Wikipedia

Reprezentacja Bułgarii w piłce nożnej mężczyzn

(Przekierowano z Reprezentacja Bułgarii w piłce nożnej/Eliminacje do Mistrzostw Europy 2008)

Reprezentacja Bułgarii w piłce nożnej mężczyzn (bułg. Мъжки национален отбор по футбол на България) – narodowy zespół piłkarzy nożnych Bułgarii. Za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Bułgarski Związek Piłki Nożnej.

Bułgaria
България
Ilustracja
Herb Bułgarii
Przydomek

Лъвовете (Lwy), Трикольорите (Trójkolorowi)

Związek

Български футболен съюз

Sponsor techniczny

Macron

Trener

Ilian Iliew (od 2023)

Skrót FIFA

BUL

Ranking FIFA

83. (1289.90 pkt.)[a]

Miejsce w rankingu Elo

62. (10 lipca 2016) (1561 pkt.)

Zawodnicy
Najwięcej występów

Stilijan Petrow (106)

Najwięcej bramek

Dimityr Berbatow (48)

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Mecze
Pierwszy mecz
Republika Austriacka Austria 6:0 Bułgaria 
(Wiedeń, Austria; 21 maja 1924)
Najwyższe zwycięstwo
 Bułgaria 10:0 Ghana 
(León, Meksyk; 14 października 1968)
Najwyższa porażka
 Hiszpania 13:0 Bułgaria 
(Madryt, Hiszpania; 21 maja 1933)
Medale
Igrzyska olimpijskie
srebro 1968
brąz 1956
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa
  1. ↑ Stan aktualny na 15 lutego 2024.

Pierwszy oficjalny mecz piłkarski rozegrała w maju 1924, z Austrią w Wiedniu. Do europejskiej czołówki awansowała dopiero w latach 90., kiedy doczekała się tzw. złotego pokolenia piłkarzy z Christo Stoiczkowem na czele. W tym okresie Bułgarzy zajęli czwarte miejsce na Mundialu 1994 i po raz pierwszy w historii awansowali do mistrzostw Europy (1996).

Początek XXI wieku uważany za początek stopniowego regresu reprezentacji. Jego objawami były porażki w kolejnych eliminacjach do wielkich turniejów, najniższe w dziejach miejsce w rankingu FIFA (96. w kwietniu 2012) oraz brak pokolenia zawodników na miarę tego z lat 90.

Największymi, oprócz czwartego miejsca na mistrzostwach świata, sukcesami piłki bułgarskiej są srebro z Igrzysk Olimpijskich 1968 i brąz z Igrzysk Olimpijskich 1956 oraz trzykrotne zwycięstwo w mistrzostwach Europy juniorów – w 1959, 1969 i 1974.

Dzieje reprezentacji edytuj

 
Fragment meczu Bułgaria–Szwecja (0:0), Mundial 1974

Chociaż reprezentacja Bułgarii pierwszy mecz rozegrała w maju 1924, to na międzynarodowej arenie pokazała się po raz pierwszy na Mistrzostwach Świata w 1962 roku. Na boiskach Chile nie wyszła z grupy – przegrała dwa mecze (z Argentyną 0:1 i Węgrami 1:6) i jeden zremisowała (z Anglią 0:0). Równie słabo zaprezentowała się w trzech kolejnych startach na Mundialach (1966, 1970 i 1974). Bułgarzy na pierwsze zwycięstwo na światowym czempionacie czekali do 1994.

Wcześniej jednak – w 1986 – po raz pierwszy wyszli z grupy (dzięki remisom z Włochami i Koreą Południową), ale w drugiej rundzie drużyna prowadzona przez Iwana Wucowa przegrała 0:2 z Meksykiem.

