Riga Speedway Clubłotewski klub żużlowy z Rygi.

Riga Speedway Club
Pełna nazwa

Riga Speedway Club[1]

Data założenia

1976

Liga

Radziecka liga żużlowa (1976–1990)
Baltic Speedway League (2018–2020)
Fińska liga żużlowa (2019)

Państwo

 Łotwa

Adres

Miera iela 33 – 22, Rīga, LV-1001

Stadion

Stadion żużlowy w Biķernieku kompleksā sporta bāze

Prezes

Nils Freivalds

Trener

Antoni Kušels

Historia edytuj

Przed powstaniem klubu edytuj

Początek ryskiego, jak i łotewskiego żużla datuje się na 1958 rok, kiedy to z inicjatywy Władimira Karniejewa(inne języki), działacza federacji motocyklowej Rosyjskiej FSRR, zorganizowano pierwsze zawody żużlowe w Związku Radzieckim. Odbyły się one w dniach 10–12 czerwca 1958 roku na moskiewskim Stadionie Łużniki. W gronie motocyklistów zaproszonych na te zawody znalazło się dwóch motocyklistów z Rygi: Edmunds Krūze i Egīls Jansons. Po trzech dniach zawodów indywidualnych lepiej wypadł Krūze, zajmując w klasyfikacji 8. miejsce[2]. W tym samym roku, w dniach 1–2 sierpnia na stadionie Łużniki odbył się turniej o "Wielką nagrodę centralnego stadionu im. W. I. Lenina". Oprócz Krūzego i Jansonsa, wziął w nich udział trzeci przedstawiciel Rygi, Viktors Tjaguņenko. Ryżanie osiągnęli w zawodach dobre wyniki, do finałowej gonitwy dostało się dwoje z nich: Krūze i Jansons, zajmując odpowiednio 3 i 4. miejsce, za zwycięzcą zawodów Borisem Samorodowem i Wiktorem Kuzniecowem. W końcowej klasyfikacji tych zawodów Krūze zajął 3. miejsce ex aequo z ufimcem Nikołajem Czernowem, Jansons był 5., zaś Tjaguņenko wywalczył 7. lokatę ex aequo z W. Simonowem reprezentującym obwód moskiewski[3]. Kolejnego dnia, 3 sierpnia 1958 roku, na Łużnikach odbyły się kolejne zawody o "Nagrodę Centralnego Automotoklubu DOSAAF" w którym Egīls Jansons zajął w finale 3. miejsce[4].

W 1962 roku, kiedy ustanowiono rozgrywki o drużynowe mistrzostwo Związku Radzieckiego, wobec faktu nieposiadania toru żużlowego w Rydze nie powstała drużyna ligowa, toteż kontynuujący żużlową karierę Egīls Jansons w latach 1962–63 reprezentował Kalev Tallinn, zaś w latach 1964–65 Iskrę Dyneburg[5]. Rygę w inauguracyjnych indywidualnych mistrzostwach Łotewskiej SRR w 1965 r. reprezentował Boris Kułakiewicz, a rok później Stanisław Armand[6][7].

 
Wizerunek koguta na iglicy katedry w Rydze był symbolem ryskiego zespołu

Powstanie klubu i występy w lidze radzieckiej edytuj

Powstanie stadionu żużlowego w stolicy Łotwy związane było z rozwojem kompleksu sportów motorowych Biķernieki. Po budowie kolejnych torów: wyścigowego, kartingowego i motocyklowego, rozpoczęto budowę stadionu dla motoball(inne języki) (piłka motocyklowa), wraz z torem żużlowym. Poza miejscowymi działaczami Eduardsem Kiope – dyrektorem kompleksu, Valdisem Otto – trenerem sportów motocyklowych i Egīlsem Jansonsem – żużlowcem, w pomoc w budowie toru zaangażowani byli Władimir Karniejew, nazywany ojcem radzieckiego żużla, oraz działacze Lokomotivu Dyneburg, Dmitrij Drinbincew i Rihards Podžuks[8].

