Wikipedia

Reformy walutowe na ziemiach polskich w latach 1944–1945

Reformy walutowe na ziemiach polskich w latach 1944–1945 – w drugiej połowie 1944 r. na ziemiach polskich w obiegu znajdowały się głównie marki niemieckie, okupacyjne złote krakowskie i radzieckie ruble. Możliwie szybkie wprowadzenie nowej waluty stanowiło przesłankę porządkowania rynku i stworzenia źródeł dochodów administracji państwowej[1]. 24 sierpnia 1944 r. wydano Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego o emitowaniu biletów skarbowych[2]. Kurs wymienny tych trzech walut określono w stosunku jeden do jednego[3].

Banknot (tzw. młynarka) z emisji, która utraciła ważność w wyniku reform walutowych na ziemiach polskich w latach 1944–1945

Nowa waluta pojawiła się w sierpniu 1944 r. w postaci biletów skarbowych z napisem „Narodowy Bank Polski” (jeszcze przed formalnym utworzeniem Banku)[1]. Złote nowej emisji pozwoliły na stopniowe wycofywanie z obiegu walut okupacyjnych. Od jesieni 1944 r. wymieniano na nowe złote marki na terenie województwa białostockiego, na początku 1945 r. – złote krakowskie, radzieckie ruble oraz marki na terenach włączonych w czasie wojny do Rzeszy, do końca 1945 r. realizowano wymianę pieniędzy na ziemiach zachodnich i północnych[1].

Na mocy dekretu z 6 stycznia 1945 r. bilety Banku Emisyjnego w Polsce przestawały być obiegowym środkiem płatniczym na obszarach wyzwolonych[4]. Na mocy dekretu z 13 stycznia 1945 r. ruble radzieckie przestawały być prawnym środkiem płatniczym w Polsce[5].

Dekret z dnia 5 lutego 1945 r. o deponowaniu i wymianie marek niemieckich na terenach Rzeczypospolitej Polskiej, wyzwolonych spod okupacji po dniu 6 stycznia 1945, postanawiał, że 1 zł NBP równy będzie dwom markom niemieckim[6].

W reformie walutowej zastosowano niskie limity wymienianej gotówki, np. 300–500 marek lub 500 złotych krakowskich na osobę, a w przypadku zakładów rzemieślniczych – 2000 zł. Pozwoliło to przechwycić państwu tzw. marżę emisyjną, która na terenie byłego Generalnego Gubernatorstwa wyniosła 68% wartości znajdujących się w obiegu środków pieniężnych[1].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Janusz Kaliński, Zbigniew Landau, Gospodarka Polski w XX wieku, wyd. 2 zm, Warszawa: Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 2003, s. 223–224, ISBN 978-83-208-1428-6.
  2. ↑ Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 24 sierpnia 1944 r. o emitowaniu biletów skarbowych (Dz.U. z 1944 r. nr 3, poz. 11).
  3. ↑ Robert Furtak: Reformy pieniężne w Polsce w latach 1944–1950, ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA Lublin – Polonia, VOL. XXIX/XXX, 1995/1996.
  4. ↑ Dekret z dnia 6 stycznia 1945 r. o deponowaniu i wymianie banknotów Banku Emisyjnego w Polsce (Dz.U. z 1945 r. nr 1, poz. 2).
  5. ↑ Dekret z dnia 13 stycznia 1945 r. o wycofaniu z obiegu na terytorium Państwa Polskiego waluty Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 1945 r. nr 2, poz. 5).
  6. ↑ Dekret z dnia 5 lutego 1945 r. o deponowaniu i wymianie marek niemieckich na terenach Rzeczypospolitej Polskiej, wyzwolonych spod okupacji po dniu 6 stycznia 1945 r. (Dz.U. z 1945 r. nr 5, poz. 17).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reformy_walutowe_na_ziemiach_polskich_w_latach_1944–1945&oldid=71912682”