Rezerwat przyrody Florianów

Rezerwat przyrody Florianów – rezerwat przyrody nieożywionej położony w gminie Mrozy (powiat miński, województwo mazowieckie), w leśnictwie Jeziorek (Nadleśnictwo Mińsk). Jest największym rezerwatem powiatu mińskiego i jednym z największych rezerwatów przyrody województwa mazowieckiego.

Florianów

rezerwat przyrody nieożywionej
Typ	geologiczny i glebowy
Podtyp	skał, minerałów, osadów, gleb i wydm
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Położenie	gmina Mrozy
Mezoregion	Obniżenie Węgrowskie
Data utworzenia	1991-07-08
Akt prawny	M.P. z 1991 r. nr 25, poz. 172 §2
Powierzchnia	406,63 ha
Powierzchnia otuliny	588,5583 ha
Ochrona	czynna
Położenie na mapie gminy Mrozy Florianów
Położenie na mapie Polski Florianów
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Florianów
Położenie na mapie powiatu mińskiego Florianów
52°05′40″N 21°52′45″E

Zajmuje powierzchnię 406,63 ha (akt powołujący podawał 406,04 ha). Wokół rezerwatu utworzono otulinę o powierzchni 588,5583 ha. Na mocy planu ochrony ustanowionego w 2017 roku, rezerwat jest objęty ochroną czynną.

Podstawa prawna

Rezerwat powołany został Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 8 lipca 1991 r. (M.P. z 1991 r. nr 25, poz. 172).

Celem ochrony jest zachowanie, ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych, interesujących i dobrze zachowanych form geomorfologicznych pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego, głównie: ozu, moreny czołowej oraz wydmy parabolicznej. Przedmiotem ochrony jest las porastający te formy.

Klasyfikacja rezerwatu

Według obowiązujących kryteriów rozporządzenia Ministra Środowiska z 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody, pod względem rodzaju, rezerwat „Florianów” jest rezerwatem przyrody nieożywionej (N). Dalej, ze względu na dominujący przedmiot ochrony rezerwat można zaklasyfikować jako: typ – geologiczny i glebowy (PGg), podtyp – skał, minerałów, osadów, gleb i wydm (smg). Natomiast ze względu na główny typ ekosystemu, jako rezerwat leśny i borowy (EL), podtyp lasów mieszanych nizinnych (lmn).

Budowa geologiczna

Rezerwat obejmuje największy sfalowany oz i wydmę paraboliczną na Nizinie Południowopodlaskiej oraz dobrze zachowaną morenę czołową. Są one budowane przez czwartorzędowe osady o miąższości 60–100 m, będące pozostałością procesów akumulacji lodowcowej. Cały obszar rezerwatu wznosi się na piaszczystym sandrze położonym w północno-zachodniej części pradoliny Kostrzynia, której dno znajduje na wysokości ok. 140 m n.p.m.

Wydma paraboliczna

Północną część rezerwatu zajmuje eoliczna wydma paraboliczna osiągająca wysokość 147 m n.p.m., zbudowana z drobnego materiału skalnego, nawiewanego z sąsiedniego ozu oraz moreny czołowej.

Oz

Środkowa część rezerwatu ukształtowana jest w formie ozu, którego oś długa przebiega w kierunku północ-południe. Na kulminacjach wał osiąga wysokość 155 m n.p.m. w części północnej oraz 168 m n.p.m. w części południowej. Oz na obszarze rezerwatu zbudowany jest z przemytego, warstwowanego materiału wodnolodowcowego. Na wschód i zachód od ozu, w miejscach mis wytopiskowych po martwym lodzie, znajdują się podmokłe obniżenia wypełnione płytkimi torfami i namułami torfiastymi. Odwadniają je dwa lokalne cieki wpływające do rzeki Witówki, lewobrzeżnego dopływu Kostrzynia.

Morena czołowa

Południową część rezerwatu zajmuje morena czołowa, osiągająca w południowej części 172,7 m n.p.m.

Flora i fauna

Większa część rezerwatu porośnięta jest lasem z panującymi gatunkami: olszą, sosną, brzozą i dębem, na różnych siedliskach: bór świeży, kwaśna dąbrowa, grąd, ols, łęg olszowo-jesionowy. Na ozie dominują drzewostany sosnowe, na wydmie sosnowo-brzozowe, natomiast na obszarach podmokłych obniżeń – olszowe. Przyczynia się to do znacznego różnicowania fitosocjologicznego – występują tu obok siebie bory świeże (Leucobryo-Pinetum), bory wilgotne (Molinio-Pinetum), bory bagienne (Vaccinio uliginosi-Pinetum), bory mieszane świeże (Querco roboris-Pinetum), grądy subkontynentalne (Tilio-Carpinetum), łęgi jesionowo-olszowe (Fraxino-Alnetum), olsy porzeczkowe (Ribeso nigri-Alnetum), a spośród zbiorowisk nieleśnych m.in. zespół turzycy błotnej (Caricetum acutiformis) oraz kwaśne młaki niskoturzycowe (Caricion nigrae).

Na terenie rezerwatu stwierdzono 271 gatunków roślin naczyniowych oraz 12 gatunków mszaków, w tym następujące gatunki chronione: kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis), mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi), nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), torfowiec błotny (Sphagnum palustre), gruszyczka mniejsza (Pyrola minor), gruszyczka okrągłolistna (Pyrola rotundifolia). Z obszaru rezerwatu podawano co najmniej 85 gatunków kręgowców, w tym 57 gatunków ptaków, m.in. bociana czarnego (Ciconia nigra), żurawia (Grus grus), dzięcioła białogrzbietego (Dendrocopos leucotos), dzięcioła czarnego (Dryocopus martius) czy lerkę (Lullula arborea).

Zabytki kultury i historii

Na terenie rezerwatu znajdują się dwa obiekty zabytkowe: leśniczówka – murowany dworek z przełomu XIX/XX w. oraz ceglana kolumna, nazywana przez okolicznych mieszkańców „Białym słupem”, wybudowana po mającej tu miejsce w 1798 r. nagłej śmierci Floriana Cieszkowskiego, starosty kleszczelowskiego i kawalera Orderu św. Stanisława przez jego syna.

Powiązanie z innymi obszarami chronionymi

Rezerwat „Florianów” położony jest w południowo-wschodniej części Mińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz w części południowej obszaru specjalnej ochrony ptaków sieci Natura 2000 „Dolina Kostrzynia” PLB140009. W pobliżu rezerwatu znajdują się: specjalny obszar ochrony siedlisk „Rogoźnica” PLH140036 oraz rezerwaty przyrody „Torfowisko Jeziorek”, „Barania Ruda”, „Przełom Witówki”, „Rogoźnica” i „Rudka Sanatoryjna”.