Różnozarodnikowość
Różnozarodnikowość, heterosporia – wytwarzanie przez sporofit części roślin dwóch rodzajów zarodników (spor): męskich mikrospor (powstających w mikrosporangiach w wyniku mejozy mikrosporocytów) i żeńskich makrospor (powstających w makrosporangiach w wyniku mejozy makrosporocytów). Z mikrospor męskich rozwijają się gametofity męskie, z makrospor – gametofity żeńskie. Jeżeli spory zróżnicowane są nie tylko płcią, ale także wielkością – zjawisko takie określane jest jako anizosporia[1].
Różno- i jednakozarodnikowość była w przeszłości kryterium taksonomicznym, za pomocą którego wyróżniano grupy np. paprotniki jednakozarodnikowe (isosporae) i różnozarodnikowe (heterosporae) lub taksony, np. widłaki różnozarodnikowe i jednakozarodnikowe. Po lepszym poznaniu filogenezy paprotników okazało się, że różnozarodnikowość jest cechą wykształconą wielokrotnie w różnych, niespokrewnionych liniach rozwojowych tych roślin[2]. Heterosporią cechują się niektóre mchy (np. w rodzaju Macromitrium występuje anizosporia[1]) i wszystkie rośliny nasienne[3]. U okrytonasiennych odpowiednikiem mikrosporangium jest woreczek pyłkowy, a makrosporangium jest ośrodek w zalążku[1].
Również u niektórych gatunków grzybów obserwuje się różnozarodnikowość polegającą na zróżnicowaniu wielkości zarodników. Zwykle w obrębie jednego gatunku różnice w ich wielkości nie przekraczają 20%, ale czasami, np. u mokronóżki bukowej (Hydropus subalpinus) sięgają 80%, co jest już różnozarodnikowością[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Lesław Przywara, Różnozarodnikowość, [w:] Encyklopedia biologiczna, Zdzisława Otałęga, wyd. tom IX, Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 227, ISBN 83-85909-52-4.
- ↑ Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-03-24]. (ang.).
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.
- ↑ Hans Halbwachs, Claus Bässler, Gone with the wind – a review on basidiospores of lamellate agarics, „Mycosphere”, 6 (1), 2015, s. 78–112, DOI: 10.5943/mycosphere/6/1/10, ISSN 2077-7019 [dostęp 2022-03-25].