Regionalizacja fizycznogeograficzna Białorusi

Jest niekwestionowane, że terytorium dzisiejszej Białorusi w całości zalicza się do Europy Wschodniej, a w jej ramach – do Niżu Wschodnioeuropejskiego. Natomiast podział na jednostki niższego rzędu jest rozbieżny.

Regionalizacja fizycznogeograficzna Białorusi według geografii białoruskiej edytuj

Podział tradycyjny edytuj

Pojezierze Białoruskie – Беларускае Паазер'е, Белорусское Поозерье
1. Grzęda Brasławska – Браслаўская града, Браславская возвышенность
2. Wyżyna Łatgalska – Латгальскае ўзвышша, Латгальская возвышенность
  1. Grzęda Oświejska – Асьвейская града, Освейская гряда
3. Równina Lidzka – Лідзкая раўніна, Лидская равнина
4. Nizina Środkowoniemeńska – Сярэднянёманская нізіна, Средненеманская низменность
5. Równina Narocko-Wilejska – Нарачанска-Вялейская нізіна
6. Wzgórza Święciańskie – Сьвянцянскія грады
7. Nizina Połocka – Полацкая нізіна, Полоцкая низина
8. Wysoczyzna Nieszczerdzka – Нешчардаўскае ўзвышша
9. Równina Czaśnicka – Чашніцкая раўніна
10. Nizina Suraska – Сураская нізіна
Grzęda Białoruska – Беларуская града, Белорусская гряда i Grzęda Smoleńsko-Moskiewska – Смаленска-Маскоўскае ўзвышша, Смоленско-Московская возвышенность
1. Wzgórza Sokólskie – Гарадзенскае ўзвышша, Гродненская возвышенность
2. Wysoczyzna Wołkowyska – Ваўкавыскае ўзвышша, Волковысская возвышенность
3. Wysoczyzna Słonimska – Слонімскае ўзвышша, Слонимская возвышенность
4. Wysoczyzna Nowogródzka – Наваградзкае ўзвышша, Новогрудская возвышенность
5. Równina Baranowicka – Баранавіцкая раўніна, Барановичская равнина
6. Grzęda Kopylska – Капыльская града, Копыльская гряда
7. Równina Stołpecka – Стаўпецкая раўніна, Столбцовскaя равнинa
8. Równina Górnoniemeńska – Верхнянёманская нізіна, Верхненеманская низменность
9. Garb Oszmiański – Ашмянскае ўзвышша, Ошмянская возвышенность
10. Wysoczyzna Mińska – Мінскае ўзвышша, Минская возвышенность
  1. Wysoczyzna Łohojska – Лагойскае ўзвышша
11. Wysoczyzna Uszacko-Lepelska – Вушацка-Лепельскае ўзвышша
  1. Wysoczyzna Łukomska – Лукомскае ўзвышша
12. Nizina Górnoberezyńska – Верхнебярэзінская нізіна
13. Wysoczyzna Orszańska – Аршанскае ўзвышша
14. Wysoczyzna Horodecka – Гарадоцкае ўзвышша
15. Nizina Łuczeska – Лучоская нізіна
16. Wysoczyzna Witebska – Віцебскае ўзвышша
17. Wyżyna Smoleńska – Смаленскае ўзвышша
Przedpolesie
1. Równina Nadbużańska – Прыбуская раўніна, Прибугская равнина
2. Równina Środkowoberezyńska – Цэнтральнабярэзінская раўніна, Центральноберезинская равнина
3. Równina Czeczorska – Чачэрская раўніна, Чечерская равнина
4. Równina Orszańsko-Mohylewska – Аршанска-Магілёўская раўніна, Оршанско-Могилевская равнина
5. Równina Horecko-Mścisławska – Горацка-Амсьціслаўская раўніна, Горецко-Мстиславская равнина
Polesie (Nizina Poleska – Палеская нізіна i Nizina Naddnieprzańska – Прыдняпроўская нізіна)
1. Polesie Brzeskie – Берасьцейскае Палесьсе, Брестское Полесье
2. Zahorodzie – Загародзьдзе, Загородье
3. Polesie Prypeckie – Прыпяцкае Палесьсе, Припятское Полесье
4. Polesie Mozyrskie – Мазырскае Палесьсе, Мозырское Полесье
5. Grzęda Mozyrska – Мазырская града
6. Polesie Homelskie – Гомельскае Палесьсе, Гомельское Полесье

W podziale na prowincje edytuj

prowincja białorusko-wałdajska – Белорусско-Валдайская провинция
1. Pojezierze Białoruskie
2. Grzęda Białoruska
prowincja wschodnio-nadbałtycka – Провинция Восточной Прибалтики
1. Wyżyna Łatgalska
2. Wysoczyzna Brasławska
prowincja wschodnio-białoruska – Восточно-Белорусская провинция
1. Równina Orszańsko-Mohylewska
2. Równina Horecko-Mścisławska
prowincja zachodnio-białoruska – Западно-Белорусская провинция
1. Równina Lidzka
2. Nizina Środkowoniemeńska
3. Nizina Górnoniemeńska
4. południowo-zachodnie odgałęzienie Grzędy Białoruskiej
5. Grzęda Kopylska
6. Równina Stołpecka
7. Równina Baranowicka
8. Równina Nadbużańska
prowincja przedpoleska – Провинция Предполесья
1. Równina Środkowoberezyńska
2. Równina Czeczorska
prowincja poleska – Полесская провинция

Regionalizacja fizycznogeograficzna Białorusi według UKD edytuj

Zgodnie z uniwersalną dziesiętną regionalizacją fizycznogeograficzną Europy według FID terytorium dzisiejszej Białorusi w całości leży w Europy Wschodniej, w jej ramach – w obrębie Niżu Wschodnioeuropejskiego (8), a w nim – w obrębie Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego (84).

