RD-170
RD-170 (ros. РД-170) – silnik rakietowy produkcji radzieckiej, produkowany przez NPO Energomasz na potrzeby rakiety Energia. Został on okrzyknięty najmocniejszym silnikiem rakietowym na świecie. Ten silnik spalał mieszaninę nafty i ciekłego tlenu w czterech komorach spalania, zasilanych przez jedną turbopompę[1].
 Model silnika RD-170 na wystawie w Sankt Petersburgu | |
| Kraj pochodzenia | |
|---|---|
| Projektant | |
| Wykorzystanie | |
| Materiały napędowe | |
| Pierwszy lot |
15 maja 1987 |
| Ostatni lot |
15 listopada 1988 – |
| Osiągi | |
| Siła ciągu na poziomie morza |
7550 kN[1] |
| Siła ciągu w próżni |
7887 kN |
| Impuls właściwy na poz. morza |
309 s |
| Impuls właściwy w próżni |
337 s |
| Maks. czas działania |
150 s[1] |
| Parametry | |
| Komory spalania |
4 |
| Ciśnienie w komorze |
245 bar[1] |
| Stosunek ciągu do masy |
82 |
| Wymiary | |
| Długość |
3,78 m |
| Średnica |
4,02 m |
| Masa |
9750 kg |
Problem dzielonej turbopompy edytuj
Wielu radzieckich i rosyjskich projektantów umieszczało komory spalania wokół pomp paliwowych. We wczesnych latach 50. projektanci silników z ZSRR, również Głuszko, borykali się z problemem niestabilności spalania w wielkich komorach. W tym czasie problem rozwiązano wykorzystując zestaw kilku mniejszych komór.
Warianty edytuj
Silniki RD-170 stanowiły pierwszy stopień rakiety Energia i były umieszczone parami po przeciwnych bokach kadłuba drugiego członu rakiety. Zapas materiału pędnego wystarczał na działanie silnika przez 118 sekund. Silniki skonstruowane w ten sposób, że zużyty w turbinie gaz ulegał całkowitemu spalaniu w podstawowej komorze spalania. Ciśnienie w komorze spalania wynosiło 24,4 MPa. Silniki te były wyposażone w turbopompę o mocy - 183,75 MW[2]. Mieszanka napędowa spalana w silniku zapewniała na poziomie morza ciąg 7,550 meganiutonów (MN). Do dzisiaj nikt nie skonstruował w Rosji potężniejszego silnika rakietowego (słynny silnik F-1 rakiety Saturn V generował ciąg o 780 kN mniejszy, jego następca F-1A miał ciąg 9,1 MN nie został jednak nigdy użyty). Tak jak w projekcie amerykańskim rakiety wspomagające były odzyskiwane i ich jednostki napędowe mogły być wykorzystywane ponownie - maksymalnie dziesięć razy[3]. RD-170 obecnie nie jest produkowany, jednak stał się konstrukcją bazową dla następujących silników:
RD-171 edytuj
RD-171 jest wykorzystywany w rakietach Zenit. Jedyną różnicą od RD-170 jest możliwość wychylania komór; podczas gdy RD-170 wychylał komory w dwóch osiach, RD-171 potrafi je wychylić tylko w jednej osi. Proponowano również modele RD-172 i RD-173, które miały większą siłę ciągu, jednak ich nie wprowadzono do produkcji.
RD-180 edytuj
RD-180 jest dwukomorową wersją RD-170. Obecnie jest stosowany jako główny silnik amerykańskiej rakiety nośnej Atlas V. Miał również być użyty z anulowanymi dziś rakietami Rus-M[4].
RD-191 edytuj
RD-191 jest wersją jednokomorową. Ma zostać użyty w nowych rakietach Angara. Istnieje również jego słabsza wersja o nazwie RD-151, wykorzystywana w południowokoreańskich rakietach Naro-1[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d RD-170. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2012-08-15].
- ↑ Krzysztof Bubrzyk. System transportowy Energia-Buran. „Astronautyka”. 3 (163), s. 9-11, 1989. Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Wrocław, Oddział a Warszawie. ISSN 0004-623X. (pol.).
- ↑ Andrzej Kotarba: Kosmos.Sowiecki wahadłowiec.. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 11-15. ISBN 978-83-252-2125-6.
- ↑ The Bear's stars shine brighter. Flight International. [dostęp 2012-08-15].
- ↑ First launch of KSLV-1 is conducted. NPO Energomasz. [dostęp 2012-08-15].