Rafał Marszałek
Rafał Marszałek (ur. 30 listopada 1940 w Warszawie) – polski krytyk filmowy, historyk filmu, nowelista, scenarzysta filmów dokumentalnych, szachista.
| Data i miejsce urodzenia |
30 listopada 1940 | ||
|---|---|---|---|
| Obywatelstwo | |||
| Tytuł szachowy |
mistrz FIDE (1979) | ||
| Ranking FIDE |
2200 | ||
| Ranking krajowy FIDE |
niesklasyfikowany na liście aktywnych | ||
| Odznaczenia | |||
| |||
Życiorys
edytujAbsolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1957)[1][2]. Doktor nauk humanistycznych (1972), kierownik Pracowni Historii Filmu w Instytucie Sztuki PAN (1973–1990). Redaktor naukowy V i VI tomu Historii filmu polskiego, wykładowca Akademii Filmowej, Collegium Civitas i Akademii Polskiego Filmu. Członek ZAiKS-u od 1969.
23 sierpnia 1980 dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[3].
Dyrektor Instytutu Polskiego w Moskwie 1990–1995, wicedyrektor Departamentu Promocji i Informacji MSZ 1995–1998, pełnomocnik ministra spraw zagranicznych ds. obchodów roku 2000, I radca ambasady RP w Lublanie 2001–2005.
Uzyskał poziom szachowego mistrza FIDE w 1979 r., reprezentował Polskę i został mistrzem Warszawy w 1973. Jest ośmiokrotnym złotym medalistą drużynowych mistrzostw Polski (1960, 1961, 1964, 1967, 1969, 1972, 1980, 1984) w barwach klubu WKSz Legion Warszawa. W latach 1965–1979 ośmiokrotnie startował w finałach indywidualnych mistrzostw Polski (najlepsze wyniki: trzykrotnie X miejsca, w latach 1973, 1977 i 1979). Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 stycznia 1976 r., z wynikiem 2395 punktów zajmował wówczas 9. miejsce wśród polskich szachistów[4].
Książki
edytuj- Nowy film angielski (1968)
- Powtórka z życia (1970)
- Pamflet na kino codzienne (1974)
- Polska wojna w obcym filmie (1976)
- Kamień w wodę (1980)
- Filmowa pop-historia (1984)
- Historia filmu polskiego t. V (1985) i VI (1994) (współautor i redaktor naukowy)
- Kino rzeczy znalezionych (2005)
- ZAIKS u progu nowego wieku (1998); wyd. II poszerzone: Tworzymy i chronimy. 95 lat ZAIKS-u (2013)
- Niedoczas (2019)
- Poradnik dla znerwicowanych szachistów (2024)
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda im. Karola Irzykowskiego (1967, 1972, 1975, 1980)
- Złote Grono (wraz z Krzysztofem Mętrakiem i Andrzejem Wernerem) na XIII LLF w Łagowie (1981)
- Nagroda im. Bolesława Michałka za Kino rzeczy znalezionych jako najlepszej książki filmowej roku 2006
- Nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii krytyka filmowa (ex aequo z Michałem Oleszczykiem) (2012)[5]
- Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013)[6][7]
- Nagroda ZAiKS-u im. Krzysztofa Teodora Toeplitza (2017)[8]
- Nagroda 100-lecia ZAiKS-u (2018)[8]
- Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne i wkład w rozwój polskiej kinematografii (2021)[9]
Przypisy
edytuj- ↑ „Zeszyty Literackie: ZL”. 83 (3/2003). s. 126. ISSN 0751-0357.
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1957. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-01-15].
- ↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
- ↑ FIDE rating history – Marszalek, Rafal. olimpbase.org. [dostęp 2021-01-15].
- ↑ Lista laureatów 5. edycji Nagród PISF. pisf.pl. [dostęp 2021-01-15].
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2025-05-09].
- ↑ ZAiKS ma 95 lat. mkidn.gov.pl, 24 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-29].
- ↑ a b Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-05-09].
- ↑ Rafał Marszałek w bazie filmpolski.pl
Bibliografia
edytuj- Kto jest kim w Polsce, edycja IV, Warszawa 2001.
- Encyklopedia kina (pod red. Tadeusza Lubelskiego), Kraków 2003.
- Kino: obiekt uczuć czy przedmiot badań? W dialogu z myślą filmową i twórczością Rafała Marszałka (pod red. Marioli Dopartowej i Michała Oleszczyka; Dop Art, Kraków 2012, ISBN 978-83-934382-0-4).
- Rafał Marszałek. Profil w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. sppwarszawa.pl. [dostęp 2023-04-05].
Linki zewnętrzne
edytuj- Rafał Marszałek – wybrane partie szachowe (ang.)
- Rafał Marszałek – profil na stronie FIDE (ang.)
- Ciekawe sylwetki szachowe: Rafał Marszałek
- Rafał Marszałek – Szachy w Polsce
- Wywiad z Rafałem Marszałkiem w serwisie Culture.pl, 2022