1945 r. Pyskowice przejęły władze polskie. Do końca lat 40 XX w. odbudowano spalone domy w rynku i sąsiednich ulicach, zachowując charakter zabytkowy. Na początku lat 50 XX w. zapadła decyzja budowy osiedla mieszkaniowego w północnej części miasta[19].
Ta sekcja od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Kalendarium:
- 1256 – pierwsze wzmianki o wsi;
- 1260 – prawdopodobne otrzymanie praw miejskich (jako miasto wzmiankowane w 1327);
- 1281–1355 – przynależność do księstwa bytomskiego;
- 1338 – miasto padło ofiarą zarazy;
- 1355 – własność książąt cieszyńskich;
- 1414 – własność książąt oświęcimskich;
- 1430 i 1433 – rabunek przez husytów (Biedrzych ze Strażnicy);
- 1455 – przynależność do księstwa toszeckiego;
- 1484 – własność króla czeskiego Władysława Jagiellończyka, który sprzedał je Janowi Sokołowskiemu;
- 1497 – odkupienie księstwa toszeckiego przez książąt opolskich;
- 1532 – własność margrabiego brandenburskiego Jerzego Hohenzollerna;
- 1558 – własność rodziny Redernów;
- 1581 – ścięcie burmistrza Tomasza Czecha na rozkaz Rederna;
- 1626 – rabunek miasta przez wojska duńskie Mansfelda;
- 1627 – pożar miasta;
- 1637 – własność rodziny Kolowrat-Liebsteinsky;
- 1638 – własność rodziny Collonów;
- 1680 – pożar miasta;
- 1707 – własność rodziny Peterswaldskich;
- 1718 – własność rodziny Kotulińskich;
- 1759 – własność rodziny Wehner-Posadowskich;
- 1791 – własność rodziny Eichendorfów;
- 1797 – własność rodziny Gaszyńskich;
- 1808 – upaństwowienie miast prywatnych;
- 1822 – pożar miasta;
- 1841 – własność rodziny Guradze;
- 1879 – wybudowanie linii kolejowej Opole–Bytom;
- 1890 – proboszczem został ks. Jan Piotr Chrząszcz (1857–1928);
- 1921 – podczas plebiscytu 2/3 ludności głosowało za przynależnością do Niemiec;
- 22 stycznia 1945 wkroczenie Armii Czerwonej do miasta.
ArchitekturaEdytuj
Pyskowice zasadniczo dzielą się na 2 części: Stare Pyskowice – tak zwana Stara Bana (południowa część miasta) i Nowe Pyskowice – tak zwane Osiedle (północna część miasta). Na dwie części Pyskowice dzieli rzeka Drama oraz równolegle do rzeki wybudowana obwodnica z Bytomia do Opola. Nowe Pyskowice poza starówką to budynki z lat pięćdziesiątych w stylu socrealistycznym i bloki z Wielkiej płyty (Osiedle Wieczorka). Na terenie Nowych Pyskowic znajduje się rynek z ratuszem i kamieniczkami stanowiące starówkę miasta. Stare Pyskowice to budynki z lat trzydziestych, stary dworzec kolejowy, osiedle z wielkiej płyty (Osiedle Traugutta) i dzielnica domków jednorodzinnych. W części Starych Pyskowic znajduje się również dzielnica Dzierżno niegdyś osobna wieś oraz dzielnica Zaolszany. Zabudowa obu dzielnic jest typowo wiejska z wieloma gospodarstwami rolnym. W dzielnicy Dzierżno znajdują się dwa sztuczne jeziora: Dzierżno Małe z wieloma ośrodkami rekreacyjnymi i Dzierżno Duże niezagospodarowane ze względu na zanieczyszczenie wody. W dzielnicy Zaolszany znajduje się zabytkowy cmentarz żydowski przy drodze nr 901.[potrzebny przypis]
ZabytkiEdytuj
Pyskowice zostały bardzo dobrze odbudowane po zniszczeniach wojny lub czasów powojennych. Najważniejsze zabytki usytuowane są w obrębie rynku, czyli starego miasta:
- Stare Miasto – zachowany średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta.
- Domy mieszkalne w rynku i na starym mieście – zabytkowe budynki z XVIII i XIX w.
- Fontanna – zabytkowa fontanna na rynku.
- Ratusz miejski – obiekt z 1822 r. (obecnie Muzeum Miejskie).
