Rezerwat przyrody Stawinoga
Rezerwat przyrody Stawinoga – faunistyczny rezerwat przyrody położony w pobliżu wsi Stawinoga, w gminie Zatory, w powiecie pułtuskim (województwo mazowieckie)[1][2].
Stawy Stawinoga | |
rezerwat faunistyczny | |
Typ | |
---|---|
Podtyp | |
Państwo | |
Województwo | |
Położenie | |
Mezoregion | |
Data utworzenia |
1981 |
Akt prawny | |
Powierzchnia |
145,9754 ha |
Ochrona | |
Położenie na mapie gminy Zatory | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego | |
52°35′N 21°08′E/52,583333 21,133333 |
Opis rezerwatu edytuj
Rezerwat został powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 3 grudnia 1981 (M.P. z 1981 r. nr 29, poz. 271[4]). Obejmuje obszar stawów, lasu, nieużytków i łąk o łącznej powierzchni 145,9754 ha[1] (akt powołujący podawał 146,51 ha[4]). Lasami na powierzchni ponad 31 ha zarządza Nadleśnictwo Pułtusk, stawami, pozostałymi lasami i nieużytkami – Polski Związek Wędkarski w Wierzbicy, a łąki stanowią własność Skarbu Państwa[5].
Celem ochrony, według aktu powołującego, jest zachowanie miejsc lęgowych licznych gatunków ptaków związanych ze środowiskiem wodno-bagiennym i leśnym oraz miejsc odpoczynku i żerowisk ptaków przelotnych[1][2].
Rezerwat powstał z części dawnego gospodarstwa rybnego. Dawniej obok centralnie położonego stawu-rezerwatu funkcjonowały jeszcze stawy rybne. Dzisiaj są zaniedbane, utraciły regulację wód, ponieważ śluzy i inne urządzenia melioracyjne uległy dewastacji. Obecnie nie istnieją nawet dawne budynki przepompowni.
Rezerwat znajduje się tuż obok koryta Narwi. Na jego skraju od strony południowej rośnie wielowiekowy dąb szypułkowy z kapliczką na pniu, który ma status pomnika przyrody[6], obok stoi stara murowana rybakówka.
Na mocy obowiązującego planu ochrony ustanowionego w 2019 r., prawie cały obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną, jedynie niewielka działka z budynkami gospodarczymi w południowej części rezerwatu podlega ochronie krajobrazowej[7][8]. Plan ochrony zezwala na prowadzenie (z pewnymi ograniczeniami) ekstensywnej gospodarki rybackiej w części rezerwatu obejmującej stawy rybne oraz na spuszczanie wody ze stawów na okres zimy[7].
Wschodnia część rezerwatu, obejmująca kompleks leśny o powierzchni ponad 31 ha w zarządzie Nadleśnictwa Pułtusk, leży w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków „Puszcza Biała” PLB140007[8].
Walory przyrodnicze edytuj
Fauna edytuj
W rezerwacie naliczono ponad 25 gatunków ptaków lęgowych:
- łabędź krzykliwy[3]
- głowienka
- łyska
- kokoszka zwyczajna
- kureczka zielonka
- kropiatka
- wodnik
- derkacz
- mewa śmieszka (kolonia liczy zwykle ok. 400 gniazd)
- mewa mała
- rybitwa czarna
- rybitwa rzeczna
- perkoz dwuczuby
- perkoz rdzawoszyi
- perkoz zausznik
- perkozek
- rycyk
- krwawodziób
- bekas kszyk
- kulon
- czajka
- trzciniak
- rokitniczka
- łozówka
- podróżniczek
- remiz
Również w okresie przelotów regularnie spotykanych jest wiele gatunków ptaków: rożeniec, świstun, płaskonos, czernica, gągoł, brodziec śniady, samotnik, łęczak, szlamnik, rycyk, batalion, sieweczka obrożna i rzeczna, błotniak stawowy i zbożowy, rybołów, bielik.
Ssaki reprezentowane są przez takie gatunki jak: dzik, jeleń, sarna, łoś, borsuk, piżmak, tchórz. Z gadów występują: jaszczurka zwinka, zaskroniec i padalec, natomiast z płazów: żaba moczarowa, trawna, wodna i jeziorkowa oraz ropucha zielona, kumak nizinny i rzekotka drzewna.
Flora edytuj
W rezerwacie występuje kilka gatunków storczykowatych, kilka gatunków przetaczników, bobrek trójlistny, żabieniec babka wodna, obficie rosną pałka wodna oraz trzcina pospolita. Na groblach rosną pojedynczo brzozy brodawkowate, olsze czarne i liczne wierzby. Tutejsze zespoły leśne należą do łęgu olszowego, łęgu jesionowo-wiązowego oraz lasu mieszanego i boru mieszanego świeżego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 17 maja 2019 r. w sprawie rezerwatu przyrody Stawinoga. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 6748 [on-line]. 2019-05-28. [dostęp 2019-06-21].
- ↑ a b c d Rezerwat przyrody Stawinoga. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-21].
- ↑ a b Dariusz Kowalczyk. Drugie stwierdzenie lęgu łabędzia krzykliwego (Cygnus cygnus) na Nizinie Mazowieckiej. „Kulon”. 13, s. 106-107, 2008. Pionki: Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne i Kozienicki Park Krajobrazowy (wg informacji na stronie www Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne i Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych). ISSN 1427-3098.
- ↑ a b Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 3 grudnia 1981 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1981 r. nr 29, poz. 271)
- ↑ Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Pułtusk – Lasy Państwowe. [dostęp 2019-06-21].
- ↑ Pomnik przyrody – dąb szypułkowy Quercus robur. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-21].
- ↑ a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 2 grudnia 2019 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Stawinoga”. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego, poz. 14299 [on-line]. 2019-12-06. [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 2 grudnia 2019 r., publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego, poz. 14299 – uzasadnienie. 2019-12-06. [dostęp 2020-01-04].