Radoszyce (województwo podkarpackie)
Radoszyce (Ukr. Радошицї) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza[4][5]. Leży nad potokiem Barbórka, u stóp granicznego pasma Beskidu Niskiego.
wieś | |
Cerkiew św. Dymitra | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2020) |
170[2] |
Strefa numeracyjna |
13 |
Kod pocztowy |
38-543[3] |
Tablice rejestracyjne |
RSA |
SIMC |
0354413[4] |
Położenie na mapie gminy Komańcza | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego | |
49°18′22″N 22°02′51″E/49,306111 22,047500[1] |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
W miejscowości znajduje się dawna cerkiew św. Dymitra, obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Wspomożycielki.
Historia edytuj
Miejscowość ta wyznaczała granicę szlaku osadnictwa polskiego, kolonizowanego później powtórnie przez Wołochów. Pierwsze zapisy, pochodzą z 25 czerwca 1361 (Kod. Dyplomat. Małopolski., III, 143) w którym to roku król Kazimierz Wielki nadał braciom Pawłowi i Piotrowi Balom z Węgier opuszczone wsie: Zboiska, Wisłok i Radoszyce. Wieś była w posiadaniu Mikołaja Herburta Odnowskiego około roku 1539.
Od około 1848 do około 1854 właścicielem dóbr tabularnych w Radoszycach był Adolf Kern[6][7][8][9][10][11]. Po nim wieś przejął Marian Chyliński[12]. W 1911 właścicielem tabularnym był Andrzej Przystasz i wspólnicy, posiadający 413 ha[13].
Do 1914 wieś należała do powiatu sądowego Sanok, gmina Bukowsko. W 1898 wieś liczyła 1010 mieszkańców oraz 153 domy, powierzchnia wsi wynosiła 18,29 km². W okresie zaborów funkcjonowała na wsi szkoła. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Radoszyce”[14].
Dawne nazwy edytuj
- Radoczice – 1361 – lokacja na prawie niemieckim
- Radoszyce – 1441 – lokacja na prawie wołoskim
- Radoschice – 1445
- Radoszyce – 1515
- Radożyce – 1867
- Radoszyce – 1877
Nazwiska mieszkańców edytuj
Nazwiska mieszkańców z 1772: Lanmik, Szpak, Bilik, Fudał, Kucenda, Maslanik, Makar, Pietruszka, Łysek, Hopta, Capik, Paszko, Płatek, Petryszak, Barszcz, Dołbanicz, Dołzycki, Gucza, Dragan.
Religia edytuj
Przed II wojną światową Radoszyce zamieszkiwali głównie grekokatolicy. Parafia miała cerkiew pw. św. Dymitra z 1868, z zabytkowym ikonostasem oraz cerkiew filialną w Osławicy. Radoszyce były bardzo popularnym miejscem pielgrzymek grekokatolików do kapliczki z ikoną Matki Boskiej. Do przedwojennej tradycji powrócono z końcem XX wieku, a na odpust przyjeżdżają obecnie pielgrzymi nie tylko z Polski, ale także ze Słowacji i z Ukrainy. Uroczystości pielgrzymkowe odbywają się zawsze w dziewiąty czwartek po Zmartwychwstaniu Pańskim według kalendarza juliańskiego. Odpust połączony jest z łemkowskim kiermaszem "Radoszyckie Źródełko – Spotkanie przy granicy". Co roku towarzyszy mu zabawa i festyn.
Do 1927 Radoszyce należały do parafii łacińskiej w Bukowsku, obecnie do parafii św. Józefa w Komańczy. Od 1947, cerkiew św. Dymitra jest kościołem filialnym parafii w Komańczy.
W Radoszycach urodził się Aleksander Podwapiński, franciszkanin i zegarmistrz.
Transport edytuj
Przez Radoszyce przebiega droga wojewódzka DW892 (prowadząca z Zagórza na Słowację, do Medzilaborec i historycznego regionu Zemplin) i DW897.
Przed 21 grudnia 2007 funkcjonowało drogowe przejście graniczne Radoszyce-Palota na Przełęczy Radoszyckiej.
Przez przełęcz i wieś biegnie szlak śladami dobrego wojaka Szwejka.
Galeria edytuj
-
Widok wsi przed 1936
-
Kamień graniczny.
-
Szlak Szwejka
-
Przejście graniczne Radoszyce-Palota (2007).
-
Wjazd ze Słowacji do Polski na DW892 w Radoszycach (2022).
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 114095
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str.3 [dostęp 2022-01-17]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1069 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1849. Lwów: 1849, s. 382.
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850. Lwów: 1850, s. 406.
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1851. Lwów: 1851, s. 447.
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1852. Lwów: 1852, s. 430.
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1853. Lwów: 1853, s. 435.
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1854. Lwów: 1854, s. 443.
- ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 178.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 16.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- Radoszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 442 .
- Radoszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 534 .