Dopiero w latach 90. Bułgaria opuściła szeregi piłkarskich średniaków. W 1991 na stanowisku selekcjonera reprezentacji zatrudniono Dimityra Penewa. Jego pięcioletnia kadencja uznawana jest za najlepszy okres w historii piłki bułgarskiej. Penew od początku postawił na młodych zawodników. Piłkarze urodzeni w latach 60. zaczęli decydować o obliczu reprezentacji, a ich piłkarskim spełnieniem okazał się Mundial 1994. Najpierw w eliminacjach do tego turnieju Bułgarzy wyeliminowali faworyzowaną Francję, a już w Stanach Zjednoczonych drużyna, w której grali: bramkarz Borisław Michajłow, obrońcy Emił Kremenliew, Trifon Iwanow, Canko Cwetanow i Petyr Chubczew, pomocnicy Jordan Leczkow, Złatko Jankow, Krasimir Bałykow i Emił Kostadinow oraz napastnicy Christo Stoiczkow (wraz z Rosjaninem Olegiem Salenką został królem strzelców) i Nasko Sirakow, zajęła czwarte miejsce, wygrywając wcześniej z Argentyną, Grecją, Meksykiem i obrońcą mistrzowskiego tytułu Niemcami. W meczu o 3. miejsce Bułgarzy ulegli 0:4 Szwecji.

Dwa lata później Bułgaria po raz pierwszy awansowała do mistrzostw Europy. Reprezentacja w niemal niezmienionym od czasu Mundialu składzie, zaprezentowała się przyzwoicie, mimo iż nie wyszła z grupy. Zremisowała z Hiszpanią i wygrała z Rumunią i tylko dzięki porażce w ostatnim meczu z Francją nie grała dalej. Po tym turnieju zwolniony został trener Penew.

Kilku piłkarzy z wybitnego pokolenia grało też na Mundialu 1998. We Francji Bułgarzy w niczym nie przypominali zespołu, który cztery lata wcześniej mógł grać w finale mistrzostw świata. W ostatnim meczu ulegli 1:6 Hiszpanii.

 
Reprezentacja Bułgarii przed spotkaniem ze Szwajcarią w ramach eliminacji do Euro 2012, 26.03.2011

Od tego czasu reprezentacja gra nieskutecznie i nieefektownie. Porażki w kwalifikacjach do kolejnych turniejów, brak dyscypliny w zespole, kaprysy piłkarzy oraz częste zmiany selekcjonerów to – jak się zdaje – największa bolączka bułgarskiego futbolu.

Po fatalnym (trzy porażki, bramki 1:9) występie na Euro 2004 trenerem reprezentacji został Christo Stoiczkow. Wiele wskazywało na to, że Bułgaria powoli zaczyna podnosić się z kryzysu. W 2005 po dziesięcioletniej, kontrowersyjnej kadencji z funkcji prezydenta piłkarskiej federacji ustąpił Iwan Sławkow, na którym ciąży wiele zarzutów kryminalnym (m.in. próba przekupienia działaczy MKOlu). Jego następcą został kolega Stoiczkowa z reprezentacji, Borisław Michajłow. Bułgarscy piłkarze zaczęli cieszyć się zainteresowaniem w Europie: Stilijan Petrow wyrósł na lidera Aston Villi (wcześniej zyskał uznanie grając w Celticu Glasgow), Dimityr Berbatow był skutecznym napastnikiem Manchesteru United, a Waleri Bożinow po udanej (awans do Serie A) przygodzie z Juventusem trafił do Manchesteru City. Natomiast w sezonie 2006–2007 Lewski Sofia, jako pierwszy klub z Bułgarii, awansował do rundy grupowej Ligi Mistrzów.

Jednak zmiany w związku, sukcesy indywidualne piłkarzy oraz udane występy Lewskiego nie przełożyły się na wyniki reprezentacji. Drużyna narodowa przegrała eliminacje do Mundialu 2006, Euro 2008, Mundialu 2010 i Euro 2012 (tu zajęła ostatnie miejsce w grupie). Dodatkowo kryzys pogłębiany jest częstymi zmianami selekcjonerów: w ciągu czterech lat (2007–2011) funkcję trenera kadry pełniło siedmiu szkoleniowców: Christo Stoiczkow, Dimityr Penew, Płamen Markow, dwukrotnie Stanimir Stoiłow, Lothar Matthäus, Michaił Madanski i Ljubosław Penew. W tym czasie reprezentacja zanotowała także największy w historii spadek w rankingu FIFA: w kwietniu 2012 została umieszczona na 96. miejscu.

