Raszków

miasto w województwie wielkopolskim

Raszkówmiasto w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, siedziba gminy Raszków, na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem, w Kaliskiem, w aglomeracji kalisko-ostrowskiej, ok. 11 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego, ok. 30 km na zachód od Kalisza.

Raszków
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Przebudowany ratusz w Raszkowie (2023)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

ostrowski

Gmina

Raszków

Data założenia

XIV wiek

Prawa miejskie

8 stycznia 1444

Burmistrz

Jacek Bartczak

Powierzchnia

2,05 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności
• gęstość


2099[1]
1024 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 62

Kod pocztowy

63-440

Tablice rejestracyjne

POS

Położenie na mapie gminy Raszków
Mapa konturowa gminy Raszków, w centrum znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego
Mapa konturowa powiatu ostrowskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Ziemia51°43′15″N 17°43′37″E/51,720833 17,726944
TERC (TERYT)

3017064

SIMC

0937310

Urząd miejski
Rynek 32
63-440 Raszków
Strona internetowa
Obelisk ku czci uczestników powstania wielkopolskiego

1 stycznia 2019 roku miasto liczyło 2099 mieszkańców[1].

Historia

edytuj

Prawa miejskie

edytuj
 
Stara zabudowa w centrum Raszkowa (2012)

Wymieniany od 1403 roku jako wieś rycerska[2]. Raszków otrzymał prawa miejskie w dniu 8 stycznia 1444 roku[3], na prawie niemieckim[2]. Przywilej lokacyjny spisany w języku łacińskim wystawił Wojciech „de Raschkowo”, zakładający miasto „na surowym korzeniu[2].

Okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów

edytuj

Do końca XV wieku miasto było własnością Raszkowskich. W 1504 Jan i Mikołaj Raszkowscy sprzedali swoją miejscowość rodową za 100 grzywien Bieniaszowi Zadorskiemu, który sprzedał ją Kościeleckim. Jan Kościelecki podkomorzy krakowski sprzedał część miasta braciom Chwalczewskim. W dalszym ciągu majątek swój posiadał tu Mikołaj Baran Raszkowski. W 1637 właścicielem Raszkowa był Piotr Sieniuta. W 1664 wojewoda podlaski Wacław Leszczyński, a w 1683 król Polski Stanisław Leszczyński. Później właścicielami byli przedstawiciele szlacheckich wielkopolskich rodów Mycielskich oraz Skórzewskich[4].

W XVI wieku Raszków odgrywał pierwszorzędną rolę pośród wszystkich ówczesnych miast regionu tj. Kwiatkowa, Odolanowa, Ostrowa, Sobótki i Sulmierzyc, o czym świadczy wysokość płaconych podatków przez miasto[2]. W tym czasie miasto należało do rodziny Chwalczewskich – Stanisław Chwalczewski był tłumaczem i historykiem, przetłumaczył z łacinyKronikę PolskiMacieja Miechowity, Jerzy został biskupem łuckim a Piotr kasztelanem biechowskim.

Na początku XVII wieku w Raszkowie było 24 rzemieślników m.in. 6 szewców, 3 kowali, 2 bednarzy i 2 sukienników[2]. W mieście odbywało się siedem jarmarków rocznie[2].

Od 1655 roku zniszczenia przyniósł potop szwedzki, w późniejszym czasie przez region ostrowski przechodziły liczne wojska m.in. saskie, szwedzkie, rosyjskie oraz polskie, a w okolicznych miejscowościach panowała zaraza[2]. Wydarzenia te, były przyczyną spadku liczby mieszkańców Raszkowa do 256 osób (1717)[2].

Okres zaborów

edytuj

W 1839 roku szlachta na czele z Wojciechem Lipskim z Lewkowa i Janem Niepomucenem Niemojowskim ze Śliwnik założyła w Raszkowie kasyno obywatelskie, przeniesiono tu także bibliotekę polską z Ostrowa[2].

25 kwietnia 1848 roku w okresie powstania wielkopolskiego w okolicach miejscowości miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Raszkowem, w której powstańcy polscy starli się z wojskiem pruskim[4].

Od połowy XIX wieku z miasta ubywało mieszkańców, przyczyną był brak dogodnych połączeń komunikacyjnych z innymi miastami[2] m.in. brak linii kolejowej.

W 1854 roku powstało Kurkowe Bractwo Strzeleckie; w 1876 roku założono Bank Ludowy[5]; w 1888 roku wybudowano murowany katolicki kościół parafialny w stylu neogotyckim[2].

W drugiej połowie XIX wieku miasto wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że w mieście istniały: kościół, synagoga, urząd pocztowy, Towarzystwo Polskie Przemysłowców[4].

Okres II RP

edytuj

W latach 1918–1919 społeczeństwo Raszkowa i okolic wzięło czynny udział w powstaniu wielkopolskim, które doprowadziło do powstania II Rzeczypospolitej. W 1921 roku miasto liczyło 1672 mieszkańców[2].

Przynależność administracyjna

edytuj

W XIX wieku miejscowość przynależała administracyjnie do powiatu odolanowskiego. W latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, od 1999 roku do powiatu ostrowskiego.

Ludność

edytuj
Liczba mieszkańców Raszkowa według GUS[6]
Data
(stan na 1 stycznia)
Liczba ludności Przyrost Gęst. zaludnienia
[os./km²]
Powierzchnia
[km²]
2012 2076 1013 2,05
2013 2073   3 1011
2014 2076   3 1013
2015 2080   4 1015
2016 2089   9 1019
2017 2100   11 1024
2018 2101   1 1025
2019 2099   2 1024

Gospodarka

edytuj

W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów miasto było lokalnym ośrodkiem garbarstwa oraz handlu i rzemiosła. Przy schyłku XVIII wieku w miejscowości zanotowano 18 szewców, 17 gorzelników, 9 kołodziejów, 7 mielcarzy oraz po pięciu młynarzy, garncarzy i krawców, a także po trzech piekarzy, bednarzy i kuśnierzy, 2 stolarzy, jeden sukiennik, olejnik tłoczący olej, rymarz, ślusarz, kowal, cieśla, golarz oraz muzykant. Roczne dochody miejskie wynosiły 194 talary. W miejscowości odbywało się również 7 jarmarków rocznie[4].

Raszków jest niewielkim ośrodkiem z czego największy udział ma handel oraz usługi[5]. W 2014 roku według klasyfikacji REGON w mieście działało 180 firm[5].

Zabytki

edytuj
  • układ urbanistyczny wraz z archeologicznymi warstwami osadniczymi (XV–XIX wiek)[7],

Ludzie urodzeni w Raszkowie

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Raszkowie.

Ludzie związani z Raszkowem

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Raszkowem.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. [dostęp 2019-06-27]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0851-8.
  3. Historia [online], raszkow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).
  4. a b c d Raszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534.
  5. a b c Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy i Miasta Raszków na lata 2017–2023, Raszków, listopad 2017.
  6. Główny Urząd Statystyczny / Podstawowe dane / Ludność w przekroju terytorialnym [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-08-08] (pol.).
  7. Rejestr zabytków – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu [online], poznan.wuoz.gov.pl [dostęp 2018-05-02] (pol.).
  8. a b Kurier Ostrowski, Raszków i okolice – z cyklu „Zabytki ziemi ostrowskiej” | Wiadomości Ostrów Wielkopolski [online], Kurier Ostrowski, 8 września 2021 [dostęp 2023-08-26] (pol.).
  9. Teksty z tablic in situ.

Linki zewnętrzne

edytuj