Pierwsze zawody na nowym torze, turniej o nagrodę "Biķernieki", odbyły się 9 października 1976 roku. Udział w nich brali zawodnicy Lokomotivu Dyneburg, Kalevu Tallinn, oraz reprezentanci gospodarzy: adepci szkółki żużlowej tacy jak Arvīds Vītols, czy Guntis Birzaks, ale również mistrzowie innych sportów motocyklowych – Ivars Blūmfelds, Vadims Šilovs i Roberts Lončs. Całe podium zajęli zawodnicy Lokomotivu, wygrał Siergiej Dowżenko, przed Anatolijem Kuźminem i Olegiem Isajewem[9]. Dzień później odbyły się indywidualne mistrzostwa Łotewskiej SRR, które wygrał Kuźmin, przed Dowżenką i Wadimem Wolskim[10]. Gospodarzem indywidualnych mistrzostw Łotewskiej SRR Ryga była także w latach 1977, 1982–1986, 1988, a w latach 1990–1994 mistrzostw niepodległej Łotwy. Żadnemu z ryskich żużlowców nie udało się jednak stanąć na najwyższym stopniu podium. Na jego niższych stopniach stawali: Guntis Birzaks – srebro (1980, 1984), Arvīds Vītols – brąz (1980), Aivars Zemžans – srebro (1988) i brąz (1984), oraz Normunds Dobums – srebro (1990) i brąz (1988, 1992).

Począwszy od 1979 zespół z Rygi rozpoczął starty w radzieckiej lidze żużlowej, pod nazwą "Rigatrans", od zrzeszenia transportowego, które zostało sponsorem klubu. Na klubowych plastronach zagościł ryski kogut, figura wieńcząca iglicę miejscowej katedry[8]. Drużyna występowała w drugiej klasie rozgrywkowej tj. Pierwoj lidze w jej pierwszej strefie, w której startował także drugi łotewski zespół Lokomotiv Dyneburg, rosyjska Strieła Łuchowicy, oraz kluby ukraińskie: Łtawa Połtawa, Woschod Wozniesieńsk, Szachtar Czerwonogród i Sygnał Równe. W pierwszym sezonie startów zespół zajął 3 miejsce. Rezultat ten udało się powtórzyć rok później, w rozgrywkach brało wtedy 5 drużyn, oprócz Woschodu, Szachtara i Sygnału, startował także Montażnik Tiumeń. Lepszy wynik udało się osiągnąć w 1981 roku, kiedy Rigatrans zajął 2. miejsce, ulegając jedynie Donbassowi Donieck.

Po upadku przedsiębiorstwa Rigatrans, w 1982 roku nowym sponsorem klubu został trust budowlany Lattjumeṇdorstroj(inne języki) zajmujący się budową dróg i mostów prowadzących do pól naftowych w obwodzie tiumeńskim, toteż zespół przyjął nazwę Ceļinieks (pol. drogowiec). Pod nową nazwą zespół zajął ostatnie, piąte miejsce w swojej grupie. W kolejnych sezonach, 1983 i 1984, Ceļinieks zajął odpowiednio 2. i 3. miejsce. Dopiero w 1985 roku, drużyna wygrała rozgrywki 1. strefy i awansowała do rundy finałowej rozgrywanej na domowym stadionie. Rywalami byli zwycięzcy pozostałych stref Pierwoj ligi: Junost' Czerkiesk i Trud Mieleuz. Pomimo atutu własnego toru Ceļinieks przegrał oba spotkania i nie uzyskał awansu do Wyższej Ligi[11]. W kolejnym sezonie, ze względu na przebudowę stadionu drużyna rozgrywała swoje mecze na stadionie żużlowym w Dyneburgu. Właśnie podczas rozgrywanego tam meczu 5 maja 1986 r., w którym rywalem Ceļinieksu był Szachtar Czerwonogród, drużynę spotkała tragedia, bowiem debiutujący w niej Estończyk, Meelis Helm, podczas 13. biegu szczepił się motocyklem z rywalem, na skutek czego uderzył w bandę, wyłamując ją i miażdżąc kask. Zmarł w drodze do szpitala z powodu ciężkich obrażeń twarzoczaszki[8]. Sezon 1986 ryżanie zakończyli na 2. miejscu, a na skutek reorganizacji rozgrywek ligowych w kolejnych latach startowali w klasie "B" Pierwszej ligi, będącą trzecim poziomem rozgrywkowym. na skutek rozpadu ZSRR Lattjumeṇdorstroj(inne języki) wycofał się z dalszego sponsorowania drużyny, dlatego też nie przystąpiła ona do ostatniego sezonu ligi radzieckiej w sezonie 1991.