- Kościół Świętego Mikołaja – kościół z XIX w.
- Kościół Świętego Stanisława – kościół cmentarny z 1865–1868 r.
- Kościół Ewangelicko-Augsburski Apostołów Piotra i Pawła – kościół z 1879 r.
- Droga krzyżowa – 14 stacji drogi krzyżowej z XVIII w.
- Cmentarz żydowski – kirkut z 1830 r.[20]
- Skansen Kolejowy – skansen Towarzystwa Ochrony Zabytków Kolejnictwa.
KulturaEdytuj
- Klub Filmowy JAŚ w Miejskim Ośrodku Kultury i Sportu
- Miejska Biblioteka Publiczna
- Miejski Ośrodek Kultury i Sportu
- Muzeum Miejskie
- Ognisko Pracy Pozaszkolnej
- Społeczne Ognisko Muzyczne
Wspólnoty wyznanioweEdytuj
Na terenie Pyskowic działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Świadkowie Jehowy (Sala Królestwa ul. Magazynowa 27)[21]:
- zbór Pyskowice-Wschód
- zbór Pyskowice-Zachód
EdukacjaEdytuj
ŻłobkiEdytuj
- Miejski Żłobek Integracyjny
PrzedszkolaEdytuj
- Przedszkole nr 1
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 3
- Przedszkole nr 4
- Przedszkole nr 5
Szkoły podstawoweEdytuj
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Noblistów Polskich (dawniej gimnazjum nr 1)
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jarosława Dąbrowskiego
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Szkoła Podstawowa nr 6 im. Aleksandra Zawadzkiego do 1999 roku, obecnie nie ma patrona
Szkoły średnieEdytuj
- Liceum Ogólnokształcące w ZS im. Marii Konopnickiej
- Liceum Profilowane w ZS im. Marii Konopnickiej
- Technikum (profile: informatyczny, architektury krajobrazu oraz handlowy, klasa mundurowa)
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa w ZS im. Marii Konopnickiej
- Zespół Szkół Specjalnych
InneEdytuj
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
- Zespół Obsługi Placówek Oświatowych
- Ognisko Pracy Pozaszkolnej
TurystykaEdytuj
- Przez Pyskowice przebiega szlak turystyczny:
- – Szlak Okrężny Wokół Gliwic
Komunikacja miejskaEdytuj
Na terenie Pyskowic kursuje 12 linii autobusowych obsługiwanych przez Zarząd transportu metropolitalnego (linie: 20, 71, 152, 153, 207, 208 184, 677, 707, 737, 739, 791) ponadto kursują lokalne autobusy GTV (ex. PKS Gliwice). Linie ZTM łączą Pyskowice z Bytomiem, Dzierżnem, Gliwicami, Łabędami, Tarnowskimi Górami Wielowsią, Toszkiem, Paczyną.
TransportEdytuj
DrogowyEdytuj
Drogi Wojewódzkie:
- droga wojewódzka nr 901 (Olesno, Zawadzkie, Sieroty, Pyskowice, Gliwice)
Drogi Krajowe:
- droga krajowa nr 40 (Głuchołazy, Prudnik, Kędzierzyn-Koźle, Pyskowice)
- droga krajowa nr 94 (Kraków, Dąbrowa Górnicza, Bytom, Pyskowice, Opole, Brzeg, Oława, Wrocław, Legnica)
Autostrady:
- autostrada A4 (w odległości 14 km od Pyskowic)
- autostrada A1 (w odległości 13 km od Pyskowic)
KolejowyEdytuj
Komunikacja kolejowa nie jest dobrze rozwinięta. Pyskowice posiadają stację kolejową, na której zatrzymują się pociągi Regio i niektóre pociągi PKP Intercity. Najczęstsze kursy pociągów Regio zatrzymujących się na pyskowickiej stacji zmierzają do Opola i Gliwic, składy dalekobieżne spółki PKP Intercity sporadycznie zatrzymują się na trasie Radom-Wrocław ze stacjami w Strzelcach Opolskich i Opolu. Przez Pyskowice przechodzi linia kolejowa Opole-Gliwice, oraz magistrala węglowa Gliwice-Lubliniec. W latach osiemdziesiątych istniało jeszcze bezpośrednie połączenie do Lublińca (reaktywowane przez Koleje Śląskie w roku 2013). Do lat 90. część pociągów na trasie Katowice-Gliwice kończyło swoją trasę na stacji Pyskowice Miasto, która znajdowała się blisko centrum miasta i nowo wybudowanego osiedla mieszkaniowego. Później tory do Pyskowic Miasta zostały zlikwidowane przez PKP, a budynek dworca został zaadaptowany jako bar. Obecnie nie jest używany, a tory kolejowe zasypano. Trwa dyskusja nt. przywrócenia połączenia kolejowego do st. Pyskowice Miasto. Od 1998 r. w pobliżu głównej stacji kolejowej działa skansen kolejowy.[potrzebny przypis][22]
LotniczyEdytuj
W odległości około 42 km od Pyskowic w Pyrzowicach znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice. W samych Pyskowicach trwają prace nad otworzeniem lotniska paralotniarstwa.
