Rezerwat przyrody Stawinoga

Rezerwat przyrody Stawinogafaunistyczny rezerwat przyrody położony w pobliżu wsi Stawinoga, w gminie Zatory, w powiecie pułtuskim (województwo mazowieckie)[1][2].

Stawinoga
Ilustracja
Stawy Stawinoga
rezerwat faunistyczny
Typ

faunistyczny[1][2]

Podtyp

ptaków[1][2]

Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Położenie

Stawinoga, gmina Zatory

Mezoregion

Dolina Dolnej Narwi

Data utworzenia

1981

Akt prawny

M.P. z 1981 r. nr 29, poz. 271

Powierzchnia

145,9754 ha

Ochrona

czynna, krajobrazowa

Położenie na mapie gminy Zatory
Mapa konturowa gminy Zatory, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Stawinoga”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stawinoga”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Stawinoga”
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego
Mapa konturowa powiatu pułtuskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Stawinoga”
Ziemia52°35′N 21°08′E/52,583333 21,133333
Lęgowe łabędzie krzykliwe (2009 r.)[3]
Zarybianie

Opis rezerwatu edytuj

Rezerwat został powołany zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 3 grudnia 1981 (M.P. z 1981 r. nr 29, poz. 271[4]). Obejmuje obszar stawów, lasu, nieużytków i łąk o łącznej powierzchni 145,9754 ha[1] (akt powołujący podawał 146,51 ha[4]). Lasami na powierzchni ponad 31 ha zarządza Nadleśnictwo Pułtusk, stawami, pozostałymi lasami i nieużytkami – Polski Związek Wędkarski w Wierzbicy, a łąki stanowią własność Skarbu Państwa[5].

Celem ochrony, według aktu powołującego, jest zachowanie miejsc lęgowych licznych gatunków ptaków związanych ze środowiskiem wodno-bagiennym i leśnym oraz miejsc odpoczynku i żerowisk ptaków przelotnych[1][2].

Rezerwat powstał z części dawnego gospodarstwa rybnego. Dawniej obok centralnie położonego stawu-rezerwatu funkcjonowały jeszcze stawy rybne. Dzisiaj są zaniedbane, utraciły regulację wód, ponieważ śluzy i inne urządzenia melioracyjne uległy dewastacji. Obecnie nie istnieją nawet dawne budynki przepompowni.

Rezerwat znajduje się tuż obok koryta Narwi. Na jego skraju od strony południowej rośnie wielowiekowy dąb szypułkowy z kapliczką na pniu, który ma status pomnika przyrody[6], obok stoi stara murowana rybakówka.

Na mocy obowiązującego planu ochrony ustanowionego w 2019 r., prawie cały obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną, jedynie niewielka działka z budynkami gospodarczymi w południowej części rezerwatu podlega ochronie krajobrazowej[7][8]. Plan ochrony zezwala na prowadzenie (z pewnymi ograniczeniami) ekstensywnej gospodarki rybackiej w części rezerwatu obejmującej stawy rybne oraz na spuszczanie wody ze stawów na okres zimy[7].

Wschodnia część rezerwatu, obejmująca kompleks leśny o powierzchni ponad 31 ha w zarządzie Nadleśnictwa Pułtusk, leży w granicach obszaru specjalnej ochrony ptakówPuszcza Biała” PLB140007[8].

Walory przyrodnicze edytuj

Fauna edytuj

W rezerwacie naliczono ponad 25 gatunków ptaków lęgowych:

Również w okresie przelotów regularnie spotykanych jest wiele gatunków ptaków: rożeniec, świstun, płaskonos, czernica, gągoł, brodziec śniady, samotnik, łęczak, szlamnik, rycyk, batalion, sieweczka obrożna i rzeczna, błotniak stawowy i zbożowy, rybołów, bielik.

Ssaki reprezentowane są przez takie gatunki jak: dzik, jeleń, sarna, łoś, borsuk, piżmak, tchórz. Z gadów występują: jaszczurka zwinka, zaskroniec i padalec, natomiast z płazów: żaba moczarowa, trawna, wodna i jeziorkowa oraz ropucha zielona, kumak nizinny i rzekotka drzewna.

Flora edytuj

W rezerwacie występuje kilka gatunków storczykowatych, kilka gatunków przetaczników, bobrek trójlistny, żabieniec babka wodna, obficie rosną pałka wodna oraz trzcina pospolita. Na groblach rosną pojedynczo brzozy brodawkowate, olsze czarne i liczne wierzby. Tutejsze zespoły leśne należą do łęgu olszowego, łęgu jesionowo-wiązowego oraz lasu mieszanego i boru mieszanego świeżego.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 17 maja 2019 r. w sprawie rezerwatu przyrody Stawinoga. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 6748 [on-line]. 2019-05-28. [dostęp 2019-06-21].
  2. a b c d Rezerwat przyrody Stawinoga. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-21].
  3. a b Dariusz Kowalczyk. Drugie stwierdzenie lęgu łabędzia krzykliwego (Cygnus cygnus) na Nizinie Mazowieckiej. „Kulon”. 13, s. 106-107, 2008. Pionki: Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne i Kozienicki Park Krajobrazowy (wg informacji na stronie www Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne i Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych). ISSN 1427-3098. 
  4. a b Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 3 grudnia 1981 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1981 r. nr 29, poz. 271)
  5. Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Pułtusk – Lasy Państwowe. [dostęp 2019-06-21].
  6. Pomnik przyrody – dąb szypułkowy Quercus robur. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-21].
  7. a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 2 grudnia 2019 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Stawinoga”. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego, poz. 14299 [on-line]. 2019-12-06. [dostęp 2020-01-04].
  8. a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 2 grudnia 2019 r., publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego, poz. 14299 – uzasadnienie. 2019-12-06. [dostęp 2020-01-04].