Wyniki zespołu Rigatrans/Celinieks Ryga w lidze radzieckiej
  • 1979: 3. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1980: 3. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1981: 2. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1982: 5. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi Od tego sezonu jako Celinieks Ryga.
  • 1983: 2. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1984: 3. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1985: 1. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
    3. miejsce w finale
  • 1986: 2. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi
  • 1987: 2. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi, klasy B
  • 1988: 2. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi, klasy B
  • 1989: 3. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi, klasy B
  • 1990: 5. miejsce w 1. strefie Pierwoj Ligi, klasy B

Zanik i odrodzenie klubu w niepodległej Łotwie edytuj

Pod koniec lat 80. (rozpad ZSRR) sytuacja finansowa kompleksu Biķernieki zaczęła podupadać[12]. Ryscy zawodnicy startowali w zawodach o indywidualne[6] i parowe[13] mistrzostwo kraju oraz organizowanym w latach 1992–1993 Pucharze Bałtyku[14]. 22 czerwca 1994 roku zorganizowano mecz w którym zmierzyły się reprezentacja Łotwy i reprezentacja WNP. Kolejne spotkanie w podobnej formule, rozegrano dopiero po 8 latach, po odnowieniu zapuszczonego toru żużlowego (z inicjatywy m.in. Kasparsa Gintersa, byłego zawodnika żużlowego)[15].

10-08-2002 Reprezentacja Łotwy na żużlu 42-34 Reprezentacja rosyjskiej ligi żużlowej Stadion żużlowy Biķernieku kompleksā sporta bāze
Widzów: około 2500
Vladimirs Voronkovs
Nikolajs Kokins
Andrejs Koroļevs
Deniss Popovičs
Leonids Paura
Aleksandrs Bizņa
Aleksandrs Ivanovs
Ķasts Puodžuks
13 (5 biegów)
6 (4 biegi)
6 (4 biegi)
6 (3 biegi)
5 (4 biegi)
3 (2 biegi)
2 (1 bieg)
1 (3 biegi)
Raport   Ihor Marko
  Ołeksandr Latosinski
  Roman Kaszyrin
  Rinat Mandraszyn
  Witalij Matwiejew
  Oleg Judachin
  Radik Tibiejew
10 (4 biegi)
7 (4 biegi)
6 (5 biegów)
5 (3 biegi)
3 (3 biegi)
2 (4 biegi)
1 (3 biegi)

Trwały powrót żużla do Rygi związany był z przyznaniem prawa do organizacji turnieju Grand Prix Łotwy[16]. Dzięki zaangażowaniu środków rządowych i sponsorom[17], wyremontowano zrujnowany obiekt[18], a rok później zainaugurowano szkółkę żużlową[19]. Jej pierwszymi wychowankami, którzy zakontraktowani zostali na występy w polskiej lidze żużlowej w sezonie 2019 w barwach klubu Lokomotīve Dyneburg, byli Rudolfs Sproģis, Ričards Ansviesulis, Kristers Lumanis i Francis Gusts[20]. Równocześnie w latach 2018–2020 ryski klub występował w rozgrywkach Baltic Speedway League oraz w lidze fińskiej w sezonie 2019, w której zajął 6. miejsce spośród ośmiu drużyn[21].

Kadra edytuj

W 2022 roku zawodnikami klubu występującymi w zawodach krajowych i międzynarowych byli Francis Gusts, Ricards Ansviesulis[22] i Ernest Matiuszonok[23]. W zawodach niższych pojemności trenują tacy zawodnicy jak Damirs Filimonovs, Jekabs Gusts, Kristians Murnieks[22] i Andžejs Smulkevičs[24].

Zawodnicy występujący w rozgrywkach Baltic Speedway League w sezonie 2020.

Kat. Żużlowiec
500 cm³   Francis Gusts
500 cm³   Ričards Ansviesulis
500 cm³   Rudolfs Sprogis
125 cm³   Maksims Ginko
125 cm³   Jekabs Gusts
125 cm³   Damirs Filimonovs
125 cm³   Kristians Murnieks

Zawodnicy występujący w rozgrywkach Speedwayn SM-liiga w sezonie 2019[25]. Ponadto w kadrze klubu w tych rozgrywkach znaleźli się Kristers Lumanis i Rudolfs Sprogis[26], nie wystąpili jednak w żadnym ze spotkań. Menedżerem zespołu był Antoni Kusels[26].

Kat. Żużlowiec
J   Ricards Ansviesulis
J   Mattias Blom
S   Rusłan Biktimirow
J   Ernests Matjušonoks
S   Danił Zielenski

Grand Prix edytuj

W 2014 roku na macierzystym stadionie Biķernieki planowano rozegranie Grand Prix Łotwy, jednego z finałów indywidualnych mistrzostw świata. Zawody nie doszły do skutku ze względu na niekorzystne warunki pogodowe i przeniesione zostały do Dyneburga[27].