Powyższa regionalizacja bez wyjaśnienia pomija jednak fakt, że niewielka część terytorium Białorusi leży w obrębie Grzędy Smoleńsko-Moskiewskiej (833), należącej do Niziny Środkoworosyjskiej (83).

84 Niż Wschodniobałtycko-Białoruski

842 Pojezierza Wschodniobałtyckie

842.2 Pojezierze Witebskie

842.21 Pojezierze Newelskie

842.22 Równina Suraska

842.23 Wysoczyzna Witebska

842.24 Równina Łuczeska

842.3 Pojezierze Łatgalskie

842.4 Pojezierze Brasławskie

842.5 Równina Połocka

842.6 Pojezierze Białoruskie

842.61 Równina Czaśnicka

842.62 Pojezierze Lepelskie

842.63 Równina Górnoberezyńska

842.64 Pojezierze Święciańsko-Narockie

842.65 Równina Wilejska

842.7 Pojezierze Litewskie

843 Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie

843.1 Wysoczyzna Mińska

843.2 Poniemnie

843.21 Garb Oszmiański

843.22 Wysoczyzna Lidzka

843.23 Równina Nadniemeńska

843.24 Równina Stołpecka

843.25 Grzęda Kopylska

843.26 Wysoczyzna Nowogródzka

843.27 Wysoczyzna Wołkowyska

843.3 Nizina Północnopodlaska

843.34 Wzgórza Sokólskie

843.4 Przedpolesie Zachodnie

843.41 Równina Prużańska

843.42 Równina Baranowicka

843.43 Równina Słucka

844 Nizina Berezyńsko-Desniańska

844.1 Przedpolesie Wschodnie

844.11 Równina Środkowoberezyńska

844.12 Równina Czeczorska

844.2 Środkowe Podnieprze

844.21 Wysoczyzna Orszańska

844.22 Równina Orszańsko-Mohylewska

844.23 Wysoczyzna Mścisławska

845 Polesie

845.1-2 Polesie Zachodnie

845.17 Polesie Brzeskie

845.18 Zahorodzie

845.21 Polesie Prypeckie

845.22 Polesie Mozyrskie

845.4 Polesie Wschodnie

845.41 Polesie Homelskie

Bibliografia edytuj

B.F. Dobrynin Geografia fizyczna ZSRR, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956
Jerzy Kondracki W sprawie fizycznogeograficznego podziału Europy w klasyfikacji dziesiętnej, "Przegląd Geograficzny" tom XXXVII, z.3, 1965, str. 539-547
Mieczysław Hess, Bogumił Rychłowski Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, w: August Zierhoffer (red.) Geografia Powszechna. Tom IV. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Azja, Afryka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967
Jerzy Kondracki Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
Roman Biesiada, Tadeusz Lenczowski, Lech Ratajski, Bogumił Rychłowski (red.) Słownik geografii ZSRR, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
Teresa Zakrzewska, Grażyna Gadomska (red.) Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Część europejska. Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:3000 000, wydanie II, PPWK im. E. Romera Warszawa 1987
Jerzy Kondracki Fizycznogeograficzna regionalizacja republik Litewskiej i Białoruskiej w układzie dziesiętnym, "Przegląd Geograficzny", tom LXIV, z. 3-4, 1992, str. 341-346
Jerzy Kondracki Republika Białoruska, "Geografia w Szkole", 1/92, s. 24-28
Jerzy Kondracki Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym, "Przegląd Geograficzny", tom LXVII, z. 3-4, 1995, str. 349-354

Pozostała literatura edytuj

рэд. кал. І.П. Шамякін [і інш.] Энцыклапедыя прыроды Беларусі : у 5 т. Мн., 1986
А.В. Матвеев, Б.Н. Гурский, Р.И. Левицкая Рельеф Белоруссии, Университетское, Мн. 1988
рэд. кал. Л.В. Казлоўская [і інш.]. Геаграфія Беларусі: энцыклапедычны даведнік, БелЭн, Мн. 1992
А.В. Мацвееў, В.П. Якушка Пра рэльеф Беларусі, Мн. 1994
М.И. Скороходов География Горецкого района, Горки 1995
ред. Г.Н.Каропa, В.Е.Пашук География Гомельской области, Изд-во Гомельского государственного университета им.Ф.Скорины, Гомель 2000
О.Ф. Якушко (red.), Л.В. Марьина, Ю.Н. Емельянов Геоморфология Беларуси: учеб. пособие для студ. геогр. фак., Мн., 2000
М.Ю. Бобрик [и др.] Физическая география Витебской области : учебное пособие, Витебск 2004
Г.П. Пашков [и др.], под общ. ред. И.И. Пирожника Туристская энциклопедия Беларуси, Мн., БелЭн, 2007, ISBN 978-985-11-0384-9