Pod wodzą Ljubosława Penewa bułgarscy piłkarze rozegrali jeszcze eliminacje do mundialu w Brazylii w 2014 roku, które ostatecznie zakończyli na czwartym miejscu z dorobkiem trzynastu punktów. W grudniu 2014 roku następcą Penewa został Iwajło Petew, z którym bułgarska reprezentacja zajęła czwarte miejsce w eliminacjach do Euro 2016 we Francji z dorobkiem jedenastu punktów.

Udział w międzynarodowych turniejach edytuj

Igrzyska Olimpijskie edytuj

Udział w igrzyskach olimpijskich . Kwalifikacje do igrzysk olimpijskich
Rok Runda Miejsce M W R P B+ B- M W R P B+ B-
  1900 Nie brała udziału
  1904
  1908
  1912
  1920
  1924 II runda 12/22 1 0 0 1 0 1
  1928 Nie brała udziału
  1936
  1948
  1952
  1956 III miejsce 3/16 3 2 0 1 10 3 2 1 1 0 5 3
  1960 Faza grupowa 5/16 3 2 1 0 8 3 4 2 1 1 4 3
  1964 Nie zakwalifikowała się 4 2 0 2 3 3
  1968 II miejsce 2/16 6 3 2 1 16 10 4 3 0 1 12 6
  1972 Nie zakwalifikowała się 6 3 1 2 19 11
  1976
  1980
  1984
  1988
  1992
  1996
  2000
  2004
  2008
  2012
  2016
  2020 10 2 4 4 10 11
  2024

Mistrzostwa świata edytuj

Podstawowe ustawienie reprezentacji Bułgarii w czasie Mundialu 1994
Udział w mistrzostwach świata . Kwalifikacje do mistrzostw świata
Rok Runda Miejsce M W R P B+ B- M W R P B+ B-
  1930 Nie brała udziału
  1934 Nie zakwalifikowała się 3 0 0 3 3 14
  1938 2 0 1 1 1 7
  1950 Nie brała udziału
  1954 Nie zakwalifikowała się 4 0 1 3 3 7
  1958 4 2 0 2 11 7
  1962 Faza grupowa 15/16 3 0 1 2 1 7 5 4 0 1 7 4
  1966 Faza grupowa 15/16 3 0 0 3 1 8 5 4 0 1 11 7
  1970 Faza grupowa 13/16 3 0 1 2 5 9 6 4 1 1 12 7
  1974 Faza grupowa 12/16 3 0 2 1 2 5 6 4 2 0 13 3
  1978 Nie zakwalifikowała się 4 1 2 1 5 6
  1982 8 4 1 3 11 10
  1986 1/8 finału 15/24 4 0 2 2 2 6 8 5 1 2 13 5
  1990 Nie zakwalifikowała się 6 1 1 4 6 8
  1994 IV miejsce 4/24 7 3 1 2 10 11 10 6 2 2 19 10
  1998 Faza grupowa 20/32 3 0 1 2 1 7 8 6 0 2 18 9
    2002 Nie zakwalifikowała się 10 5 2 3 14 15
  2006 10 4 3 3 17 17
  2010 10 3 5 2 17 13
  2014 10 3 4 3 14 9
  2018 10 4 1 5 14 19
  2022 8 2 2 4 6 14
      2026

Mistrzostwa Europy edytuj

Udział w mistrzostwach Europy
Rok Kwalifikacje Wynik
  1960 Nie zakwalifikowała się
  1964
  1968
  1972
  1976
  1980
  1984
  1988
  1992
  1996 Awans Faza grupowa
    2000 Nie zakwalifikowała się
  2004 Awans Faza grupowa
    2008 Nie zakwalifikowała się
    2012
  2016
  2020