Po raz kolejny Rydze przyznano prawo organizacji Grand Prix w sezonie 2023[28].

Przypisy edytuj

  1. https://www.ur.gov.lv/en/legal-entity/?id=40008261560
  2. 50 lat temu odbyły się pierwsze zawody żużlowe w ZSRR. bashinform.ru. [dostęp 2020-09-28]. (ros.).
  3. Виктор ТЯГУНЕНКО. willsite.ru. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  4. Pierwsze kroki rozwoju sportu żużlowego w ZSRR. vk.com. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  5. Egils Jansons. istoryspeedway.nstrefa.pl. [dostęp 2021-05-03]. (pol.).
  6. a b HISTORYCZNE ZESTAWIENIE WYNIKÓW 1965–2022 – Indywidualne Mistrzostwa Łotwy na Żużlu (Latvian Individual Speedway Championship, Latvijas Atklatais Spidveja Cempionats) [online], SPEEDWAY HISTORY INFO – HISTORIA ŻUŻLA [dostęp 2023-02-05].
  7. Чемпионаты Латвии [online], speedway.su [dostęp 2022-11-13].
  8. a b c Historia żużla w Rydze. Wywiad z Valdisem Otto. ok.ru. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  9. Wyniki zawodów o nagrodę Bikernieki. russpeedway.info. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  10. Wyniki IM Łotewskiej SRR 1976. russpeedway.info. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  11. Wyniki finału Pierwszej ligi 1985. russpeedway.info. [dostęp 2021-05-04]. (ros.).
  12. Noise becomes a threat after all, [w:] Biķernieki, RacingCircuits.info [dostęp 2022-11-12] (ang.).
  13. SPEEDWAY HISTORY INFO - HISTORIA ŻUŻLA [online], www.historyspeedway.nstrefa.pl [dostęp 2023-02-06].
  14. Кубок Балтии [online], speedway.su [dostęp 2022-11-12].
  15. BNS, Gaidāma spraiga cīņa starp Latvijas un Krievijas spīdveja izlasēm [online], delfi.lv, 4 września 2002 [dostęp 2022-11-12] (łot.).
  16. Spīdvejs atkal atgriežas Biķerniekos [online], LA.LV [dostęp 2023-02-06] (łot.).
  17. Wirtualna Polska Media, Na Łotwie świętowano przyznanie Rydze turnieju GP i wybrano Miss Speedway [online], sportowefakty.wp.pl, 16 kwietnia 2014 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
  18. Wirtualna Polska Media, Po raz pierwszy w Rydze – Grand Prix Łotwy (zapowiedź) [online], sportowefakty.wp.pl, 15 sierpnia 2014 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
  19. Rīgā darbību uzsāk spīdveja sekcija [online], Pilseta24.lv, 12 czerwca 2015 [dostęp 2022-11-12] (łot.).
  20. eSpeedway.pl | To co kochasz - żużel [online], www.espeedway.pl [dostęp 2023-02-06].
  21. Matias Hirsimäki, Ratalajiryhmä/SML, SM-liiga 8, Hyvinkää [online], SPEEDWAY.FI, 21 sierpnia 2019 [dostęp 2022-11-12].
  22. a b Wirtualna Polska Media, Żużel. Prezes Riga Speedway Club opowiada o ryskiej młodzieży, finale IMEJ oraz starcie w lidze polskiej [WYWIAD] [online], sportowefakty.wp.pl, 11 października 2021 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
  23. Rafał Drabiniok, Poznaliśmy składy wszystkich ekip na SoN 2! [online], Aktualności żużlowe, informacje o żużlu, 25 lipca 2022 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
  24. Dwóch Polaków w najlepszej ósemce mistrzostw Europy [online], PolskiZuzel.pl - Oficjalny serwis Żużlowej Reprezentacji Polski, 9 sierpnia 2022 [dostęp 2023-02-06] (pol.).
  25. TylkoŻużel.pl - strona dla prawdziwego fana speedwaya - SM-Liiga 2019 [online], tylkozuzel.pl.tl [dostęp 2023-02-06].
  26. a b SPEEDWAY.FI [online], www.speedway.fi [dostęp 2022-11-13].
  27. Wirtualna Polska Media, Grand Prix Łotwy przeniesione do Daugavpils! [online], sportowefakty.wp.pl, 16 sierpnia 2014 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
  28. Ogłoszono terminarz cyklu Speedway Grand Prix 2023. Trzy rundy w Polsce [online], fimspeedway.com [dostęp 2022-11-12] (pol.).