Rośliny haploidalne
Rośliny haploidalne, haploidy – rośliny o gametycznej, zredukowanej o połowę liczbie chromosomów (n), uzyskiwane metodą hodowli kultur tkankowych in vitro[1]. Hodowla roślin tego typu pozwala błyskawicznie uzyskać czystą linię do wykorzystania w uprawie – tzw. podwójne haploidy. Pomijany jest długi proces chowu wsobnego[2]. Chociaż rośliny haploidalne powstają także naturalnie, jest to wyjątkowo rzadkie zjawisko[3]. Rośliny takie mogą być zarówno monoploidem, jeżeli powstały z osobnika diploidalnego, lub poliploidem, jeżeli osobnik użyty do hodowli miał zwielokrotniony genom[4].
Otrzymywanie edytuj
Istnieją trzy sposoby uzyskania roślin haploidalnych. Pierwszy z nich polega na eliminacji chromosomów w komórkach powstałych ze skrzyżowania osobników dwóch gatunków lub dwóch rodzajów. W wyniku skrzyżowania Hordeum vulgare z Hordeum bulbosum otrzymuje się zarodek, w którego komórkach dochodzi do stopniowej eliminacji genomu Hordeum bulbosum. Hodowla zarodków na pożywce pozwala zyskać haploidalny jęczmień (Hordeum vulgare)[3].
Druga metoda polega na regeneracji rośliny z ziaren pyłku[5], mikrospor lub pylników[6]. Jest to tak zwana androgeneza[3].
Trzecia metoda określana jako gynogeneza polega na regeneracji rośliny z haploidalnych komórek gametofitu żeńskiego[3]. Zarówno androgeneza jak i gynogeneza może być przeprowadzana z etapem pośrednim, czyli wytworzeniem kalusa[7]. Bez tej tkanki roślina odtwarzana jest bezpośrednio[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Robert A. Morrison, David A. Evans. Haploid Plants from Tissue Culture: New Plant Varieties in a Shortened Time Frame. „Nature Biotechnology”. 6, s. 684 - 690, 1988. DOI: 10.1038/nbt0688-684.
- ↑ M. Ravi, SW. Chan. Haploid plants produced by centromere-mediated genome elimination.. „Nature”. 464 (7288), s. 615-8, Mar 2010. DOI: 10.1038/nature08842. PMID: 20336146.
- ↑ a b c d e Andrzej Tretyn: Biotechnologia roślin. W: Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław (red.): Fizjologia roślin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 707-742. ISBN 83-01-13753-3.
- ↑ Haploidy i podwojone haploidy. W: Katarzyna Niemirowicz-Szczytt: Biotechnologia roślin. Malepszy Stefan (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 341-350. ISBN 83-01-14195-6.
- ↑ JP. Nitsch, C. Nitsch. Haploid plants from pollen grains.. „Science”. 163 (3862), s. 85-7, Jan 1969. DOI: 10.1126/science.163.3862.85. PMID: 17780179.
- ↑ B. Diettrich, S. Ernst, M. Luckner. Haploid plants regenerated from androgenic cell cultures of Digitalis lanata.. „Planta Med”. 66 (3), s. 237-40, Apr 2000. DOI: 10.1055/s-2000-8574. PMID: 10821049.
- ↑ R. Pathirana, T. Frew, D. Hedderley, G. Timmerman-Vaughan i inni. Haploid and doubled haploid plants from developing male and female gametes of Gentiana triflora.. „Plant Cell Rep”. 30 (6), s. 1055-65, Jun 2011. DOI: 10.1007/s00299-011-1012-3. PMID: 21293862.