Ripogonaceae
Ripogonaceae – monotypowa rodzina roślin jednoliściennych z jednym rodzajem Ripogonum J.R.Forst. & G.Forst. Charact. Gen. 49. 1 Mar 1776[4] (synonim: Rhipogonum J.R.Forst. & G.Forst.[5]). Do rodzaju należy 6 gatunków występujących na wschodnim wybrzeżu Australii, na Nowej Gwinei oraz na Nowej Zelandii[2][6].
 Ripogonum scandens | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Ripogonaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Ripogonaceae Conran & Clifford Fl. Australia 46: 230. 1986[3] | |
| Zasięg | |
| |
Pędy tych roślin wykorzystywane bywają do wyplatania koszyków i w budownictwie. Młode pędy spożywane są podobnie do szparagów[7].
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Rośliny pnące o pędach drewniejących, wyrastających z tęgiego, poziomo rosnącego kłącza, u nasady często bulwiasto zgrubiałych. Łodygi długie, kolczaste, bez wąsów czepnych, rozgałęzione w górnej części[7].
- Liście
- Naprzeciwległe, rzadziej skrętoległe, zwykle dwurzędowe[7]. W dolnej części pędów łuskowate i pochwiaste, w górnej części pędów (sięgającej miejsc nasłonecznionych) bez pochew, ogonkowe, z płaską, całobrzegą blaszką liściową zakończoną zwykle wylistkiem[7]. Liście z trzema silnymi wiązkami równoległymi i siateczkowatą nerwacją między nimi[2].
- Kwiaty
- Drobne, siedzące lub szypułkowe, wsparte przysadkami, zebrane w wiechowate, groniaste lub kłosokształtne kwiatostany wyrastające na szczytach pędów i w kątach liści. Kwiaty są obupłciowe i promieniste. Okwiat tworzony jest przez 6 listków w dwóch okółkach. Pręcików jest 6, mają wolne nitki i zielonawe pylniki otwierające się podłużnymi pęknięciami. Zalążnia jest górna, trójkomorowa, zwieńczona jest pojedynczym, siedzącym znamieniem[7].
- Owoce
- Jagoda[2][7].
Systematyka i pochodzenie edytuj
Skamieniałości Ripogonum znane są z miocenu[7] z Nowej Zelandii, a z eocenu (sprzed 52–56 milionów lat) z Tasmanii[7], Nowej Zelandii, i Patagonii[2].
- Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne w obrębie liliowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Grupa siostrzana dla Philesiaceae w obrębie liliowców w kladzie jednoliściennych[2].
| liliowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział systematyczny[6]
- rodzaj: Ripogonum J.R.Forst. & G.Forst. (gatunek typowy: R. scandens J. R. et J. G. A. Forster[4])
- Ripogonum album R.Br.: Australia i Nowa Gwinea
- Ripogonum brevifolium Conran & Cliff.: Australia
- Ripogonum dicolor F.Muell.: Australia
- Ripogonum elseyanum F.Muell.: Australia
- Ripogonum fawcettianum F.Muell. ex Benth.: Australia
- Ripogonum scandens J.R. & G.Forst.: Nowa Zelandia
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2010-11-15]. (ang.).
- ↑ a b Ripogonum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Natural Museum of Natural History. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
- ↑ List of genera in family RHIPOGONACEAE. [w:] Vascular Plant Families and Genera [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2021-08-29]. (ang.).
- ↑ a b Ripogonum J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-08-29].
- ↑ a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 147-148. ISBN 978-1842466346.