Regina Fleszarowa
Regina Danysz-Fleszarowa, ps. Elżbieta, Agnieszka (ur. 28 marca 1888 w Wiszniowie (obecnie Wiśniew)[1], zm. 30 czerwca 1969 w Gdyni[2]) – polska działaczka społeczna i polityk, senator IV kadencji w II RP (1935–1938), współzałożycielka Stronnictwa Demokratycznego, z wykształcenia geograf i geolog.
Regina Fleszarowa w 1935 roku | |
Pełne imię i nazwisko |
Regina Zofia Danysz-Fleszarowa |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
28 marca 1888 |
Data i miejsce śmierci |
30 czerwca 1969 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
geograf, geolog |
Narodowość |
polska |
Odznaczenia | |
Życiorys edytuj
Urodziła się w rodzinie Piotra[1], właściciela ziemskiego, i Zofii z Zawadzkich[1]. Wczesne dzieciństwo spędziła głównie w Brusowie k. Ryk. Do szkół uczęszczała w Siedlcach, Warszawie i Kijowie[1]. Studiowała na uniwersytetach we Lwowie, następnie w latach 1906–1907 w Zurychu[1], w latach 1907–1910 naukę kontynuowała na Sorbonie, gdzie w 1913 jako pierwsza Polka i jedna z pierwszych Europejek uzyskała doktorat z dziedziny nauk geologicznych. W 1912 podjęła pracę u Eugeniusza Romera.
Postulowała zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym państwa. Wystąpiła m.in. na wiecu kobiet w Piotrkowie Trybunalskim w 1918 r.[3]
Po zakończeniu I wojny światowej zatrudniona m.in. w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (zajmowała się dokształcaniem nauczycieli), a później również jako bibliotekarz w Państwowym Instytucie Geologicznym. Była redaktorem Bibliografii Geologicznej Polski (Bibliographie Géologique de Pologne). Wykładała geografię w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Od 1926 do 1930 pracowała jako redaktor pisma Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego „Ziemia”. Zasiadała w Komisji Geograficznej Polskiej Akademii Umiejętności[1].
W 1935 została mianowana przez prezydenta Mościckiego senatorem IV kadencji, którym pozostała do 1938. Krytyczna wobec autorytarnych prądów dominujących w OZN zaangażowała się w 1937 w tworzenie klubów demokratycznych. Od wiosny 1939 należała do Stronnictwa Demokratycznego. Pozostawała członkiem jego najwyższych władz. Była kandydatką wspólnej listy PPS i SD na radną Warszawy w wyborach samorządowych 1938.
W czasie II wojny światowej związana z podziemiem. Pozostawała członkiem SD, znajdowała się w kręgu grupy popierającej działania rządu emigracyjnego w Londynie („Prostokąt”). Pomagała ukrywać się i przechodzić na „aryjską stronę” warszawskim Żydom. Przed wybuchem powstania wyjechała z Warszawy.
W 1944 w Lublinie nawiązała kontakt z przedstawicielami PKWN, od połowy października 1944 rozpoczęła pracę w Ministerstwie Oświaty jako kierownik Wydziału Bibliotek. Od maja 1945 w Biurze Spraw Kongresowych MSZ, uczestniczyła w konferencjach pokojowych (Paryż, Praga, Poczdam, Moskwa). Na konferencji w Poczdamie, jako kartograf, brała udział w wytyczaniu polskiej granicy zachodniej. W 1945 współorganizowała Ligę Kobiet, w latach 1945–1946 była członkinią władz Stronnictwa Demokratycznego, w latach 1945–1948 radną m. st. Warszawy, pracowała w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, stworzyła bibliografię obejmującą 200 lat dziejów nauk o Ziemi w Polsce. Pod koniec lat 50. przeszła na emeryturę[4].
W 1913 wzięła ślub z oficerem Albinem Fleszarem (1888–1916). Mieli syna Mieczysława (1915–1973). Jego ojcem chrzestnym został Leopold Lis-Kula.
Zmarła podczas urlopu w Gdyni[2]. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera T-1-8)[5].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Order Sztandaru Pracy I klasy (7 marca 1960)[2]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 sierpnia 1945)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 9 listopada 1932[7], 19 lipca 1946[8], 1956)
- Medal Niepodległości (12 marca 1931)[9]
Wybrane publikacje edytuj
Była encyklopedystką. Została wymieniona w gronie 180 edytorów pięciotomowej Ilustrowanej encyklopedii Trzaski, Everta i Michalskiego, gdzie napisała hasła o tematyce geograficznej[10] . Napisała:
- Étude critique d'une carte ancienne de Pologne dressée par Stanislas Staszic (1806), Paryż 1913 (praca doktorska),
- Geografja dawnych ziem Polski: książka do czytania polecona przez Wydział Pedagogiczny Polskiej Macierzy Szkolnej w Warszawie, Warszawa–Lublin 1918,
- Polska, kraj i ludzie: popularna książka do samokształcenia, Warszawa 1922.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 131 .
- ↑ a b c Zbigniew Wójcik. Regina Danysz-Fleszarowa 1888–1969. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 15/4, s. 791–796, 1970.
- ↑ Ludwika Majewska , Zaangażowanie kobiet na rzecz zwiększenia swojej roli w życiu publicznym Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1918-1939, [w:] I. Dadej i inni red., Historię swą piszcie same. Polityka, historiografia i muzealne narracje z perspektywy kobiet, Warszawa 2023, s. 159-160, ISBN 978-83-66911-62-8 .
- ↑ Regina Fleszarowa » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu, senat.edu.pl [dostęp 2023-07-21] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ALBIN FLESZAR, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-03-29] .
- ↑ M.P. z 1945 r. nr 39, poz. 93 „za ofiarną i owocną pracę na konferencji poczdamskiej”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 297 „za zasługi na polu pracy naukowej oraz przy zorganizowaniu i uporządkowaniu biblioteki Państwowego Instytutu Geologicznego”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 115 „za gorliwą i wydajną pracę”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Trzaska 1939 ↓.
Bibliografia edytuj
- (red. oprac. Maciej Łukasiewicz, Henryk Wosiński), Życiorysy pisane wśród ludzi: kobiety-działaczki Stronnictwa Demokratycznego, Warszawa 1980.
- Album senatu i sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz sejmu śląskiego: kadencja 1935–1940, Kraków 1936.
- Trzaska: Katalog wydawnictw Trzaski, Everta i Michalskiego. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski, 1939.
- Katalog Biblioteki Narodowej