Trenerzy reprezentacji Bułgarii edytuj

Lata urzędowania – liczba meczów – narodowość – nazwisko

Szkoleniowiec O od do M W R P W% Okoliczności rezygnacji
Christo Mładenow   1974 6
Stojan Ormandżiew   1975 10
Stojan Petrow   1976 3
Christo Mładenow
Jonczo Arsow 		 
  		1976 5
Stojan Ormandżiew   1976 4
Christo Mładenow
Jonczo Arsow 		 
  		1977 8
Stojan Ormandżiew   1977 2
Cwetan Ilczew   1978 17
Atanas Pyrżelow   1978 1
Janko Dinkow   1979 2
Dobromir Taszkow   1979 4
Cwetan Ilczew   1979 5
Danko Rojew   1979 1
Atanas Pyrżelow   1980 1982 31
Iwan Wucow   1982 1986 51
Christo Mładenow   1986 1987 12
Boris Angełow   1988 1989 19
Iwan Wucow   1 czerwca
1989 		1 maja
1991 		12 2 4 6 16,6% Przyczyną dymisji była porażka 2:3 ze Szwajcarią w eliminacjach do Euro 1992. Jednak selekcjoner i tak od pół roku nie mógł prowadzić drużyny z ławki trenerskiej z powodu dyskwalifikacji UEFA[1].
Krasimir Borisow   2 maja
1991 		30 maja
1991 		2 1 0 1 50,0% Po rezygnacji Wucowa tymczasowo objął stanowisko selekcjonera. Poprowadził Bułgarów w dwu meczach: eliminacyjnym do Euro 1992 (3:0 z San Marino) i towarzyskim z Brazylią (0:3).
Dimityr Penew   20 lipca
1991 		31 lipca
1996 		51 24 13 14 47,0% Po Euro 1996 (runda grupowa) władze związku postanowiły nie przedłużać wygasającego 31 lipca kontraktu z selekcjonerem.
Christo Bonew   1 sierpnia
1996 		7 września
1998 		19 9 1 9 47,4% Złożył dymisję po nieudanym Mundialu 1998, jednak wówczas nie została przyjęta. Odszedł kilka miesięcy później po porażce 0:3 z Polską w eliminacjach do Euro 2000.
Dimityr Dimitrow   9 września
1998 		18 listopada
1999 		15 3 4 8 20,0% Przyczyną zwolnienia był brak promocji do Euro 2000; za jego kadencji Bułgarzy w eliminacjach wygrali tylko z Luksemburgiem.
Stojczo Mładenow   1 stycznia
2000 		7 października
2001 		22 11 4 7 50,0% Chociaż na dwie kolejki przed końcem kwalifikacji do Mundialu 2002 jego podopieczni prowadzili w grupie, w ostatnich meczach przegrali 0:2 z Danią i 0:6 z Czechami, i spadli na trzecie miejsce. Po spotkaniu z Czechami złożył dymisję.
Płamen Markow   1 stycznia
2002 		1 lipca
2004 		24 10 5 9 41,7% Po słabym występie (trzy porażki, bramki 1:9) swoich podopiecznych na Euro 2004 nie przedłużył wygasającego 1 lipca kontraktu.
Christo Stoiczkow   15 lipca
2004 		10 kwietnia
2007 		28 13 10 5 46,4% Odszedł w połowie eliminacji do Euro 2008 z powodu medialnej nagonki po remisie 0:0 z Albanią. Poza tym w tym czasie otrzymał korzystniejszą finansowo ofertę z Celty Vigo.
Stanimir Stoiłow   25 kwietnia
2007 		6 lipca
2007 		2 2 0 0 100% Po niespodziewanej dymisji Stoiczkowa został tymczasowym selekcjonerem. Wygrał dwa mecze w eliminacjach do Euro 2008, ale – mimo iż otrzymał propozycję podpisania kontraktu długoterminowego – wolał powrócić do pracy w Lewskim Sofia.
Dimityr Penew   1 sierpnia
2007 		11 stycznia
2008 		6 3 1 2 50,0% Po przegranych eliminacjach do Euro 2008 nie przedłużono z nim umowy.
Płamen Markow   11 stycznia
2008 		2 grudnia
2008 		7 3 3 1 42,8% Został zwolniony na początku eliminacji do Mundialu 2010. Powodem dymisji był słaby start w kwalifikacjach (trzy punkty w trzech meczach) oraz porażka 1:6 w spotkaniu towarzyskim z Serbią.
Stanimir Stoiłow   30 stycznia
2009 		7 września
2010 		16 5 4 7 31,2% Podał się do dymisji po przegranym 0:1 meczu eliminacji Euro 2012 z Czarnogórą. Jego podopieczni w sześciu ostatnich spotkaniach zanotowali pięć porażek (w tym dwie w kwalifikacjach) i jeden remis[2].
Lothar Matthäus   21 września
2010 		19 września
2011 		10 3 3 4 30% Został zwolniony po tym, jak Bułgarzy stracili szanse na awans do Euro 2012. Wśród przyczyn dymisji wymieniano nie tylko słabe wyniki, ale także złą atmosferę w kadrze[3][4].
Michaił Madanski   19 września
2011 		12 października
2011 		2 0 0 2 0% Jako trener tymczasowy prowadził kadrę w dwu meczach: towarzyskim z Ukrainą (0:3) i z Walią (0:1), kończącym eliminacje Euro 2012. Bułgarzy zajęli w nich ostatnie miejsce, dając się wyprzedzić m.in. Walijczykom i Czarnogórcom.
Ljubosław Penew   2 listopada 2011 16 listopada 2014 24 9 7 8 Został zwolniony po remisie z Maltą w meczu eliminacyjnym do Euro 2016.
Iwajło Petew   17 grudnia 2014[5] 27 września 2016 12 5 1 6 Rozwiązał kontrakt z bułgarską federacją po tym jak miał objąć posadę trenera Dinama Zagrzeb.[6]
Petyr Chubczew   28 września 2016 18 maja 2019
Krasimir Bałykow   18 maja 2019 21 października 2019 6 0 1 5 0
Georgi Dermendżiew   28 października 2019 1 stycznia 2021 11 2 2 7 18,18
Jasen Petrow   2021 2022 17 3 5 9 17,65
Georgi Iwanow   6 czerwca 2022 12 czerwca 2022 2 0 2 0 0
Mladen Krstajić   21 czerwca 2022

