Rafał Wnuk (historyk)
Rafał Wnuk (ur. 22 maja 1967 w Zamościu) – polski historyk, politolog i muzealnik, profesor nauk humanistycznych[1]. Od 2024 p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
22 maja 1967 |
profesor nauk humanistycznych | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1999 |
Habilitacja |
2008 |
Profesura |
2017 |
Wykładowca | |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. |
od 2008 |
Odznaczenia | |
Kariera naukowa
edytujW latach 1982–1987 był uczniem Technikum Rolniczego przy Zespole Szkół Rolniczych w Zamościu. W 1987 został studentem historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracę magisterską pod tytułem Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1944 do 1956 r. napisał pod kierunkiem prof. Tomasza Strzembosza.
W latach 1993–1997 był doktorantem Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz uczestnikiem seminarium doktoranckiego u prof. Tomasza Strzembosza. W 1999 obronił rozprawę doktorską pod tytułem Zorganizowany opór wobec komunistycznego państwa na przykładzie Okręgu Lublin AK-DSZ-WiN w latach 1944–1947.
Były naczelnik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie (2000–2009) i były pracownik naukowy w Pracowni Ziem Wschodnich II RP Instytutu Studiów Politycznych PAN (1996–2008). Od 2008 wykładowca w Instytucie Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II i pracownik Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Członek redakcji półrocznika historycznego „Pamięć i Sprawiedliwość”. Uzyskał habilitację w 2008 r. w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk na podstawie pracy „Za pierwszego Sowieta". Polska konspiracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (wrzesień 1939 – czerwiec 1941). 23 września 2017 r., decyzją prezydenta RP Andrzeja Dudy, został profesorem nauk humanistycznych[2]. Niezależnie od tego, szereg wątpliwości wobec postępowania profesorskiego zgłosiła Joanna Gruba[3].
Specjalność: polska konspiracja na Kresach Wschodnich w latach 1939–1941, wywiad Polskich Sił Zbrojnych oraz Armii Krajowej w okresie II wojny światowej, stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939–1947.
Został wybrany na członka Komitetu Nauk Historycznych PAN na kadencję 2020–2023[4]. 14 marca 2024 został powołany na stanowisko p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku[5], stanowisko objął 2 kwietnia tego samego roku[6]. Został też powołany w skład Rady do spraw Muzeów i Miejsc Pamięci Narodowej na kadencję 2024–2027[7].
Jego rodzina pochodzi ze wsi Wysokie pod Zamościem. Jest wnukiem Bolesława Wnuka, posła na Sejm II Rzeczypospolitej[8].
Publikacje
edytuj• Niezłomni czy realiści? Polskie podziemie antykomunistyczne bez patosu ; Sławomir Poleszak, Rafał Wnuk ; Wydawnictwo Literackie 2024
- Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1944 r. do 1956 r., Lublin 1993;
- Pany i Rezuny. Współpraca AK-WiN i UPA 1945–1947, Warszawa 1997 (z Grzegorzem Motyką);
- Okręg Lublin AK-DSZ-WiN 1944–1947, Warszawa 2000.
- Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956 (redakcja całości)
- „Za pierwszego Sowieta". Polska konspiracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (wrzesień 1939 – czerwiec 1941), Warszawa 2007. Wyd. Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Studiów Politycznych PAN, ISBN 978-83-60464-47-2.
- Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944-1953, Wydawnictwo Naukowe Scholar – Instytut Studiów Politycznych PAN – Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk – Warszawa 2012 – (współautor – z Grzegorzem Motyką, Tomaszem Stryjkiem i Adamem F. Baranem);
- Leśni bracia. Podziemie antykomunistyczne na Litwie, Łotwie i w Estonii 1944-1956, Warszawa 2018;
Nagrody i odznaczenia
edytuj- 2008 – Nagroda „Przeglądu Wschodniego” za rok 2007, za książkę pt. „Za pierwszego Sowieta". Polska konspiracja....
- 2008 – Nagroda od Jury i Czytelników w konkursie „Książka Historyczna Roku im. Oskara Haleckiego", dla zespołu redakcyjnego za książkę pt. Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, Warszawa-Lublin 2007.
- 2009 – Srebrny Krzyż Zasługi, za zasługi w dokumentowaniu i upamiętnianiu prawdy o najnowszej historii Polski[9].
- 2014 – Nagroda im. Jerzego Giedroycia jako współautor książki Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944-1953.
Kontrowersje
edytujJako p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podjął decyzję, aby w nocy z 24 na 25 czerwca 2024 roku usunięto z wystawy w muzeum materiały dotyczące bohaterów II wojny światowej: rotmistrza Witolda Pileckiego, rodziny Ulmów oraz św. Maksymiliana Marię Kolbe. Ruch ten wywołał ogromne niezadowolenie społeczne oraz dyskusję w mediach. Swój sprzeciw tym działaniom wyraził również Minister Obrony Narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz. Sam Wnuk porównał te postacie do Myszki Miki i Supermana oraz określił sprzeciw wobec swojej decyzji jako „szantaż patriotyczny". [10] Ostatecznie muzeum zapowiedziało włączenie do wystawy stałej Maksymiliana Kolbe i rodziny Ulmów. Placówka zapewniła również, że „nie powieli nieścisłości i błędów, które widniały na usuniętych ekspozycjach"[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Prof. Rafał Wnuk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2007-08-28] .
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], monitorpolski.gov.pl [dostęp 2024-03-15] .
- ↑ Joanna Gruba , Postępowanie profesorskie pracownika KUL [online], SCIENCE WATCH POLSKA [dostęp 2023-05-25] (pol.).
- ↑ Komitet Nauk Historycznych PAN. pan.pl. [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Prof. Rafał Wnuk p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-14] (pol.).
- ↑ Prof. dr hab. Rafał Wnuk rozpoczął pracę jako p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej [online], muzeum1939.pl [dostęp 2024-04-07] (pol.).
- ↑ Powołanie członków Rady ds. Muzeów i Miejsc Pamięci Narodowej 2024-2027 [online], nim.gov.pl [dostęp 2024-04-12] (pol.).
- ↑ wyborcza.pl: Rzeczy już mu nie będą potrzebne. 27 grudnia 2011. [dostęp 2011-12-28].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 35, poz. 536
- ↑ Fundacja Opoka , „Będziemy czyścić Myszki Miki”. Skandaliczne słowa dyrektora muzeum... [online], Fundacja Opoka, 28 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-29] .
- ↑ Muzeum II Wojny Światowej jednak zmieni wystawę. "Nie powielimy nieścisłości i błędów" [online], gazetapl, 29 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-29] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. dr hab. Rafał Wnuk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2007-08-28] .
- Wywiad z prof. Rafałem Wnukiem
- Biogram historyka na portalu Paryska Kultura. kulturaparyska.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-23)].
- Nominacje profesorskie dla naukowców z KUL