Rezerwat przyrody Kvačianska dolina

Rezerwat przyrody Kvačianska dolina (słow. Národná prírodná rezervácia Kvačianska dolina) – rezerwat przyrody na pograniczu Tatr Zachodnich i Gór Choczańskich w północnej Słowacji. Na terenie rezerwatu obowiązuje 5. (w pięciostopniowej skali) stopień ochrony.

Rezerwat przyrody Kvačianska dolina
Národná prírodná rezervácia Kvačianska dolina
Ilustracja
Dolina Kwaczańska z Rohacza
(na jej wschodnim zboczu)
rezerwat przyrody
Państwo

 Słowacja

Kraj

 żyliński

Mezoregion

Góry Choczańskie

Data utworzenia

1967

Powierzchnia

461,8 ha

Położenie na mapie kraju żylińskiego
Mapa konturowa kraju żylińskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Rezerwat przyrody Kvačianska dolina”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry znajduje się punkt z opisem „Rezerwat przyrody Kvačianska dolina”
Ziemia49°11′15″N 19°32′30″E/49,187500 19,541667
Dolina Kwaczańska
Wodospad Roztocki

Położenie edytuj

Rezerwat leży w granicach katastralnych wsi Kwaczany i Wielkie Borowe w powiecie Liptowski Mikułasz w kraju żylińskim. Obejmuje Dolinę Kwaczańską z płynącym nią potokiem Kwaczanka wraz z ograniczającymi ją stokami masywów górskich Ostrego Wierchu (1128 m n.p.m.) na wschodzie oraz Hrádkovej (1206 m n.p.m.) i Czarnej Hory (1094 m n.p.m.) na zachodzie. W granicach rezerwatu znajduje się m.in. dawna osada młynarska na Obłazach.

Historia edytuj

Rezerwat został powołany w 1967 r. na powierzchni 467,3 ha zarządzeniem Komisji ds. Kultury i Informacji Słowackiej Rady Narodowej nr 6 z dnia 25 kwietnia 1967 r. Nowelizowany rozporządzeniem Ministerstwa Środowiska Naturalnego Republiki Słowackiej nr 83/1993 z dnia 23 marca 1993 r.[1]

Charakterystyka edytuj

Rezerwat obejmuje typową dużą dolinę krasową, wyciętą głęboko w wapieniach i dolomitach środkowego triasu, zaliczanych do płaszczowiny choczańskiej, z aktywnym cały rok ciekiem wodnym (potok Kwaczanka), z licznymi wodospadami, przewężeniami, skalistymi ścianami, wysokimi skalnymi turniami, piargami i usypiskami oraz bardzo bogatą florą.

Flora edytuj

Strome stoki i boczne dolinki kryją fragmenty reliktowych lasów, które ze względów na niedostępność terenu nie były nigdy gospodarczo wykorzystywane[2]. Ich skład gatunkowy zależy od nachylenia stoków, ich ekspozycji i stopnia rozwoju gleby. Dominującym gatunkiem jest tu buk zwyczajny, któremu towarzyszy jawor. W zagłębieniach terenowych, na głębszych glebach, rośnie jodła, rzadziej świerk; na stromszych, skalistych stokach z płytkimi, szkieletowymi, przesychającymi glebami występują skupiska sosny i modrzewia. Bogata roślinność zielna charakteryzuje się występowaniem gatunków reglowych, subalpejskich i alpejskich, przy czym widać tu wyraźnie zjawisko tzw. inwersji zbiorowisk roślinnych: w głębi wąwozu, na niskich stanowiskach, rosną odporne na chłód i długą zimę gatunki subalpejskie i alpejskie, zaś wysoko na zboczach i turniach – gatunki kserofilne i ciepłolubne.

Spośród gatunków górskich występują tu m.in. aster alpejski, szarotka alpejska (jedno z najniższych stanowisk na Słowacji – ok. 665 m n.p.m.), pierwiosnek łyszczak, goryczka krótkołodygowa, dzwonek drobny, warzuszka skalna, konietlica alpejska, wiechlina styryjska, żółto kwitnący jaskier skalny i biało kwitnący jaskier tojadolistny, tłustosz alpejski, żebrowiec górski, przetacznik krzewinkowy, gnidosz okółkowy, zarzyczka górska. Osobną grupę tworzą gatunki endemityczne lub subendemityczne, jak urdzik karpacki, kostrzewa tatrzańska, goździk lśniący i skalnica tatrzańska.

Fauna edytuj

Fauna rezerwatu jest typowa dla wyższych gór północnej Słowacji. Z dużych drapieżników pojawiają się tu niedźwiedź brunatny i wilk. Z drobnych gryzoni warta wzmianki jest orzesznica, z ptaków m.in. sóweczka zwyczajna.

Cel ochrony edytuj

Celem funkcjonowania rezerwatu jest ochrona antecedentnej doliny górskiej z zespołem cennych zbiorowisk roślinnych, pochodzących w znacznym stopniu z epoki glacjalnej, występujących na obszarze o charakterystycznej, skalnej rzeźbie terenu[1].

Przypisy edytuj

  1. a b wg Enviroportalu [1]
  2. Wg informacji na panelu nr 10 ścieżki dydaktycznej Dolina Prosiecka - Dolina Kwaczańska, 2017 r.

Bibliografia edytuj

  • Barański Mirosław J.: Pretekst: Dolina Kwaczańska, w: „Na szlaku. Miesięcznik turystyczno-krajoznawczy poświęcony górom” – rok XV, nr 1 (139) – styczeń 2001, s. 14-15;
  • Barański Mirosław J.: Wąwozy Gór Choczańskich, w: „Gazeta Górska” R. XXV, nr 3 (99), lato 2017, s. 36-41;
  • Chočské vrchy. Vodná nádrž Liptovská Mara. Turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec, 1997, ISBN 80-85510-84-7;
  • Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 367;
  • Szczerba Tadeusz: Choczańskie Wierchy i okolica. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski – RMR, Gliwice 2001, ISBN 83-904352-9-2, s. ;
  • Zygmańska Barbara: Góry Choczańskie. Przewodnik turystyczny, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 2003, ISBN 83-7005-455-2;