Wikipedia

Radocyna

wieś w województwie małopolskim

Radocyna (j. łemkowski Радоцина) – opustoszała wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Sękowa[3].

Radocyna
wieś
Ilustracja
Widok na centrum wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Sękowa

Sołectwo

Krzywa

Wysokość

550 m n.p.m.

Liczba ludności (2013)

2

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

38-307[2]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0464981

Położenie na mapie gminy Sękowa
Mapa konturowa gminy Sękowa, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Radocyna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Radocyna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Radocyna”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Radocyna”
Ziemia49°26′59″N 21°22′21″E/49,449722 21,372500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie geograficzne edytuj

Radocyna położona jest w środkowej części Beskidu Niskiego w Karpatach Zachodnich. Leży nad rzeką Wisłoką, która ma tutaj swoje źródła w południowej części wsi na wysokości 575 m n.p.m., na zboczach góry Dębi Wierch (664 m n.p.m.). Od południa graniczy bezpośrednio ze Słowacją, z miejscowościami Varadka i Vyšná Polianka. Na granicy państwowej, która biegnie głównym grzbietem wododziałowym Karpat znajduje się na terenie wsi płytka przełęcz Pod Dębim Wierchem (566 m n.p.m.). Od strony wschodniej wieś graniczy z sąsiednim województwem podkarpackim z miejscowością Wyszowatka; od północy z wsią Czarne (i jej przysiółkiem Długie) i od zachodniej strony z Konieczną. Przez wieś wzdłuż rzeki Wisłoki prowadzi słabo utwardzona droga gminna.

  •  
    Widok na wieś z Dębiego Wierchu
  •  
    Droga przez wieś
  •  
    Droga przez wieś

Historia edytuj

Wieś pierwszy raz notowana w 1603 jako własność Stadnickich ze Żmigrodu. Według źródeł w XVII wieku maleńka, pod koniec wieku XVIII samodzielna parafia zamieszkana przez ok. 400 osób. W 1888 liczyła 87 domostw i 486 mieszkańców: 479 Łemków i 7 Żydów. W 1898 wybudowano cerkiew greckokatolicką pw. św. Kosmy i św. Damiana, w miejscu starszej świątyni. Według spisu z 1921 w Radocynie żyło 384 grekokatolików (w 1928 większość przeszła na prawosławie), 13 żydów i 4 rzymskich katolików. Około 1928 wybudowano we wsi drugą cerkiew – prawosławną. W latach 1930 odgrywała istotną rolę w rozwoju prawosławia na Łemkowszczyźnie. W 1938 we wsi było 85 domów, cerkiew, posterunek straży granicznej, wiatrak. W czasie wojny miejsce stacjonowania oddziału niemieckiej straży granicznej. Po wojnie wszyscy mieszkańcy wyjechali do ZSRR, w okolice Krzywego Rogu. Niebawem większość postanowiła wrócić, udało się to tylko jednej rodzinie. W 1955 budynki obu dawnych cerkwi rozebrano[4].

Zabytki edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5]

  •  
    Dawna szkoła
  •  
    Kapliczka przydrożna
  •  
    Pensjonat "Siedlisko Radocyna"

Dziś edytuj

W Radocynie znaleźć można ślady po dawnych mieszkańcach: piwnice, drzewa owocowe, kapliczki, zniszczony budynek szkoły, przydrożne krzyże i cerkwisko w otoczeniu starych drzew. Na miejscowym cmentarzu zachowało się 25 kutych w kamieniu nagrobków (najstarszy z 1894). Nieopodal znajduje się Cmentarz wojenny nr 43 – Radocyna z czasów I wojny światowej, na którym pochowano 4 żołnierzy austriackich z 27 pułku piechoty oraz 79 żołnierzy armii rosyjskiej z 195 pułku piechoty. Zaprojektowany został przez Dušana Jurkoviča. W części centralnej kamienny obelisk z inskrypcją:

Nie znaliśmy życia drugiego człowieka,
Teraz śmierć nas połączyła

Na północ od Radocyny, współcześnie we wsi Czarne, znajduje się Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy Lasów Państwowych „Radocyna”[6] oraz działająca w sezonie wakacyjnym baza namiotowa.

  •  
    Na przełęczy Pod Dębim Wierchem
  •  
    Figura przydrożna
  •  
    Radocyna na mapie "Jaśliska" WIGu z 1938 roku, skala 1:100 000
  •  
    Ośrodek Szkoleniowo-Wypocznynkowy "Radocyna"

Szlaki piesze edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113938
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1070 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-06-02].
  4. ↑ Beskid Niski - kompendium wiedzy o Beskidzie Niskim; górach,ludziach,historii i architekturze [online], www.beskid-niski.pl [dostęp 2020-08-16].
  5. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  6. ↑ Ośrodek Szkoleniowo Wypoczynkowy „Radocyna” w Czarnym. Nadleśnictwo Gorlice. [dostęp 2020-05-19]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Beskid Niski. Przewodnik. Wyd. III. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2007, s. 363.
  • Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wyd. II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2011.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Radocyna&oldid=73532562”