SportEdytuj
W mieście istnieje wiele obiektów oraz organizacji sportowych:
Obiekty sportoweEdytuj
- Skatepark przy ulicy Szpitalnej
- Hala Widowiskowo-Sportowa im. Huberta Wagnera
- Ośrodek Sportowo-Rekreacyjny
- Stadion Sportowy
Kluby sportoweEdytuj
- TKS Karate Kyokushinkaikan filia Pyskowice
- Remedium Pyskowice (futsal I liga ogólnopolska)
- Miejski Klub Sportowo-Rekreacyjny „CZARNI” Pyskowice (piłka nożna)
- Miejski Klub Sportowo-Rekreacyjny (piłka siatkowa)
- Miejski Klub Sportowy „Return” (tenis ziemny)
- UKS „TRÓJKA” (piłka nożna)
- UKS „CZWÓRKA” (koszykówka)
- UKS „PIĄTKA” (szczypiorniści)
- Śląski Klub „TAEKWON-DO”
- Sekcja Tenisa Stołowego
- Stowarzyszenie „GTW” – sekcja wspinaczki sportowej
- UKS Bushi Pyskowice – samoobrona, judo, karate, kung-fu
- Śląska Akademia Futbolu - piłka nożna dziewczyn
PolitykaEdytuj
Władze miastaEdytuj
Kolejnymi burmistrzami miasta w III RP byli:
- 1990–1994 – Ryszard Drozd
- 1994–1998 – Alicja Wecel
- 1998–2002 – Jan Turkiewicz
- 2002–2006 – Wacław Kęska
- 2006–2010 – Wacław Kęska
- 2010–2014 – Wacław Kęska
- 2014–2018 – Wacław Kęska
- od 2018 – Adam Wójcik
Miasta partnerskieEdytuj
Lista miast partnerskich Pyskowic[23]:
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Pyskowice w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ „Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2012 r. Stan w dniu 31 XII”, s. 94, 2013. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 2083-3342 (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64
- ↑ Bank Danych Lokalnych; Ludność według miejsca zameldowania/zamieszkania i płci (pol.). GUS. [dostęp 2014-02-20].
- ↑ Pyskowice w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ K. Rymut, Nazwy miast Polski, Ossolineum 1987, s. 198.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ H. Markgraf, J.W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
- ↑ Johann Knie 1830 ↓, s. 991.
- ↑ L. Freiherrn: Der Preußische Staat in allen seinen Beziehungen (...) Dritter Band. Berlin: Verlag von’August Hirschwald, 1837, s. 140.
- ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 494.
- ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 30.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Johannes Chrząszcz, Historia Miasta Pyskowice i Toszek. Urząd Miasta Pyskowice 1994, s. 42.
- ↑ Stefan Dziewulski , Wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku, Drukarnia i Litografia p. f. "Jan Cotty", 1922 [dostęp 2021-02-05] .
- ↑ Stefan Dziewulski , Wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku, Drukarnia i Litografia p. f. "Jan Cotty", 1922 [dostęp 2021-02-05] .
- ↑ Pyskowice - Historia, www.pyskowice.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 29 kwietnia 2020 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-04-29]
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .
- ↑ Piotr Borowiak , Stacja Pyskowice, Stacja Pyskowice, 4 grudnia 2020 .
- ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Pyskowicach. [dostęp 2011-06-18].
BibliografiaEdytuj
- Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schlesien... Breslau: Barth und Comp., 1830.
- Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Urząd Miejski w Pyskowicach
- Historia Pyskowic
- Materiały dokumentalne poświęcone Pyskowicom. Piotr Borowiak, 2016
- Pyskowice al. Piskowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 328 .
- Stacja Pyskowice