Pytony
Pytony (Pythonidae) – rodzina węży z kladu Alethinophidia. Tradycyjnie klasyfikowane jako podrodzina dusicieli; z analiz filogenetycznych wykorzystujących dane molekularne nie wynika jednak jednoznacznie, że podrodziny Boinae i Erycinae są bliżej spokrewnione z pytonami niż z wężami z kladu Caenophidia (m.in. połozowatymi, zdradnicowatymi i żmijowatymi)[1][2][3]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Pyrona, Burbrinka i Wiensa (2013) wykazała, że dusiciele i pytony są bliżej spokrewnione ze sobą nawzajem niż z Caenophidia; jednocześnie jednak z analizy tej wynika, że pytony i dusiciele nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także tarczogonowate, tęczowcowate, rodziny Anomochilidae i Cylindrophiidae oraz rodzina/podrodzina Loxocemidae/Loxoceminae[4]. Tym samym istnieje ryzyko, że włączenie pytonów do rodziny dusicieli uczyniłoby tę rodzinę parafiletyczną; stąd też obecnie pytony częściej są klasyfikowane jako odrębna rodzina[1][2][5][4]. Analizy filogenetyczne sugerują szczególnie bliskie pokrewieństwo pytonów z rodzinami tęczowcowatych i Loxocemidae[1][2][3][4].
| Pythonidae | |||
| Fitzinger, 1826 | |||
 Pyton zielony | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina |
pytony | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Python Daudin, 1803 | |||
| Rodzaje | |||
| |||
Pytony (z wyjątkiem gatunków z rodzaju Aspidites) mają receptory wrażliwe na podczerwień w rowkach na górnej wardze pod nozdrzami, które pozwalają im wykrywać promieniowanie cieplne; to pomaga im zlokalizować pobliską zdobycz, zwłaszcza ciepłokrwiste ssaki. Tradycyjnie uznawane za niejadowite; badania Frya i współpracowników (2005) wykazały, że wszystkie węże, w tym pytony, pochodzą od przodka zdolnego do wytwarzania jadu[6]. Późniejsze badania Frya i współpracowników (2013) dowiodły też, że pytony wytwarzają niewielkie ilości toksyn obecnych także w jadzie węży z kladu Caenophidia[7]. W odróżnieniu od dusicieli pytony są jajorodne.
Przedstawiciele rodziny żyją w Afryce, Azji i Australii.
Według The Reptile Database, obecnie (2025) rodzina liczy 38 gatunków zgrupowanych w 11 rodzajach[8]:
- Antaresia Wells & Wellington, 1984
- Apodora Kluge, 1993 – jedynym przedstawicielem jest Apodora papuana (Peters & Doria, 1878)
- Aspidites Peters, 1877
- Bothrochilus Fitzinger, 1843 – jedynym przedstawicielem jest Bothrochilus boa (Schlegel, 1837) – pyton obrączkowy
- Leiopython Hubrecht, 1879
- Liasis Gray, 1842
- Malayopython Reynolds, Niemiller & Revell, 2014
- Morelia Gray, 1842
- Nyctophilopython Wells & Wellington, 1985 – jedynym przedstawicielem jest Nyctophilopython oenpelliensis (Gow, 1977)
- Python Daudin, 1803
- Simalia Gray, 1849
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Joseph B. Slowinski, Robin Lawson. Snake phylogeny: evidence from nuclear and mitochondrial genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 24 (2), s. 194–202, 2002. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00239-7. (ang.).
- ↑ a b c Nicolas Vidal, Anne-Sophie Delmas, S. Blair Hedges: The higher-level relationships of alethinophidian snakes inferred from seven nuclear and mitochondrial genes. W: R.W. Henderson, R. Powell (red.): Biology of the Boas and Pythons. Eagle Montain, Utah: Eagle Mountain Publishing, 2007, s. 27–33. ISBN 978-0-972-01543-1.
- ↑ a b Michael S. Y. Lee, Andrew F. Hugall, Robin Lawson, John D. Scanlon. Phylogeny of snakes (Serpentes): combining morphological and molecular data in likelihood, Bayesian and parsimony analyses. „Systematics and Biodiversity”. 5 (4), s. 371–389, 2007. DOI: 10.1017/S1477200007002290. (ang.).
- ↑ a b c Robert Alexander Pyron, Frank T Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.).
- ↑ Nicolas Vidal, S. Blair Hedges. The molecular evolutionary tree of lizards, snakes, and amphisbaenians. „Comptes Rendus Biologies”. 332, s. 129-139, 2009. DOI: 10.1016/j.crvi.2008.07.010. (ang.).
- ↑ Bryan G. Fry, Nicolas Vidal, Janette A. Norman, Freek J. Vonk, Holger Scheib, S. F. Ryan Ramjan, Sanjaya Kuruppu, Kim Fung, S. Blair Hedges, Michael K. Richardson, Wayne. C. Hodgson, Vera Ignjatovic, Robyn Summerhayes i Elazar Kochva. Early evolution of the venom system in lizards and snakes. „Nature”. 439, s. 584–588, 2005. DOI: 10.1038/nature04328. (ang.).
- ↑ Bryan G. Fry, Eivind A. B. Undheim, Syed A. Ali, Jordan Debono, Holger Scheib, Tim Ruder, Timothy N. W. Jackson, David Morgenstern, Luke Cadwallader, Darryl Whitehead, Rob Nabuurs, Louise van der Weerd, Nicolas Vidal, Kim Roelants, Iwan Hendrikx, Sandy Pineda Gonzalez, Alun Jones, Glenn F. King, Agostinho Antunes i Kartik Sunagar. Squeezers and leaf-cutters: differential diversification and degeneration of the venom system in toxicoferan reptiles. „Molecular & Cellular Proteomics”. 12 (7), s. 1881–1899, 2013. DOI: 10.1074/mcp.M112.023143. (ang.).
- ↑ P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Pythonidae. The Reptile Database. [dostęp 2025-05-14]. (ang.).