Rafał Wojaczek
Rafał Mikołaj Wojaczek (ur. 6 grudnia 1945 w Mikołowie, zm. 11 maja 1971 we Wrocławiu) – polski poeta i prozaik, zaliczany do grona poetów wyklętych.
| ||
| ||
| Imię i nazwisko | Rafał Mikołaj Wojaczek | |
| Data i miejsce urodzenia | 6 grudnia 1945 Mikołów | |
| Data i miejsce śmierci | 11 maja 1971 Wrocław | |
| Narodowość | polska | |
| Dziedzina sztuki | literatura piękna | |
| Ważne dzieła | ||
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w Mikołowie[1] i wywodził się ze znanej i poważanej w mieście rodziny[2]. Jego ojciec był nauczycielem gimnazjalnym, matka zaś pracowała w wydawnictwie. Uczył się w liceach ogólnokształcących w Mikołowie, Katowicach-Ligocie i Kędzierzynie-Koźlu. Rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale wkrótce je przerwał i w 1964 przeprowadził się do Wrocławia. Pracował m.in. jako dyspozytor MPO. W 1965 debiutował w Poezji. W 1969 ukazał się jego debiutancki tom Sezon, znakomicie przyjęty przez krytyków. W czasie pobytu we Wrocławiu stopniowo pogrążał się w alkoholizmie i depresji, prowokował otoczenie i wszczynał bójki, wielokrotnie podejmował próby samobójcze. Leczył się przez pewien czas w szpitalu psychiatrycznym. W 1970 ukazał się jego drugi zbiór wierszy Inna bajka. W 1971 zmarł śmiercią samobójczą po przedawkowaniu różnych leków, m.in. diazepamu. Osierocił córkę Dagmarę. Grób poety znajduje się na Cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu w 4. polu. W 2000 w tej samej mogile pochowano brata Rafała Wojaczka Andrzeja, wrocławskiego aktora.
W 1999 powstał film w reżyserii Lecha Majewskiego Wojaczek, w roli tytułowej wystąpił poeta Krzysztof Siwczyk. W 2018 powstał film dokumentalny Dagmary Drzazgi Martwy sezon.
TwórczośćEdytuj
Główne tematy jego poezji to śmierć, miłość, fascynacja kobiecością i cielesnością (zazwyczaj ujętą w estetyce turpistycznej). Erotyzm i seksualność łączą się częstokroć ze śmiercią. Podmiot liryczny jego wierszy mówi najczęściej o bólu, ma poczucie odrębności, buntuje się przeciwko obłudzie świata i społeczeństwa, z drugiej strony uparcie penetruje mroczne zakątki ludzkiej duszy, bada swoje lęki, niepokoje, obsesje. Język jego poezji jest zazwyczaj bardzo naturalistyczny i brutalny, wypełniony somatyzmami i wulgaryzmami. Z drugiej strony pod dosadną warstwą językową często przemycał Wojaczek głęboki liryzm i pragnienie czułości. Fragmenty jego poezji w swoich sztukach wykorzystywało wielu artystów. Album wykonujący jego wiersze stworzyła grupa muzyczna Fonetyka.
Dorobek pisarzaEdytuj
- Sezon (1969)
- Inna bajka (1970)
Wydane pośmiertnie:
- Którego nie było (1972)
- Nie skończona krucjata (1972)
- Utwory zebrane (1976)
- Dla M (1977)
- Poezje wybrane (1983)
- List do nieznanego poety (1985), wydanie II: Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1987, ss. 136.
- Reszta krwi, Mikołów (1999)
- Sanatorium, Biuro Literackie, Wrocław (2010); pierwsze pełne wydanie powieści, uzupełnione o fragmenty wyłączone przez cenzurę w 1976 z tomu Utwory zebrane.
- Nie te czasy. Utwory nieznane, Mikołów (2016)
- Listy miłosne i nie, Wrocław (2019), zbiór korespondencji poety, pod red. Stanisława Beresia i Dagny Cichoń
GaleriaEdytuj
Grób Rafała i Andrzeja Wojaczków na Cmentarzu Świętego Wawrzyńca we Wrocławiu.
Zbliżenie na tablicę nagrobkową upamiętniającą Rafała Wojaczka.
Tablica pamiątkowa na kamienicy, domu rodzinnym poety – do lutego 2019 roku siedzibie Instytutu Mikołowskiego w Mikołowie.
Tablica pamiątkowa we Wrocławiu.
UpamiętnienieEdytuj
- 7 grudnia 1992 r. w Mikołowie przy ul. 1 Maja 8 (przemianowana na Jana Pawła II) na ścianie budynku, w którym mieszkał poeta, zawisła tablica jemu poświęcona[3]. Autorem tablicy był mikołowski rzeźbiarz Jerzy Kwiatkowski[4].
- 10 maja 2006 r. we Wrocławiu odsłonięto tablicę pamiątkową na ścianie kamienicy przy ul. Rzeźniczej 24[5], nieopodal Teatru Współczesnego, w którym występował jego brat Andrzej. Miejsce wybrał przyjaciel poety, aktor Bogusław Kierc. Tablicę odsłoniła córka poety Dagmara, wraz z bratem Wojaczka, Piotrem[6].
- 16 stycznia 2016 r. wnuki Rafała Wojaczka (Milena i Bartłomiej Janus) odsłoniły tabliczkę z nazwą na rondzie jego imienia w Kędzierzynie-Koźlu[7].
- Imieniem Rafała Wojaczka nazwano ulice w Mikołowie i na wrocławskich Sołtysowicach.
PrzypisyEdytuj
- ↑ wywiad z autorem filmu o Wojaczku - Lechem Majewskim
- ↑ z biografii poety Instytutu Mikołowskiego
- ↑ Trybuna Śląska, 12 maja 1995 r.
- ↑ JERZY EGON KWIATKOWSKI: 1928 - 2005
- ↑ Encyklopedia Wrocławia,pod red. J. Harasimowicza, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2006, wyd. III poprawione, str. 967
- ↑ Odsłonięcie tablicy w 35. rocznicę śmierci Rafała Wojaczka
- ↑ Wnuki Rafała Wojaczka odsłoniły tabliczkę z nazwą na rondzie jego imienia w Kędzierzynie-Koźlu