Rekordziści edytuj

Ostatnim meczem, jaki uwzględniono w statystyce jest spotkanie towarzyskie z Kazachstanem (2:1) z 4 czerwca 2013.

 
Stilijan Petrow jest rekordzistą pod względem liczby meczów w kadrze.
Najwięcej meczów w kadrze[7]
Nazwisko Lata Liczba meczów Liczba goli
1 Stilijan Petrow 1998-11 106 8
2 Borisław Michajłow 1983-98 102 0
3 Christo Bonew 1967-79 96 47
4 Martin Petrow 1999-11 92 20
= Krasimir Bałykow 1988-03 92 16
6 Dimityr Penew 1965-74 90 2
7 Radostin Kisziszew 1996-09 83 1
= Christo Stoiczkow 1986-99 83 37
9 Nasko Sirakow 1983-96 81 23
10 Ajan Sadykow 1981-91 80 9
 
Dimityr Berbatow jest rekordzistą pod względem liczby goli w kadrze.
Najwięcej goli w kadrze
Nazwisko Lata Liczba meczów Liczba goli
1 Dimityr Berbatow 1999-10 79 48
2 Christo Bonew 1967-79 96 47
3 Christo Stoiczkow 1987-99 83 37
4 Emił Kostadinow 1988-98 70 26
5 Petyr Żekow 1963-72 44 25
= Iwan Kolew 1950-63 75 25
7 Nasko Sirakow 1983-96 81 23
8 Martin Petrow 1999-11 92 20
= Dimityr Miłanow 1948-59 39 20
10 Georgi Asparuchow 1962-70 50 19
= Dinko Dermendżiew 1966-77 58 19

W rankingu FIFA edytuj

rok styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień
1993 – – – – – – – 37. 37. 32. 23. 31.
1994 31. 23. 23. 25. 29. 29. 14. 14. 14. 16. 17. 16.
1995 16. 14. 14. 13. 12. 8. 11. 12. 14. 11. 14. 17.
1996 18. 17. 17. 24. 28. 28. 19. 17. 21. 21. 17. 15.
1997 15. 14. 14. 13. 14. 23. 20. 22. 13. 18. 24. 36.
1998 36. 38. 38. 42. 35. 35. 34. 35. 47. 45. 46. 49.
1999 30. 30. 30. 23. 30. 33. 34. 34. 36. 36. 37. 37.
2000 37. 39. 39. 40. 43. 44. 47. 52. 56. 55. 54. 53.
2001 54. 52. 49. 44. 43. 46. 49. 50. 48. 51. 51. 51.
2002 51. 52. 52. 52. 54. 54. 54. 58. 50. 42. 41. 42.
2003 42. 44. 46. 38. 35. 38. 37. 35. 31. 39. 39. 34.
2004 34. 37. 37. 38. 38. 40. 41. 42. 41. 41. 37. 37.
2005 37. 39. 39. 40. 43. 45. 46. 46. 45. 46. 39. 39.
2006 39. 40. 39. 38. 37. 37. 37. 36. 37. 38. 43. 43.
2007 42. 37. 39. 38. 36. 33. 30. 29. 35. 34. 18. 18.
2008 18. 19. 19. 18. 18. 18. 17. 17. 16. 15. 16. 27.
2009 28. 26. 27. 20. 20. 23. 23. 23. 19. 23. 27. 30.
2010 30. 30. 38. 39. 39. – 43. 43. 54. 43. 45. 49.
2011 49. 51. 47. 45. 46. 46. 48. 51. 55. 75. 85. 84.
2012 83. 88. 85. 96. 96. 90. 92. 94. 89. 55. 40. 50.
2013 50. 48. 46. 51. 52. 46. 52. 53. 64. 76. 76. 74.
2014 74. 72. 67. 73. 73. 78.
  • najlepsze miejsce: 8. (czerwiec 1995)
  • najgorsze miejsce: 96. (kwiecień 2012)
  • najwyższy awans: +34 (październik 2012)
  • największy spadek: -20 (październik 2011)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Komisja dyscyplinarna UEFA zdyskwalifikowała na trzy lata Wucowa po tym, jak w spotkaniu eliminacji do Euro 1992 ze Szkocją (1:1), 14 listopada 1990, zachowywał się agresywnie wobec sędziego. Od tego czasu zespół formalnie prowadził asystent Wucowa, Krasimir Borisow. Zob. Encyklopedia piłkarska FUJI. World Cup USA 1994, tom. 10, s. 56.
  2. ↑ Sportal.bg: Мъри призна: Напускам България. sportal.bg. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (Dostęp 8 września 2010).
  3. ↑ SofiaEcho: Lothar Matthaeus out as Bulgaria’s manager (Dostęp 19 września 2011).
  4. ↑ Novinite: Matthaeus Fired as Bulgarian National Coach. novinite.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-25)]. (Dostęp 19 września 2011).
  5. ↑ Petew selekcjonerem reprezentacji Bułgarii, „Polsat Sport” [dostęp 2017-04-12] (pol.).
  6. ↑ INTERIA.PL, Iwajło Petew nie jest już selekcjonerem reprezentacji Bułgarii [online] [dostęp 2017-04-12] (pol.).
  7. ↑ Gwiazdką oznaczono piłkarzy branych pod uwagę przy ustalaniu obecnej kadry.
    Pogrubieniem oznaczono uczestników Mundialu 1994, na którym Bułgarzy zajęli IV miejsce.
    Źródła: RSSSF, Bul-Hun 2012, Bul-Hol 2012.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reprezentacja_Bułgarii_w_piłce_nożnej_mężczyzn&oldid=73085796”